Ο αριθμός 7

Από τους αρχαίους χρόνους, ο αριθμός 7 θεωρούνταν ιερός για όλους σχεδόν τους λαούς της γης. Είναι ο μόνος αριθμός που δεν διαιρείται, ούτε πολλαπλασιάζεται μέσα στα όρια της δεκάδας και φαντάζει σαν σύμβολο μοναδικό αιώνιο και ακίνητο.

Επτά ήταν τα ¨θαύματα¨του κόσμου, σαν δημιουργήματα του ανθρώπου. Επτά και οι σοφοί της αρχαίας Ελλάδος, ως απαύγασμα της επιστημονικής τους επιδόσεως.

Κατά την Παλαιάν Διαθήκην η δημιουργία του κόσμου συνετελέσθη από τον Θεό επί έξι ημέρας αλλά ¨την εβδόμην ημέραν κατέπαυσεν από πάντων των έργων Αυτού¨. Έξι οι μέρες εργασίας της εβδομάδος με τη εβδόμην ημέραν αναπαύσεως. Η Αγία Γραφή αναφέρεται στη ¨Επτάφωτο Λυχνία¨, να συγχωρούν δηλαδή οι Ιουδαίοι επτά φορές, αλλά ο Ιησούς απάντησε : ¨Όχι μόνον επτάκις, αλλά εβδομηκοντάκις επτά ¨.

Επτά είναι τα μυστήρια της Εκκλησίας, επτά και οι μέχρι σήμερα Οικουμενικοί Σύνοδοι. Οι Μουσουλμάνοι οφείλουν να επισκεφθούν την Μέκκα επτά φορές, να θυσιάσουν επτά κριούς και να κάνουν το γύρο της ιερά λίθου της Καάβας επτά φορές. Επίσης ο Μουσουλμάνος οφείλει να προσεύχεται επτά φορές την ημέρα και δικαιούται επτά συζύγων.

Το χρονικό διάστημα των 7 ετών παίζει πρωτεύοντα ρόλο στην πρόσφατη πολιτική μας ιστορία. Η εθνική αντίσταση μαζί με τον εμφύλιο κράτησαν 7 χρόνια (1942-1949). Επτά ήταν (1956-1963) τα χρόνια της πρώτης διακυβέρνησης της χώρας από τον Κ. Καραμανλή. Επτά ήταν (1967-1973) τα χρόνια διακυβέρνησης της χώρας από τους στρατιωτικούς. Με τη μεταπολίτευση 7 χρόνια (1974-1981) κυβέρνησε τη χώρα η Νέα Δημοκρατία. Στη συνέχεια και πάλι 7 χρόνια (1981-1988) κυβέρνησε τη χώρα το ΠΑΣΟΚ. Και τέλος 7 χρόνια και κάτι μήνες κυβέρνησε σαν Πρωθυπουργός ο Κώστας Σημίτης.

Ο μαγικός αριθμός 7 θα συνεχίσει και στο μέλλον να μας απασχολεί με τη μοναδική ιδιορρυθμία του.

Γράμμα στην Ειρήνη Κιουρί-Ζολιό

Η Μαρία Σκουοντόφσκα-Κιουρί(1867-1934), ήταν Πολωνέζα φυσικός και χημικός. Σε συνεργασία με τον Γάλλο σύζυγό της Πιερ Κιουρί , ανεκάλυψε το ράδιο και μελέτησε τα φαινόμενα της ραδιενέργειας.

Έγινε η πρώτη γυναίκα ,που κατέλαβε έδρα στη Σορβόνη, ενώ τιμήθηκε δυο φορές με το βραβείο Νόμπελ Φυσικής (1903) και Χημείας(1911). Ήταν γνωστή ως Μαντάμ Κιουρί.

Από τον γάμο της απέκτησε δύο κόρες. Την Ειρήνη Κιουρί-Ζολιό, που σπούδασε Φυσικός και βραβεύτηκε με το Νόμπελ Χημείας (1935) και την Εύα Κιουρί-Λαμπουίς , που έγινε συγγραφέας και έγραψε τη βιογραφία της μητέρας της.

Από το τόπο της εξορίας, ο ποιητής Γιάννης Ρίτσος έστειλε το ακόλουθο γράμμα στη Νομπελίστα Ειρήνη Κιουρί-Ζολιό :

¨…Περάσαμε πολύ καιρό στο Μακρονήσι,
κοιμηθήκαμε μάγουλο με μάγουλο, με το θάνατο,
πολλοί αφήσανε εκεί τα κόκκαλά τους .
Πολλοί αφήσανε τα πόδια τους, τα χέρια τους,
πολλοί τώρα περπατάνε με δεκανίκια ,
πολλοί δεν περπατάνε καθόλου,
πολλοί φωνάζουν τις νύχτες στον ύπνο τους ,
πολλοί δεν έχουν καθόλου μιλιά,
πολλοί δεν μπορούν πια να δουν ,
πολλοί δεν μπορούν πια να καταλάβουν
τη φωνή της μάνας τους.
Όλο το φταίξιμό μας είναι που
αγαπάμε ,
οπως και εσύ Ζολιό ,
τη λευτεριά
και την ειρήνη.

Ταξίδι στο παρελθόν

Μαγευτικό ταξίδι απόλαυσα, απόψε, στα παλιά,
σ’εκείνα τ’αλησμόνητα και μαγεμένα χρόνια,
τότε, που είχα άφθονο…¨χρυσάφι¨στα μαλλιά
και όχι όπως σήμερα, που γέμισαν…με ¨χιόνια¨.

Κάποιος εκεί περίμενε, το ήξερε πως θα πάω,
με τα γαλάζια μάτια του, με κοίταζε γελαστός,
μ’αγκάλιασε, με φίλησε, και μούπε : ¨Σ’αγαπάω,
πιότερο, τώρα πούγινες παπούλης σεβαστός !¨

Το χέρι μου έπιασ’απαλά , δεν ήθελε να με χάσει,
πριν να τελειώσει, όσα ήθελε να δω ή να μου πει,
να μου θυμίσει τα παλιά, που τα ΄χα πια ξεχάσει,
μια και ο χρόνος τάθαψε, στη λήθη…στη σιωπή…

Στο σπίτι μ’έφερε, εκεί, που σαν παιδί είχα ζήσει,
από τα μικρά τα χρόνια μου και μέχρι το εικοστό,
είδα τη σκάλα, την αυλή, το δέντρο πούχε ανθίσει,
τον κήπο, το γατάκι μας, τον σκύλο τον πιστό…

Τότε μια βόλτα κάναμε οι δυο, εκεί στη γειτονιά,
που όλη τη μέρα παίζαμε, με φτωχικά παιχνίδια,
στεφάνια, τσιλίκες, κάναμε, και μπάλες με πανιά,
που τα σημερινά παιδιά θα νόμιζαν…σκουπίδια !

Πιο πέρα περπατήσαμε, φθάνοντας στο σχολείο,
όπου, μικρός, πρωτάρχισα, της γνώσης το ταξίδι,
αγάπη μου ήταν το διάβασμα, λάτρευα το βιβλίο,
ίσως πιο πάνω κι απ’αυτό, το όμορφο παιχνίδι.

Μετά κατηφορήσαμε απ’εκεί, μέχρι την παραλία,
και μεσ’ στην ψυχή μου ένιωσα, συγκίνηση μεγάλη,
γιατί μπροστά μου έβλεπα, την όμορφη εκκλησία,
που πήγαινα παιδί και άναβα, κερί στο μανουάλι.

¨Τι άλλα θάθελες να δεις, που τάχεις ξεχασμένα ;¨
με ρώτησε ο συνοδός, που μ’είχε υποδεχτεί.
¨Ευχαριστώ για όσα μούδειξες, θα τάχω κρατημένα,
μες στην ψυχή και μνήμη μου, που έχουν φυλαχτεί !

Ποίηση : Αντώνης Ζαχαριουδάκης- Βόλος

Βόλος

Είσαι πεντάμορφη πόλη, ελκυστική,
και σε γνωρίζει πέρα ο κόσμος όλος,
κι όποιος στα χώματά σου κατοικεί,
το ομολογεί πως ένας ειν’ο Βόλος.

Το Πήλιο, πίσω σου έχεις συντροφιά,
που ήταν σοφών κενταύρων χώρος,
κι είναι της φύσης, σπάνια ζωγραφιά,
ψηλό, πανέμορφο και μαγεμένο όρος.

Κι εμπρός σου, είναι ο παγασητικός,
που μια πρόσθετη ομορφιά σου δίνει,
μεγάλος σου φίλος και καρδιακός,
και σκλάβος σου, για σένα έχει γίνει.

Έτσι κι η θάλασσα αλλά και το βουνό,
οι δυό στη μέση του πάντα σ’εχουν,
σε νιώθουν, σαν ένα άρχοντα τρανό,
που οφείλουν, πάντα, να προσέχουν.

Απ’ όλα σου προσφέρει ο Βόλος μας,
και τίποτα δε βρίσκεις, να του λείπει,
γι αυτό και έγινε ο αγαπημένος μας,
που όλοι έχουμε και σε χαρά ή λύπη.

Έστω , για λίγο, μακριά του αν βρεθείς,
μία πολύ παράξενη, θα νιώθεις θλίψη,
και τότε δύσκολο θα είναι ν’αρνηθείς,
οτ’είν’ο Βόλος μας, που σούχει λείψει.

Μετά μία χαρά,απέραντη αισθάνεσαι,
πίσω εδώ στο Βόλο μας σαν φθάνεις,
κι όλο αυτό ζητάς, όταν πρασεύχεσαι,
να ζεις εδώ, μέχρι που θα πεθάνεις…

Ποίηση : Αντώνης Ζαχαριουδάκης

Βασιλιάς για ένα χρόνο.

Το φαινόμενο είναι μοναδικό στον κόσμο. Είναι όμως και πραγματικό. Πρόκειται για τον Βασιλιά Εδουάρδο Η΄(1891-1972) της Μεγάλης Βρετανίας, ο οποίος βασίλευσε στη χώρα του, λιγότερο από δώδεκα μήνες.

Γεννήθηκε στο Ρίτσμοντ Πάρκ του Σούρεϋ στην Αγγλία και ήταν ο πρωτότοκος γιος του δούκα της Υόρκης, και μετέπειτα Βασιλιά Γεωργίου Ε΄, και της δούκισσας της Υόρκης Μαίρυ του Τεκ. Παρακολούθησε μαθήματα σε ναυτικό κολλέγιο στη Οξφόρδη και το 1911 έγινε πρίγκιπας της Ουαλίας. Κατά τη διάρκεια του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου υπηρέτησε ως υπηρεσιακός αξιωματικός στη Γαλλία, στην Ιταλία, στη Αίγυπτο. Την χρονική περίοδο 1916-1936 πραγματοποίησε πολλά ταξίδια ανά τον κόσμο.

Ανήλθε στο θρόνο στις 20 Ιανουαρίου 1936 μετά τον θάνατο του πατέρα του. Ο Εδουάρδος ήταν αρκετά δημοφιλής στο λαό της Μεγάλης Βρετανίας μέχρι που στις 16 Νοεμβρίου ανακοίνωσε στον Πρωθυπουργό Στάλνευ Μπάλντβιν την πρό θεσή του να παντρευτεί την Αμερικανίδα Βάιολετ Ουάλας Ουώρφηλντ Σίμπσον, δύο φορές διαζευγμένη. Στην κατ’ιδίαν συνάντησή τους στο παλάτι του Μπάκιγχαμ ο Άγγλος πρωθυπουργός προειδοποίησε ότι η Σίμπσον δεν θα γινόταν δεκτή από την αγγλική κοινωνία και ότι αφού θα γινόταν η Βασίλισσά τους θα έπρεπε η επιλογή του να είναι σεβαστή. Στις 11 Δεκεμβρίου 1936, ο Εδουάρδος Η΄, προκειμένου να αποφύγει μια επικείμενη παραίτηση της Κυβέρνησης, ανακοίνωσε την παραίτησή του ενώπιον του Αγγλικού λαού και εξήγησε τους λόγους, που τον ανάγκασαν σ’αυτήν. Στον θρόνο τον διαδέχθηκε ο αδερφός του Γεώργιος ΣΤ΄. Στον ίδιο δόθηκε ο τίτλος του δούκα του Ουίνδσορ.

Μετά την παραίτησή του έφυγε από τη χώρα και εγκαταστάθηκε στο Παρίσι, όπου και παντρεύτηκε την Σίμπσον. Κατά τη διάρκεια του Β΄Παγκοσμίου Πολέμου κατέφυγε στη Λισσαβόνα, ενώ λίγο αργότερα διορίστηκε διοικητής των νήσων Μπαχάμας. Μετά το τέλος του πολέμου επέστρεψε στη πόλη του φωτός.

Απεβίωσε από καρκίνο του πνεύμονα, εξαιτίας του πάθους του στο κάπνισμα στις 28 Μαΐου 1972 στο Παρίσι. Ενταφιάστηκε στο κάστρο των Ουίνδσορ. Δεν απέκτησε απογόνους. Ανηψιά του είναι η σημερινή Βασίλισσα της Αγγλίας Ελλισάβετ Β΄.

Πρίγκιπας Κάρολος και Μονή Βατοπεδίου

Κάθε χρόνο, την άνοιξη, με το δικό του ιδιωτικό αεροσκάφος, ο πρίγκιπας Κάρολος της Αγγλίας, αποβιβάζεται στο αεροδρόμιο της Καβάλας και από εκεί με θαλαμηγό προωθείται στο λιμανάκι της Ιεράς Μονής Βατοπεδίου, στην οποία καταλύει μονίμως την τελευταία πενταετία, που επισκέπτεται το ¨Περιβόλι της Παναγιάς ¨.

Όπως λένε οι μοναχοί, ο Βρετανός γαλαζοαίματος, δηλώνει γοητευμένος από το μοναδικό φυσικό περιβάλλον και τη κατανυκτική ατμόσφαιρα του Αγίου Όρους και γι’αυτό κάθε χρόνο περνάει λίγες μέρες στο Βατοπέδι. Η ηγεσία της Μονής του έχει παραχωρήσει ευρύχωρο διαμέρισμα στον τέταρτο όροφο του ξενώνα, με θέα τον Άθωνα και το βόρειο Αιγαίο και εκεί περνάει τις ώρες του διαλογιζόμενος και ζωγραφίζοντας.

Έργα του μάλιστα, που φιλοτεχνεί στο Άγιο Όρος, βγαίνουν σε δημοπρασία στο Λονδίνο και τα χρήματα διατίθενται για τις ανάγκες της Αθωνικής Πολιτείας. Ο πρίγκιπας Κάρολος, κινείται, κατά την εβδομαδιαία συνήθως παραμονή του στο μοναστήρι, πολύ διακριτικά και υπό το άγρυπνο βλέμμα των ανδρών της προσωπικής του φρουράς.

Ξυπνάει στις έξι το πρωί, κάνει τον πρωινό του περίπατο, παρακολουθεί κάποιες από από τις λειτουργίες της μοναστηριακής καθημερινότητας, τρώει μια φορά την ημέρα στο δωμάτιό του ή στη Τράπεζα με τους μοναχούς και παρακολουθεί την πορεία των εργασιών ήπιας διάνοιξης μονοπατιών, την οποία και χρηματοδοτεί.

Αγιορείτες που συνομιλούν μαζί του, λένε, πως ο φλεγματικός Βρετανός έχει
¨θεολογικές αναζητήσεις¨, αλλά όταν ερωτώνται αν εκτός από τη φύση τον ελκύει και η Ορθόδοξη θρησκεία, αποφεύγουν να απαντήσουν.

Δεν θέλουν, προφανώς, να τροφοδοτήσουν την υφέρπουσα φιλολογία , ότι δήθεν ο μελλοντικός αρχηγός της Αγγλικανικής Εκκλησίας έχει ασπαστεί την Ορθοδοξία.

Πάει έφυγε το τρένο

Πάει έφυγε το τρένο, έφυγες κι εσύ
σταλαγματιά χρυσή,σταλαγματιά χρυσή.
Πάει χάθηκε το τρένο, χάθηκες κι εσύ,
σε γαλανό νησί, σε γαλανό νησί.

Πήρες απ’το καλοκαίρι στο μικρό σου χέρι,
το λαμπερό αστέρι,
και πήγες σ’άλλη γη.
Μ’όνειρα κι εγώ πηγαίνω να σε περιμένω,
νερό σταματημένο σε δροσερή πηγή.

Στίχοι: Νίκος Γκάτσος-Μουσική: Μάνος Χατζηδάκις

Πέρασε κι’έσβυσε

Πέρασε κι’έσβυσε το χθες και πάει με τάλλα τα σβυστά.
Κι’ εξέφτυσε το σήμερα σα ρόδο επάνω στο κλωνί.
Το αύριο, το μεθαύριο, μοιάζουν με βλέφαρα κλειστά,
που των ματιών δεν ξέρουμε μαύρο το χρώμα ή ουρανί.

Διαλεχτή Ζευγώλη-Γλέζου

Ενας ρομαντικός

Δεν είναι διαβατάρικο πουλί, που για μια μέρα,
σχίζει τα νέφη και περνά γοργό σαν τον αγέρα,
ούτε κισσός, π’αναίσθητος την πέτρα περιπλέκει,
ούτ’αστραπή, που σβύνεται χωρίς αστροπελέκι,
δεν είναι νεκροθάλασσα, βοή χωρίς σεισμό,
νοιώθω για σε, πατρίδα μου, στα σπλάχνα χαλασμό.
Αριστοτέλης Βαλαωρίτης

Αγάπη

Ο Μιλτιάδης Μαλακάσης (1869-1943) ποιητής από τους σημαντικότερους του
Νεοελληνικού λυρισμού γεννήθηκε στο Μεσολόγγι. Καταγόταν από πλούσια οικο-
γένεια αγωνιστών τουΕικοσιένα με πολύ πλούτο και άνεση, που του εξασφάλιζε
μια ζωή αφιερωμένη στη τέχνη και τη μάθηση. Στα ποιήματά του κυριαρχεί η νοστα-
λγία και το όραμα ενός κόσμου που έχει χαθεί. Κορυφαίες δημιουργίες του τα ποιή-
ματα : ¨Τάκης Πλούμας¨,¨Μπαταριάς¨,¨Το δάσος¨.
Ένα δείγμα της δουλειάς του είναι το κατωτέρω ποίημα με τίτλο:¨Αγάπη¨.

Ας μη γυρίζει ο λογισμός στα χρόνα εκείνα πίσω.
Κάλλιο μια τέτοια θύμηση για πάντα να χαθεί,
ποιος ξέρει, τώρα θ’άτανε γραφτό να σ’αγαπήσω,
και τόσο που καμμιά ποτέ δεν έχει αγαπηθεί.

Κι αν έφυγε η νιότη σου, που θλίβεσαι για δαύτη,
ως πουλί που πέταξε μ’άλλα μαζί πουλιά,
περσότερο από μία άνοιξη τον έρωτά μου ανάφτει
του χινοπώρου τ’άγγιγμα στα ωραία σου μαλλιά.

Κι’ακόμα φτάνω ν’αγαπώ σ’εσέ μια άλλη εικόνα,
τ’ορκίζομαι στα μάτια σου που τόσο λαχταρώ,
τον ήμερο κι ανέφελο και το γλυκό χειμώνα,
που στο χλωμό σου πρόσωπο μια μέρα θα θωρώ.

Και μάθε το, τις μελιχρές λαμπάδες του Δεκέμβρη,
και τις φεγγαροσκέπαστες του Γεναριού ομορφιές,
μήτε τις τρέλλες τ’Απριλιού κανένας θα τις εύρει,
μήτε και στις μονότονες του Μάη καλοκαιριές.

Το τέλειο θαύμα...

Από τους σημαντικότερους Έλληνες ποιητές. Πρόκειται για τον Νικηφόρο Βρεττάκο. Γεννήθηκε το 1911 στις Κροκεές Λακωνίας. Λόγω οικονομικών δυσκολιών δεν κατάφερε να σπουδάσει και αναγκάστηκε να δουλεψει από πολύ νέος ως υπάλληλος στο Υπουργείο Εργασίας και στη συνέχεια ως δημοσιογράφος.

Στον πόλεμο του 40 πολέμησε ως απλός στρατιώτης, ενώ στη περίοδο της Κατοχής ανέπτυξε έντονη αντιδικτατορική δράση.

Στη περίοδο της δικτατορίας , ο Νικηφόρος Βρεττάκος, έφυγε από την Ελλάδα και έζησε στη Ελβετία και στη Σικελία.

Εργάστηκε ως δημοσιογράφος σε εφημερίδες και περιοδικά της Αθήνας και παράλληλα έκανε τα πρώτα του βήματα στη λογοτεχνία. Το ¨Κατεβαίνοντας στη σιγή των αιώνων¨, ¨Οι γκριμάτσες των ανθρώπων¨, και το ¨Κάτω οι σκιές και φώτα¨, είναι οι πρώτες του ποιητικές συλλογές. Ακολούθησαν τα : ¨Πλουμιστά¨, ¨Έξοδος με το άλογο¨, ¨Στον Ρόμπερτ Οπενχάϊμερ¨.

Έγραψε και πεζογραφήματα με κυριότερα : ¨Το γυμνό παιδί¨, ¨Το αγρίμι και η καταιγίδα¨, ¨Μπροστά στο ίδιο ποτάμι¨.

Έχει βραβευθεί τρεις φορές με το Κρατικό Βραβείο Ποίησης και με το Βραβείο της Ακαδημίας Αθηνών, της οποίας έγινε μέλος το 1989. Πέθανε το 1991.

Ένα δείγμα της ποιητικής δουλειάς του είναι :

¨Το καθαρότερο πράγμα της δημιουργίας¨
Δεν ξέρω, μα δεν έμεινε καθόλου σκοτάδι.
Ο ήλιος χύθηκε μέσα μου από χίλιες πληγές.
Και τούτη τη λευκότητα που σε περιβάλλω
Δε θα τη βρεις ούτε στις Άλπεις, γιατί αυτός ο αγέρας
Στριφογυρνά ως εκεί ψηλά και το χιόνι λερώνεται.
Και στο λευκό τριαντάφυλλο βρίσκεις μια ιδέα σκόνης.
Το τέλειο θαύμα θα το βρεις, μονάχα μες στον άνθρωπο:
Λευκές εκτάσεις που ακτινοβολούν αληθινά
στο σύμπαν και υπερέχουν. Το πιο καθαρό πράγμα
λοιπόν της δημιουργίας, δεν είναι το λυκόφως,
ούτε ο ουρανός που καθρεπτίζεται μες στο ποτάμι,
ούτε ο ήλιος πάνω στης μηλιάς τα άνθη.Είναι η αγάπη.

Χαρισματικός και ταλαντούχος

¨Εφυγε¨νέος. Ήταν 49 ετών. Πρόκειται για τον αείμνηστο στιχουργό, σεναριογράφο και θεατρικό συγγραφέα Πυθαγόρα Παπαθανασίου (1930-1979). Γεννήθηκε στο Αγρίνιο το 1930. Στις μαθητικές του εργασίες στο γυμνάσιο υπέγραφε ως Πυθαγόρας. Όταν ο φιλόλογος της τάξης τον ρώτησε, γιατί δεν γράφει και το επώνυμό του, απάντησε γελώντας :
¨Ένας είναι ο Πυθαγόρας, όλοι με ξέρουν, δεν χρειάζεται το επώνυμο ¨.

Χαρισματικός και ταλαντούχος έγραψε τους στίχους τραγουδιών, που έγιναν επιτυχίες. Ποιος δεν τραγούδησε το ¨Κάθε λιμάνι και καημός¨, την ¨Κυρά Γιώργαινα¨, τον ¨Σταμούλη τον λοχία¨, τον ¨Επιπόλαιο¨και τόσα άλλα δικά του τραγούδια.

Σταθμός στην καριέρα του αποτέλεσε η συνεργασία του ,το 1972, με τον συνθέτη Απόστολο Καλδάρα , όπου μαζί έγραψαν και εμελοποίησαν έναν κύκλο τραγουδιών με γενικό τίτλο ¨Μικρά Ασία¨.

Για το παραπάνω έργο έγραψε στο ¨Βήμα¨της 31-8-1972, ο Παύλος Παλαιολόγος : ¨Μικρά Ασία¨ο τίτλος, του Καλδάρα η μουσική, του Πυθαγόρα οι στίχοι, του Νταλάρα και της Αλεξίου το τραγούδι…Δεν είναι Σεφέρηδες, Σικελιανοί, Παλαμάδες. Ούτε μουσικοί με παγκοσμιότητα που δονούν το πεντάγραμμο.

Ναι αλλά στις στροφές είμαστε εμείς, είναι ο πόνος, ο καημός, το βογκητό ενός λαού. Μαζί μ’αυτό και η βαθύτατη ανθρωπιά…Δόξες του Έθνους, μεγάλοι ποιητές, ακαδημαϊκοί και Νόμπελ σας στρώνω δάφνες για να περάσετε. Συμπαθάτε μας όμως, όταν σας λέμε ότι με τη δική σας λύρα,με τους υψηλούς φθόγγους, δε ράγισε η ψυχή της μάζας, όσο οι απλοϊκοί αυτοί στίχοι και τα λαϊκά μοτίβα , που γυρίζουν τις στροφές ενός δίσκου ¨.

Το 1975 έγραψε τους στίχους, με μουσική του Χρήστου Νικολόπουλου του θρυλικού ΄΄Υπάρχω¨με ερμηνευτή τον Στέλιο Καζαντζίδη. Μετά τον θάνατο του Πυθαγόρα, στις 13 Νοέμβρη 1979 ο Καζαντζίδης είπε για τον Πυθαγόρα : ¨…Θα ήταν ίσως πλεονασμός να μιλήσω για τον αξέχαστο Πυθαγόρα σαν στιχουργό. Ο άνθρωπος Πυθαγόρας θα μείνει πάντα στη μνήμη μου, στη θύμηση, στη καρδιά μου. Συναισθηματικός,ανιδιοτελής, καθαρός, φίλος. Μεγάλο το μέγεθος του καλλιτέχνη και του ανθρώπου, όπως μεγάλο και το κενό που άφησε ο χαμός του¨.

Πέρασαν τα χρόνια

Πέρασαν τα χρόνια και ήρθαν στα μαλλιά τα ¨χιόνια¨, που λέει ο ποιητής. Ούτε που το καταλάβαμε. Δεκαετίες ολόκληρες ¨κύλησαν¨και ¨φόρτωσαν¨στις πλάτες μας ηλικίες ασήκωτες.

Σ’αυτό το ¨πέρασμα¨της ζωής , ο καθένας τράβηξε το δρόμο του, το δικό του δρόμο. Ξεκινήσαμε από την ίδια αφετηρία. Από εκείνα τα αθώα παιδικά χρόνια, τα χρόνια της εφηβείας και μετά τα χρόνια της ενηλικίωσης και των προβληματισμών.

Τι έγιναν οι παλιοί μας φίλοι ; Με τους πιο πολλούς χωρίσαμε για πάντα. Από την παλιά παρέα έμεινε η ¨μαγιά ¨,εμείς οι τυχεροί, που δίνουμε το παρών και σήμερα πίνουμε το κρασάκι μας και λέμε τις αναμνήσεις μας.

Ο ποιητής Τάσος Αγγελίδης , στο ποίημά του ¨Οι παλιοί φίλοι΄, γράφει :
¨Κάποτε τα πράγματα φαίνονταν απλά.
Έμοιαζαν αιώνια.
Και ας γνωρίζαμε ότι ¨Τα πάντα ρει και ουδέν μένει ¨.
Νομίζαμε ότι γνωρίζαμε τον εαυτό μας και τους άλλους
κι ας είχαμε διδαχθεί το ¨Εν οίδα ότι ουδέν οίδα ¨.
Μπορεί πλέον να μη βλεπόμαστε συχνά.
Μπορεί και να ψυχραθήκαμε με ορισμένους για κάποιους λόγους.
Μπορεί να πήραμε διαφορετικούς δρόμους.
Αυτά όμως που ζήσαμε κάποτε,
εξακολουθούν να έχουν τη δική τους ζωή.
Δεν σβήνονται με τίποτα ¨.

Πόθος (Στο πατέρα μου)

Ήθελα του πατέρα μου ν’ανοίξω το μνημείο,
Να σκάψω με τα χέρια μου, να βγάλω το φορείο,
να ιδώ πως μου τον έκαμαν τόσον καιρόν εκεί πέρα
η νύχτα και τα χώματα το γέρο μου πατέρα !
Σφιχτά, σφιχτά ν’αγκαλιαστώ το σώμα του το κρύο,
στήθος με στήθος,κεφαλή με κεφαλή κ’οι δύο.

Ήθελα ν’άμουν σάβανο να ντύνω το κορμί του.
Να ήμουνα προσκέφαλο να γερν’η κεφαλή του.
Της νειότης του το όνειρο στον ύπνο του να γένω,
να ήμουνα της του ευχή, να τον ζεσταίνω.
Να ήμουν, όσα έκανε καλά οπόταν ζούσε,
κ’η προσευχή των ορφανών όπου παρηγορούσε !

Ήθελα ν’άμουν ουρανός στους κόλπους να τον έχω,
να ήμουνα παράδεισος μ’ακτίνες να τον βρέχω.
Να ήμουν σύννεφο λευκό να τονε ταξιδεύω ,
αγέρας της πρωτομαγιάς γλυκά να τον χαϊδεύω !
Νάμουν αστέρι της αυγής, να λάμπω στα μαλλιά του,
της Παναγιάς χαμόγελο ν’ανοίγω την καρδιά του !

Ήθελα νάμουνα σταυρός στον τάφο του να μένω,
νάμουν δροσούλα τ’ουρανού το χώμα του να ραίνω.
Να ήμουν δένδρο φουντωτό σκιά να του χαρίζω,
πουλάκι να του κελαϊδώ , άνθος να του μυρίζω.
Λαμπάδα εις το μνήμα του να ήμουν αναμμένη.
Να ήμουν μνήμα του εγώ, μονάχος να μη μένει !

¨Ερώτων λείψανα¨-Αχιλλέας Παράσχος

Η γη της Ελλάδος

Ξεύρεις την γην που ανθεί
φαιδρά πορτοκαλέα
και κοκκινίζει η σταφυλή
και θάλλει η ελαία ;
Ω! δεν την αγνοεί κανείς,
είναι η γη η Ελληνίς.

Ξεύρεις την γη, ήτις παντού
με αίματα εβάφη,
όπου κοιλάδες και βουνά
είναι τυράννων τάφοι;
Ω! δεν την αγνοεί κανείς,
είναι η γη η Ελληνίς.

Γη μήτηρ παλαιών θεών
και νέων ημιθέων,
γη αναμνήσεων κλεινών
και γη ελπίδων νέων.
Ω! δεν την αγνοεί κανείς,
είναι η γη η Ελληνίς .

Άγγελος Βλάχος (1838-1920)

Είδα

Είδα μια χώρα ξωτικιά στ’ανήσυχο όνειρό μου.
Ποσ’όμορφη δεν θα το πει ποτε καμιά ψυχή.
Το νου μου πήρε κι άφησα το φτωχικό χωριό μου
κι έκανα τάμα μόνο εκεί ν’αράξω μόνο εκεί.

Τρελό παιδί ξεκίνησα δεμένο με τα μάγια
του ονείρου μου, κι εγνώρισα τις χώρες του γιαλού.
Είδα τις χώρες π’άστραφταν σε κάμπους και σε πλάγια,
μα η χώρα μου, όλο πήγαινα-κι ήτανε παντ’αλλού.

Διαβάτες μ’ανταμώσανε καλοί και μου’παν: Μείνε,
είν’όμορφη η χώρα μας , καιρός ν’αράξεις πια.
Είν’όμορφη κι η χώρα σας ,διαβάτες, μα δεν είναι
εκείνη που ονειρεύτηκα και με τραβάει μακριά.

Ετσ’είναι. Σύρτε , κι άστε με να σιγοταξιδεύω
Και να περνώ μονάχος μου και κάμπους και βουνά,
Ίσως τη βρω μ’αν δε τη βρω τη χώρα που γυρεύω,
Μη μου ζητάτε αδέρφια μου, ν’αράξω πουθενά …

Λάμπρος Πορφύρας ( 1879-1932 )

Η περδικούλα

Η ευψυχία υπήρξε ένα από τα κύρια χαραχτηριστικά της Ελληνικής Φυλής. Εις τας δέλτους της ιστορίας μας είναι καταγεγραμμένα έπη δόξης, που καταμαρτυρούν του λόγου το αληθές. Μικρά χώρα η Ελλάς εξήλθε νικήτρια εις πολέμους με ανίσους αντιπάλους, χάρις εις την ευτολμίαν και αυτοθυσίαν των τέκνων της.

Η ευψυχία είναι έμφυτος αρετή του Έλληνος .Ενθυμούμαι σχετικώς, ένα περιστατικόν, από την στρατιωτικήν μου θητείαν. Η Μονάδα μου ήτο παρατεταγμένη προς επιθεώρησιν. Ο επιθεωρών στρατηγός απευθύνεται προς ορεσίβιον στρατιώτην,
Με την εξής ερώτησιν: ¨Ποίον είναι το ισχυρότερον όπλον κατά τη μάχην ; Απάντησις στρατιώτου : ¨Η…περδικούλα στρατηγέ μου ¨. Ο στρατηγός συνεκλονίσθη από την εύστοχον απάντησιν.

Πράγματι , όσην υπεροπλίαν και αν διαθέτη ο μάχιμος, αν στερήται ψυχής. φρονήματος, όλα είναι άχρηστα. Έχομεν την ¨περδικούλα μας ¨εμείς οι Έλληνες και ας λάβουν όλοι απανταχού, σοβαρώς υπ’όψιν.

Αιώνιοι ΄Ελληνες

Στο ναό του Απόλλωνα είναι σκαλισμένα τα ρητά: ¨ Γνώθι σ’αυτόν ¨.(Μεταφ.
Να γνωρίζεις τον εαυτό σου ). ¨Μηδέν άγαν ¨. (Μετάφρ.:Μη κάνεις τίποτε υπερβολικό. )

Ανήκουν στον Χίλωνα Λακεδαιμόνιο, έναν από τους επτά σοφούς της αρχαίας Ελλάδος και νομοθέτη, που έζησε τον έκτο αιώνα π.χ.

Εμείς οι νοέλληνες τηρούμε κανένα από τα παραπάνω ρητά ; Εφαρμόζουμε στο ελάχιστο αυτές τις λαμπρές παρακαταθήκες;

Η απάντηση στο ερώτημα έρχεται από την καθημερινή επαφή με την πραγματικότητα. Ενώ γνωρίζουμε τον εαυτό μας, την ελαχιστότητά μας, με τις τόσες ατέλειες , θτσιάζουμε τα πάντα στο βωμό της προβολής και της ανάδειξης, αδιαφορούντες για το οιοδήποτε κόστος , που πολλές φορές καταλήγει σε αρνητικό δείκτη.

Είμαστε υπερβολικοί. Υπερβάλλουμε τα πάντα. Μας αρέσουν τα μεγάλα , τα πολλά. Προσέξτε τη νοικοκυρά που μεταφέρει κατάφορτο το καροτσάκι της από τη λαϊκή. Τα βραδινά ¨παράθυρα ¨των τηλεοπτικών μας σταθμών, όπου ο κάθε άσχετος φλυαρεί μέχρι βαθείας νυχτός.

Και ¨ο χορός καλά κρατεί ¨.

Είμαστε πάντα οι ίδιοι, οι ¨ αιώνιοι ΄Ελληνες ¨.

Μακροζωία και πλούτος

Μακροζωία και πλούτος. Δύο έννοιες επιθυμητές από τον κάθε άνθρωπο.
¨Χρόνια Πολλά¨είναι μια φιλοφρόνηση,που την επαναλαμβάνουμε πολλές φορές τον
χρόνο. Μια ευχή καλοδεχούμενη για όλο τον κόσμο. Όταν ένας συνάνθρωπός μας ¨πιάσει¨ πολλά χρόνια ζωής, λέμε: ¨Αυτός έζησε σαν τον Μαθουσάλα¨.

Ο Μαθουσάλας ήταν ένα βιβλικό πρόσωπο και έζησε κατά την Παλαιά Διαθήκη 969 έτη. Απέθανε ένα έτος προ του Κατακλυσμού. Αναφέρεται ως παράδειγμα μακροζωίας μεταξύ των ανθρώπων.

Όλοι αγαπάμε τα πλούτη, την άνετη ζωή, το ονειρεμένο περιβάλλον. Όταν θέλουμε να χαραχτηρίσουμε κάποιον ζάμπλουτον, τον αποκαλούμε συχνά ¨Κροίσο¨.

Κροίσος ήταν το όνομα του βασιλιά της Λυδίας, περιώνυμος για τα πλούτη του. Θεωρούσε τον εαυτό του , ως τον ευτυχέστερον των ανθρώπων. Κάποτε ο σοφός Σόλων του είπε: ¨Μηδένα προ του τέλους μακάριζε¨. Πράγματι, το τέλος του υπήρξε λίαν ατυχές.

Είναι αρκετά άραγε, με τα δύο αυτά αγαθά να ζήσει ο άνθρωπος ;Ασφαλώς όχι. Διότι προηγούνται άλλα πιο σπουδαία. Είναι η υγεία το πρώτον και κύριον. Άνευ αυτής ουδέν. Όλα είναι μάταια. Είναι η ειρήνη, η συνεργασία των λαών. Όταν έχουμε συνεχείς πολέμους, δεν γνωρίζουμε ¨τι θα ξημερώσει αύριο¨.Ακολουθούν και άλλα ¨ων ουκ έστιν αριθμός¨.

Ας το καταλάβουμε όλοι. Ας το πάρουμε απόφαση. Ένα ΄πέρασμα¨είναι η ζωή. Άλλοι το κάνουν γρήγορα,άλλοι αφού περάσουν χρόνια. Και εκείνο που μένει είναι το έργο και η φήμη του ονόματος του καθενός μας.

Δείγματα επίδειξης και νεοπλουτισμού

Είναι επιτυχημένος στο επάγγελμά του. Κερδίζει πολλά λεφτά. Ζει άνετα. Με το άνετο διαμέρισμά του στο ρετιρέ της πολυκατοικίας, με το παραθαλάσσιο εξοχικό του, με τα ταξίδια αναψυχής στα ελληνικά νησιά και στο εξωτερικό.

Κάποτε το τζάκι ήταν ένας από τους κύριους τρόπους θέρμανσης των σπιτιών. Το τέλος του ήρθε με τη διάδοση της χρήσης του πετρελαίου, του ηλεκτρικού ρεύματος και των συστημάτων κεντρικής θέρμανσης. Εκτοπίστηκε από τα νέα κτίρια. Ιδίως στις πόλεις, ώσπου, πριν από καμιά εικοσαριά χρόνια, το επανέφερε η μόδα. Καμινάδες τζακιών ξεφύτρωσαν πλάϊ σ’εκείνες της κεντρικής θέρμανσης στις ταράτσες των καινούργιων πολυκατοικιών. Χωρίς να συμβάλει σημαντικά στη θέρμανση, έγινε απαραίτητο διακοσμητικό στοιχείο στα διαμερίσματα κάποιου ¨επιπέδου¨, προσφέροντας αίσθηση θαλπωρής στο περιβάλλον των σύγχρονων κατοικιών. Οι ¨διακοσμητικές¨φωτιές των τζακιών, έχουν αποδείξει έρευνες, ότι βλάπτουν σοβαρά των αέρα των πόλεων, προσθέτοντας μεγάλη ποσότητα ρύπων σ’εκείνους των άλλων καύσεων.

Όχημα στρατιωτικής καταγωγής, το τζιπ πέρασε στην ιδιωτική χρήση ως κατάλληλο αυτοκίνητο για δύσκολες διαδρομές. Γρήγορα όμως έγινε κι’αυτό της μόδας και το βλέπουμε να κυκλοφορεί στους μποτιλιαρισμένους δρόμους , ¨αλαζονικός βασιλιάς¨στη ζούγκλα της ασφάλτου. Ογκώδες, ενεργοβόρο, και γενναιόδωρο σε καυσαέρια, το 4χ4 είναι υποψήφιο προς αποβολήν, από τα αστικά κέντρα σε Ευρώπη και Αμερική. Σίγουρα δεν πρόκειται να είμαστε οι πρώτοι που θα το εξορίσουμε, ωστόσο οι λάτρεις του πρέπει να προετοιμαστούν ψυχολογικά.

Το τελευταίο από τα τρία αυτά σύμβολα της σύγχρονης ευμάρειας, το τζακούζι, είναι το λιγότερο τοξικό. Ευχάριστο και αναζωογονητικό, το σύστημα υδρομασάζ δεν βλάπτει κανέναν, εκτός από εκείνον που το απολαμβάνει. Οι γεμάτοι χλώριο ατμοί που εκλύονται με τη ζωηρή ανάδευση του νερού δεν είναι καθόλου ωφέλιμοι για τον λουόμενο που τους αναπνέει. Άλλη μια ¨μοδάτη¨πολυτέλεια που οδεύει στα αζήτητα.

Η υπομονή του πλανήτη μας έχει εξαντληθεί. Επιτακτική επιβάλλεται η ανάγκη να αλλαξουμε τα καταναλωτικά μας πρότυπα. ΄Οσο πιο γρήγορα, τόσο και καλύτερα.
Για να έχουμε την πολυτέλεια να επιβιώσουμε.

Ταξίδι στο Βλαδιβοστόκ (Τέρμα ταξιδιού-Τέρμα ζωής)

Θερμοκρασία 60 υπό το μηδέν
Και το εισιτήριο προς το Βλαδιβοστόκ στη τσέπη.
Κι’απόξω , εξισωμένη με το άπειρον
η παγωμένη στέππη.

Δεν είμαι μόνος. Ένας άνθρωπος παράξενος αντίκρυ μου,
Μου εξάπτει το ενδιαφέρον σε σημείον μέγα.
Κι ενόσω τούχα δώσει σημασίαν ¨΄αλφα¨στην αρχή,
τώρα, δεν ξέρω πως, λαμβάνει σημασίαν ¨ωμέγα¨.

Και το εισιτήριο προς το Βλαδιβοστόκ στη τσέπη μου.
Α! Το Βλαδιβοστόκ ! Ω ! Ας ήτανε ποτέ να μην υπήρχε εδώ
κάτω. Κι όμως ειν’ο σκοπός του ταξιδιού μου άλλοίμονο,
το τέρμα…που δεν έχει παρακάτω.

Κι όμως το νοσταλγούσα κάποτε το τέρμα αυτό.
Μα τώρα…Τώρα τίποτα. Μονάχα η παγωμένη γύρω στέππη,
κι’ο αμίλητος κι’ακίνητος συνταξιδιώτης μου
που, σαν μετουσιωμένο σύμβολο με βλέπει.

Κι όσο και πάει…σιμώνει στο Βλαδιβοστόκ.
Και τότε …τι θα γίνει ; θα ξαναγυρίσω πάλε ;
Δεν το πιστεύω. Μα θαρρώ της φάρσας ή του δράματος,
πως πλησιάζει οσονούπω το ¨φινάλε¨.

Ωραίο πιστόλι ετούτο μα την πίστη μου
κι ειν’εντελώς καινούργιο και γεμάτο,
κι όπου και νάναι θα φανεί και το Βλαδιβοστόκ,
το τέρμα …που δεν έχει παρακάτω ¨.

Ορέστης Λάσκος (1908-1992), ποιητής, σκηνοθέτης.

Θλιβερές διαπιστώσεις

¨Το Λακωνίζειν εστί φιλοσοφείν¨, έλεγαν οι αρχαίοι ημών πρόγονοι, ή όπως λέει ο λαός μας ¨τα πολλά λόγια είναι φτώχεια¨. Και εγώ σεβόμενος την παράκλησή σας θα είμαι σύντομος.

Ο Ιουλιανός, αυτοκράτωρ του Βυζαντίου, ο επονομαζόμενος Παραβάτης (332-363 μ.χ), θέλησε να μεταφέρει τη θρησκεία του Δωδεκάθεου, ενώ σε όλη την επικράτειά του επικρατούσε ο Χριστιανισμός. Τελικά το εγχείρημα του Ιουλιανού ήταν καταδικασμένο σε αποτυχία ,μολονότι και ναοί, εθνικοί ανοικοδομήθηκαν και αγώνες στους Δελφούς τελέστηκαν και πολλά υπέρ της αρχαίας θρησκείας μελετήθηκαν και εκτελέστηκαν.Την αποτυχίαν του εγχειρήματος πρόβλεψε και το Μαντείο των Δελφών,του οποίου ζήτησε τον χρησμόν, αποστέλλοντας αντιπροσώπους.Η Πυθία σοφή ούσα και ρεαλίστρια, απάντησε ως εξής :

¨Είπατε τω Βασιλεί: Χαμαί πέσε δαίδαλος αυλά! Ουκέτι Φοίβος έχει καλύβην, ου μάντιδα δάφνην, ου παγάν λαλέουσαν. Απέσβετο και λάλον ύδωρ¨.

Ελεύθερη μετάφραση: ¨Στο Βασιλιά να πείτε :Η όμορφη γραμμή γκρεμίστηκε και ούτε έχει ο Φοίβος (Απόλλωνας) πια ναό για δάφνη μαντική. Την τραγουδίστρια τη πηγή δεν θα την ξαναβρείτε και το νερό,που μίλαγε , χάθηκε πια από κει ¨.

Εμείς τώρα με επιστήμονες πολλούς και καλούς, επιστήμονες διεθνούς ακτινοβολίας, δεν έχουμε το μυαλό της Πυθίας. Δεν καταλάβαμε ότι ο κόσμος έχει αλλάξει.Τα εκπαιδευτικά και οικονομικά κριτήρια έχουν άλλη ρότα. Εμείς δεν πρέπει να αλλάξουμε ρότα και να προηγηθούμε αυτών ;

Ο σοφός προηγείται της εποχής του. Ο έξυπνος την ακολουθεί σε όλες τις στράτες. Ο εξυπνάκιας την εκμεταλλεύται με κάθε τρόπο. Ο ηλίθιος της βάζει προσκόμματα.

Εμείς σε πια κατηγορία ανήκουμε;

Φέρνει τους ανθρώπους ¨πιο κοντά¨

Ο χρήστης του Διαδικτύου είναι ένας ΄παγκόσμιος πολίτης¨. Το internet, είναι ένα ¨παγκόσμιο βιβλίο¨,που ¨ανοίγουμε¨κάθε μέρα και έχομε ¨΄ολο τον κόσμο¨μέσα στο σπίτι μας.

Μας ποσφέρει τα πάντα. Ενημέρωση, μόρφωση, ψυχαγωγία, μουσική και το κυριότερο, μας κρατά συντροφιά όλες τις ώρες του εικοσιτετραώρου. Είναι ο πιστός φίλος, που ποτέ δεν θα σε προδώσει

Οι υπηρεσίες του Διαδικτύου έχουν ¨μπει¨ στις καθημερινές δραστηριότητες του πολίτη. Τον βοηθούν και τον συντονίζουν στο έργο του. Χωρίς υπολογιστή, δεν νοείται σήμερα, επιχειρηματίας, επιστήμονας, φοιτητής , σπουδαστής και λοιποί φορείς της καθημερινότητας. Με το αρχείο και τις βάσεις δεδομένων, που διαθέτει, τον απαλλάσσει αφ’ενός μεν από εκείνο το φρικτό χαρτοβασίλειο των βιβλίων και εγγράφων, που παλαιότερα χρησιμοποιούσε και αφ’ετέρου με την ταχύτητα της λειτουργίας του, δίνει λύσεις και αποτελέσματα σε ελάχιστο χρόνο. Αυτό που λέμε απλά ¨οικονομία χρόνου¨, το έχομε, όταν χρησιμοποιούμε τις υπηρεσίες του Διαδικτύου.

Μέσα σε ελάχιστα λεπτά χθες, επικοινώνησα με δύο καλούς φίλους,που βρίσκονται χιλιάδες χιλιόμετρα μακριά. Ο ένας στο Νέο Δελχί της Ινδίας και ο άλλος στο Λονδίνο. Με τα ζεστά και ολόφρεσκα μηνύματα που ανταλλάξαμε, ήταν τόσο κοντά, σαν να ήταν δίπλα μου. Αυτή είναι η μαγεία του internet . Φέρνει τους ανθρώπους ¨πιο κοντά¨. Όσο για τους μοναχικούς είναι ο καλύτερος σύντροφος. ΄Εχουν κοντά τους μια συντροφιά, ό,τι ώρα την ζητήσουν.

Ζούμε σε μια εποχή της επανάστασης των υπολογιστών. Οι υπολογιστές εξαπλώθηκαν πολύ γρήγορα, διείσδυσαν παντού και αποτελούν θεμελιώδη παράγοντα στην οικονομική και κοινωνική ζωή.

Διαγράφει, εκμηδενίζει, οικτίρει

Είναι να απορεί κανείς. Καλά υπάρχουν τέτοιοι άνθρωποι ¨την σήμερον ημέραν ;¨.
Το διάβασα και δεν το πιστεύω ακόμη. Με επιστολή του στην ¨Καθημερινή¨της 10-10-2008, ένας αναγνώστης περιγράφει στον δημοσιογράφο Αντώνη Καρκαγιάννη το κάτωθι περιστατικό :

¨Μέσα από τον ορυμαγδό και τον κουρνιαχτό της επικρατούσας αποδόμησης που βιώνουμε, μου προέκυψε επεισόδιο ανέλπιστο και γι’αυτό αξιοσημείωτο.

Ζήτησα από ειδικό κατάστημα να μου στείλει έναν τεχνίτη για την εγκατάσταση τηλεοπτικής συσκευής. Πράγματι ήλθε ο κ Σπύρος. Κατόπτευσε τον χώρο, εκτίμησε την κατάσταση και όταν τον ρώτησα τι θα κοστήσει , μου είπε σαράντα (40) Ευρώ. Έπειτα από δύο μέρες ήλθε ο κ Σπύρος με τα εργαλεία του και τα απαιτούμενα υλικά. Με πολλή επιμέλεια και επιδεξιότητα έκανε τη δουλειά του και επί πλέον ρύθμισε τα κανάλια.

Ευχαριστώντας τον, του πρόσφερα τα δύο χαρτονομίσματα των 20 Ευρώ. Άνοιξε το πορτοφόλι του και αντί τα βάλει μέσα . έβγαλε και μου πρόσφερε χαρτονόμισμα των 10 Ευρώ . ¨Τι είναι αυτό ;¨του λέω,¨σαράντα δεν είπατε;¨. ¨Ναι¨μου λέει, ¨αλλά χρησιμοποίησα υλικά λιγότερα από ό,τι είχα υπολογίσει !!! Έμεινα άναυδος!!! Παρά τις φορτικές παρακλήσεις μου ο κ Σπύρος δεν δέχθηκε να πάρει το δεκάρικο ούτε ως δώρο!. Ζήτησα να μάθω τι ήταν αυτός ο ανατρεπτικός πραγματικά επαναστατικός άνθρωπος, που ήταν μπροστά μου. Ήταν μικροσυνταξιούχος του ΙΚΑ, εβδομήντα έξι ετών. Παιδί πολύτεκνης οικογένειας. Δούλευε από μικρός. Κάποτε δούλευε συνέχεια δεκαοκτώ ώρες, για να αγοράσει ένα φόρεμα, δώρο στην αδελφή του, για τον γάμο της. Οι εργοδότες του, όχι μόνον δεν του έβαζαν τα ένσημα , που έπρεπε, αλλά όταν ζήτησε τη σύνταξή του, ανακάλυψε ότι του έβαλαν λιγότερα από ό,τι του έλεγαν.

Ο αξιότιμος κ Σπύρος, ο ¨μικρός ο μέγας¨,με τη στάση του,μιας ολόκληρης ζωής, διαγράφει, εκμηδενίζει,οικτίρει όλους εκείνους τους όφσορους νομικιστές, ¨ηθικό είναι το νόμιμο¨-όλους εκείνους τους του όψιμους σοφιστές-¨ο θάνατος της ηθικής¨-όλα αυτά τα απόβλητα,που τις πρόσφατες δεκαετίες μας κατέκλυσαν.

Ένας άνθρωπος …

Ένας άνθρωπος, όπως όλοι οι άλλοι ήταν ο Ρομπέν των Δασών –και ίσως και κάτι παραπάνω,αφού ήταν κόμης του Λόκσλι-προτού αποφασίσει να γίνει παράνομος. Είχε κάνει λημέρι του το δάσος του Σέργουντ κι έκλεβε τους πλουσίους για να δίνει στους φτωχούς, που στέναζαν κάτω από τη βαριά φορολογία του Σερίφη του Νότιγχαμ.

΄Ενας άνθρωπος, σαν όλους τους άλλους ήταν ο Μπένενκτικ Χάνγκοκ-και ίσως και κάτι παραπάνω, αφού ήταν τραπεζικό στέλεχος-προτού αποφασίσει να τεθεί στην υπηρεσία των φτωχών. Είχε κάνει λημέρι του την τράπεζά του κι έκλεβε εκατομμύρια στερλίνες από τους λογαριασμούς των πλουσίων πελατών της, για να τα δίνει στους φτωχούς. Τώρα δεν είναι παρά ένας κατάδικος.

΄Ενας άλλος σύγχρονος Ρομπέν, Ισπανός αυτός, παραμένει ασύλληπτος. Ο ΄Ενρικ Ντουράν κατάφερε να ξεγελάσει 39 τράπεζες και να αποσπάσει δάνεια 710.000 ευρώ, τα οποία μοίρασε σε φιλανθρωπικές οργανώσεις. «Υπάρχει καλύτερο πράγμα από το να ληστεύεις αυτούς που μας ληστεύουν και να μοιράζεις τα λεφτά σε εκείνους που αντιστέκονται σε αυτή τη κατάσταση ;»,λέει ο καταζητούμενος Ρομπέν των τραπεζών.

ΤΑ ΝΕΑ-(Δρόμοι), Ρούσσος Βρανάς, 22-9-2008.

Χαρίλαος Τρικούπης

Την 30-3-1896 απεβίωσε στις Κάννες της Γαλλίας ο μεγάλος Έλληνας πολιτικός Χαρίλαος Τρικούπης(1832-1896).

Σε νεκρολογία που δημοσίευσε η ¨Ακρόπολις¨, ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης γράφει για τον πρώην Πρωθυπουργό της Ελλάδος ¨.

¨Ακόμη αδυνατώ να συνοικειωθώ προς την ιδέαν, ότι ο Χαρίλαος Τρικούπης δεν υπάρχει πλέον εν τοις ζώσιν, ότι ο κολοσσός ούτος της πολιτικής κείται νεκρός. Εξακολουθώ να τον φαντάζομαι πάντα ζώντα. Ο Τρικούπης εργαζόμενος, ο Τρικούπης μελετών και παρασκευαζόμενος δια τας εν τη Βουλή συζητήσεις, ήτο τι άξιον θαυμασμού. Ουδείς Έλλην ηδυνήθη να συστηματοποιήση την εργασίαν του και τας μελέτας του τόσον τελείως όσον αυτός. ΄Ητο αυτή η τάξις προσωποποιουμένη. Όλα τα έγγραφα , όλα τα έντυπα, όλα τα στοιχεία, τα απαιτούμενα δια την εργασίαν του ήσαν κατατεταγμένα με τόσην τάξιν, ώστε ουδέ δευτερόλεπτον έχανεν εις αναζήτησιν παντός ό,τι τω εχρειάζετο. Αλλ’ ούτε συνεσώρευε ποτέ επί του γραφείου του όγκους εγγράφων ατάκτως ερριμμένων. ΄Ο,τι ήθελε το εύρισκε πάραυτα. Ήνειγε ωρισμένον συρτάριον , ωρισμένον φάκελλον και τα ελάμβανε άνευ της ελαχίστης χρονοτριβής. Και είχεν τόσας χιλιάδας εγγράφων εκεί μέσα εις τα συρτάρια του ! Αλλά το σπουδαιότερον είναι ότι ήξευρε τι έπρεπε να μελετήση και πως.Πράγμα ουχί εύκολον.

¨Όταν κατήρτιζε εν νομοσχέδιον ή προπαρασκεύαζεν αγόρευσιν, την επί οιουδήποτε αντικειμένου, δεν ηρκείτο μόνον εις την συγκέντρωσιν και την μελέτην των επιχειρημάτων, δι’ων ηδύνατο να τους αντικρούση . Ούτως ο Χ,Τρικούπης προπαρεσκεύαζεν όχι μίαν ,αλλά τρεις αγορεύσεις επι του αυτού θέματος. Μίαν την ιδικήν, μίαν την αντίθετον της ιδικής του, και τρίτην την αναιρούσαν ταύτην. Ούτω δε τεθωρακισμένος ήρχετο εις την Βουλήν και απεκδύετο εις την συζήτησιν με δύναμιν ακαταγώνιστον,με δύναμιν εκπλήττουσαν τους αντιθέτους. Αφού πρώτον ηγόρευεν αυτός, ήκουεν κατόπιν μεθ’ υπομονής και εν σιγή τας αγορεύσεις των αντιθέτων , χωρίς ποτέ να κρατήση καμμίαν σημείωσιν, Πολλάκις τους ήκουε υπομειδιών. ΄Ελεγες, ότι τουςυπέβαλεν εις εξετάσεις, ότι ήσαν μαθηταί απαγγέλοντες μάθημα ενώπιον του διδασκάλου. Και όταν αυτοί ετελείωναν , χωρίς να έχει καμμίαν σημείωσιν υπ’ όψιν του ανεπήδα επι το βήμα και ανήρη εκ του προχείρου πάντας αλληλαδιαδόχως, χωρίς ν’αφίση το ελάχιστον επιχείρημα άνευ απαντήσεως.΄Ητο αληθής γίγας εν τη κοινοβουλευτική παλαίστρα.

Ο Χαρίλαος Τρικούπης ου μόνον πολλά ανεγίνωσκεν,αλλά,όπερ σπουδαιότερον,και συνεκράτει, εις την μνήμην του τα πάντα. Το μνημονικό του ήτο ευρύτατον. Εν τούτοις ο ίδιος ήτο αντιθέτου γνώμης. ΄Ελεγε πάντοτε ότι το μνημονικόν του δεν ηδύνατο να συγκριθή προς το του πατρός του. ΄Οσον σύνοφρυς και βαρύς εφαίνετο εις τους μακρόθεν βλέποντας αυτόν, τόσον χαρίεις και ομιλητικός,τόσον φαιδρός και ευφυολόγος ήτο κατ’ιδίαν. Μετά των σοφών ήτο σοφός, μετά των σπουδαίων σπουδαίος, μετά των ελαφρών ελαφρός,μετά των πολιτευομένων ωμίλει περί πολιτικών, μετά των φιλολόγων περί φιλολογίας, μετά των μαθηματικών περί μαθηματικών, μετά χημικών περί χημείας, μετά των αρχαιολόγων περί αρχαιολογίας, και εν πάσι τούτοις εθαυμάζετο δια τας μεγάλας γνώσεις του. Οι χρηματισταί τον εύρισκον εξ ίσου δυνατόν εις τα χρηματιστηριακά ,οι καλλιτέχναι ήκουον παρ’αυτού περί καλλιτεχνίας τόσα όσα ουδ’αυτοί εγνώριζον, και οι φίλοι των ελαφρών μυθιστορημάτων εμάνθανον μετ’εκπλήξεώς των, ότι ο υπό τοσούτων δυσκολιών βεβαρυμένος Πρωθυπουργός εγίνωσκε περί των τελευταίων έργων του Δωδέ και του Ζολά όσα και αυτοί, αν μη πλείονα. Εν γένει δε εδείκνυε θαυμασίαν ενημερότητα εις όλα. Αι γυναίκες εξεπλήσσοντο εξ ίσου, ακούουσαι του σοβαρού πολιτευτού , του απερροφημένου εις τας οικονομολογικάς μελέτας, ν α ταις ομιλή περί των τελευταίων συρμών μετ’ακριβείας και παρατηρητικότητος θαυμαστής.

Τίποτε αληθώς δεν τω διέφευγε.Εύρισκεν καιρό δι’ όλα! Αι πολλαί και ποικίλαι σοβαραί εργασίαι του δεν τον απέτρεπον ποσώς από του να παρακολουθή τα πάντα και να είναι ενήμερος και εις αυτά έτι τα παραμικρότερα και ελαχίστης σημασίας πράγματα, α διαφεύγουσι συνήθως την προσοχήν πολλών άλλων, εχόντων πολύ ολιγωτέραν του Τρικούπη εργασίαν. Αλλά και προς τους κομψευομένους νεανίσκους ήξευρε να ομιλή περί της ενδυμασίας των και περί του λαιμοδέτου των και περί της χωρίστρας των. ΄Οσον και αν συλλογίζωμαι , δεν κατορθώνω να εύρω κανέν μειονέκτημα, κανέν ελάττωμα, καμμίαν ατέλειαν εις τον έκτακτον αληθώς και υπέροχον άνδρα. Η Ελλάς επί μακρότατον χρόνον θα αισθανθή την έλλειψίν του.

Ο Τρικούπης είχε τούτο το εξαιρετικόν, ότι ενώ οι πλείστοι των μεγάλων ανδρών φαίνονται μεγαλείτεροι μακρόθεν και μικρότεροι εκ του σύνεγγυς, αυτός όσον εγγύτερον παρετηρείτο, τοσούτον μεγαλείτερος εφαίνετο. Φευ ! Πως εχάθη ο γίγας ούτος, και πως έπεσεν δυνατός σώζων τον Ισραήλ; Πως κατεβλήθη εις έδαφος η δρυς γιγαντόσωμος, ης η κορυφή υπερείχεν όλων των δένδρων του δάσουςκαι ης οι κλάδοι παρείχον σκιάν και καταφύγιον εις χιλιάδας ανδρών; Πως εντός μιας εβδομάδος ανηρπάγη αφ’ημών ανήρ ,όμοιον του οποίου προ πολλών αιώνων δεν είχε παραγάγει η Ελλάς ; Αίλινά μοι στοναχείτε νάπαι και Δώριον ύδωρ ¨.

Χατζηδακιάς

Ο ποιητής Νίκος Γκάτσος, σε κάποιες ξεχωριστές στιγμές έμπνευσης και
δημιουργίας, έγραψε ένα ποίημα-αφιέρωση, για τον συνθέτη και φίλο του , Μάνο Χατζηδάκι.Τίτλος: ¨Χατζηδακιάς¨.

¨Καλήν εσπέραν άρχοντες κι αν είναι ορισμός σας,
του Χατζηδάκι βάσανα θα πω στ’αρχοντικό σας.
Με του Μαγιού τις ευωδιές, του φθινοπώρου τα’άνθη,
γεννήθηκε, μεγάλωσε και σπούδασε στην Ξάνθη.
Η μάνα του Πολίτισσα, ο κύρης του απ’την Κρήτη,
τον Καζαμία διάβαζε και τον Ονειροκρίτη.
Από μικρός τα γράμματα του φέρναν αηδία,
τη μουσική αγάπησε μα όχι τα ωδεία.
Κι αντί να φύγει σ’άλλη γη να πάει σ’άλλα κράτη,
την Αττική προτίμησε και τ’όμορφο Παγκράτι.
Κι αντί σαν όλα τα παιδιά να βγει κι αυτός στο πάρκο,
τους οικοδόμους άκουγε που τραγουδούσαν Μάρκο.
Καλήν εσπέραν άρχοντες κι ακούστε παρακάτω ,
πως άλλοι βγαίνουν στον αφρό κι άλλοι κολλάν στον πάτο.
Με τα χειρόγραφα σωρό, τις μελωδίες μάτσο,
βρήκε έναν τύπο βλοσυρό, που τον ελέγαν Γκάτσο.
Κάτσανε κάτω και μαζί πολλά τραγούδια γράψαν,
που τα πουλιά σωπάσανε και τα αηδόνια κλάψαν ¨.

Όχι δεν είμαι λυπημένη

Η γνωστή ποιήτρια και ακαδημαϊκός Κική Δημουλά σε συνεντεύξη της σε εφημερίδα της Αθήνας , απάντησε, μεταξύ άλλων, στην ερώτηση: ¨Είναι χρήσιμη η ποίηση σήμερα ;¨Απάντηση : ¨Πιστεύω ότι η ποίηση βοηθά , όσο το κερί που ανάβουμε σ’ένα έρημο, καταργημένο ξωκλήσι, με φευγάτους όλους τους Αγίους. Ωφελεί όσους την αγαπούν , επειδή βρίσκουν εντός της, μικρά κομματάκια από σκισμένες φωτογραφίες του ψυχισμού τους. Περισσότερο και πιο σωστά ωφελεί εκείνους που πιστεύουν στη μαγεία της. Η ποίηση ωφελεί όσο μια παυσίπονη σταγόνα σε ένα ωκεανό λύπης.Δεν είναι λίγο¨.

Ας πάρουμε μια γεύση από την ποίηση της Δημουλά , διαβάζοντας ένα μέρος από το ποίημά της ¨Πέρασα¨ :

¨Περπατώ και νυχτώνει.
Αποφασίζω και νυχτώνει.
Όχι,δεν είμαι λυπημένη.
Υπήρξα περίεργη και μελετηρή.
Ξέρω από όλα . Λίγο απ’όλα.
Τα ονόματα των λουλουδιών όταν μαραίνονται,
πότε πρασινίζουν οι λέξεις και πότε κρυώνουμε.
Πόσο εύκολα γυρίζει η κλειδαριά των αισθημάτων,
μ΄ένα οποιοδήποτε κλειδί της λησμονιάς.

...Όχι, δεν είμαι λυπημένη.
Ταξίδεψα μάλιστα. Πήγα κι από δω, πήγα κι από εκεί.
Πάντα έτοιμος να γεράσει ο κόσμος.
Έχασα κι από εδώ, έχασα κι από εκεί.
Κι από την προσοχή μου μέσα έχασα
Κι από την απροσεξία μου.
Πήγα και στη θάλασσα.
Μου οφειλόταν ένα πλάτος .Πες πως το πήρα .
Φοβήθηκα τη μοναξιά και φαντάστηκα ανθρώπους.
Τους είδα να πέφτουν απ’το χέρι μιας ήσυχης σκόνης,
που διέτρεχε μια ηλιαχτίδα κι άλλους από τον ήχο μιας καμπάνας ελάχιστης
Και ηχήθηκα σε κωδωνοκρουσίες ορθόδοξης ερημιάς.
Όχι,δεν είμαι λυπημένη.Έπιασα τη φωτιά και σιγοκάηκα

Και δεν μού’λειψε ούτε των φεγγαριών η πείρα. Η χάση μου πάνω από θαλασσες κι από μάτια , σκοτεινή, με ακόνισε.
΄Όχι δεν είμαι λυπημένη.΄Οσο μπόρεσα έφερα αντίσταση σ’αυτό το ποτάμι
όταν είχε νερό πολύ, να μη με πάρει,
κι όσο ήταν δυνατόν φαντάστηκα το νερό στα ξεροπόταμα και παρασύρθηκα .
Όχι δεν είμαι λυπημενη.
Σε σωστή ώρα νυχτώνει ¨.

Ο φωτογράφος Δημήτρης Λέτσιος

Στις 16 Ιανουαρίου 2008,είχαμε μια σημαντική απώλεια,για το Βόλο,με το θάνατο του Δημήτρη Λέτσιου, ο οποίος έφυγε από τη ζωή πλήρης ημερών(1910-2008}, αλλά διατηρώντας πλήρη διαύγεια πνεύματος. Ο ίδιος άφησε πίσω του έργο ιδιαίτερα σημαντικό με το οποίο σημάδεψε την εποχή μας,αποθανατίζοντας με το φακό της φωτογραφικής του μηχανής στιγμές και καταστάσεις του 20ου αιώνα,προσωπα και πράγματα της περιοχής μας. Ο ίδιος πρόλαβε και γνωρίστηκε με πρόσωπα σημαντικά , όπως τον Θεόφιλο και τον Λουντέμη, που επηρέασαντην καλλιτεχνική του προσφορά. Μια προσφορά για την οποία η Βουλή των Ελλήνων τον τίμησε μαζί με άλλους τρεις μεγάλους φωτογράφους μας: το Σπύρο Μελετζή, τον Κώστα Μπαλάφα και τον Τάκη Τλούπα.

Η τέχνη του Λέτσιου τον έκανε γνωστό σε όλη την Ελλάδα, γι αυτό το Μουσείο φωτογραφίας Θεσσαλονίκης ανέλαβε να ψηφοποιήσει το πλούσιο φωτογραφικό του αρχείο για το σώσει, με την προϋπόθεση, ότι τα έργα του θα επιστρέψουν στο Βόλο, όταν βρεθεί χώρος κατάλληλος να τα φιλοξενήσει.

Ο συγγραφέας Γιάννης Μουγογιάννης έγραψε, μεταξύ άλλων, στο περιοδικό ¨Μαγνησία¨, για τον Δημήτρη Λέτσιο : ¨Ύστερα από τον Κίτσο Μακρή, τη Νίτσα Κολιού,το Μένιο Μουρτζόπουλο, το Νίικο Κολοβό και τον Παναγιώτη Κατσιρέλο , έφυγε στις 17 του Γενάρη του 2008, κι ένας ακόμη εραστής της Τέχνης, ο Δημήτρης Λέτσιος, ο άνθρωπος με το σακούλι και τις μηχανές στον ώμο, που τριγύριζε παντού και αποθανάτιζε το παρόν που σε λίγο θα γινόταν μνήμη, Ολόκληρη η μεταπολεμική γενιά του πνευματικού Βόλου μας εγκατέλειψε, αφήνοντας σημαντικό έργο και παρακαταθήκες ποιότητας και ήθους. Μακάρι και οι επίγονοι ν’ακολουθήσουν το παράδειγμά τους, μακριά από ψευδαισθήσεις ταχείας ανάδειξης και υπεροπτικής στάσης ζωής.

Ο Δημήτρης Λέτσιος, ο τελευταίος στη σειρά των απωλειών, γεννήθηκε το 1910 και μέχρι το θάνατό του, κατοικούσε επίμονα στο Βόλο, το ορμητήριο αυτό αλλά και το καταφύγιο των καλλιτεχνικών του αναζητήσεων. Φέτος συμπλήρωσε εβδομήντα χρόνια παρουσίας του στο φωτογραφικό στίβο. Μια διαδρομή ασίγαστου πάθους και ανειρήνευτης ανάδειξης των πηγών της ιστορίας μας ,των ηθών και των εθίμων του λαού μας και των εκφάνσεων του πολιτιστικού του βίου. Κι’όλα αυτά διά μέσου των δυνατοτήτων που του παρείχε ο φωτογραφικός φακός.

Με τη φωτογραφία ασχολήθηκε ανελλιπώς από το 1937 , οπότε άρχισαν να τον κυριεύουν τα πρώτα ερεθίσματα από τον περιβάλλοντα χώρο. Άσκησε τη φωτογραφική τέχνη ερασιτεχνικά, το επάγγελμά του αρτοποιός, αυτομορφώθηκε γύρω από τις τεχνικές και αισθητικές δυνατότητές της και απόχτησε τις απαραίτητες εμπειρίες , ώστε η κάθε φωτογραφική λήψη να διαθέτει τις αρετές της αισθητικής πληρότητας.

Η οδοιπορία του Δημήτρη Λέτσιου στην ελληνική φύση, η αποτύπωση των εξάρσεών της, η καταγραφή των ηθών και εθίμων και η λαογραφική αντιμετώπιση της φωτογραφικής του θεματολογίας , υπήρξαν για τον ίδιο πράξεις ήμερου εξαγνισμού. Το ανυπολόγιστης αξίας αρχείο του, με πάνω από πενήντα χιλιάδες φωτογραφίες το δώρισε στο Μουσείο Φωτογραφίας Θεσσαλονίκης, όπου θα τακτοποιηθεί και θα αξιοποιηθεί. ¨.

Το πρότυπον της ανιδιοτέλειας

Διάβασα το ρεπορτάζ της Εφημερίδας ¨ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ¨ Τετάρτη 1-10-2008 με θέμα ¨Τιμήθηκαν οι Εθνικοί Ευεργέτες¨. Ο λόγος της φιλολόγου κ Αναστασίας Πάκα, μεστός,διδακτικός και πατριωτικός.

Με το σημείωμα τούτο σπεύδω να αναφερθώ σε έναν επίσης Εθνικό Ευεργέτη, που παρελείφθη από την σεβαστή ομιλήτρια. Πρόκειται για τον Ιωάννην Μπάγκαν ή Πάγκαν ,ο οποίος υπήρξε πρότυπον ανιδιοτέλειας .Για τον Ιωάννην Μπάγκαν ο κ Κώστας Χατζιώτης, συγγραφέας-οικονομολόγος γράφει:

¨΄Ολοι οι Εθνικοί Ευεργέτες είναι αναμφίβολα άξιοι της εθνικής ευγνωμοσύνης. Υπάρχουν ,όμως.,και κάποιοι από αυτούς, που προκαλούν πραγματικό δέος με την απέραντη μεγαλωσύνη της ψυχής τους και την παθιασμένη λατρεία τους προς την πατρίδα.

Ένας τέτοιος εθνικός ευεργέτης είναι και ο Ιωάννης Μπάγκας ή Πάγκας. Δεν είναι τόσο το μέγεθος της δωρεάς που αναδεικνύει τον Μπάγκα σε έναν από τους κορυφαίους εθνικούς ευεργέτες. Υπήρξαν,άλλοι,που προσέφεραν περισσότερα.Εκείνο που κάνει τον Πάγκα να ξεχωρίζει , είναι ο τρόπος και ο χρόνος , που προέκρινε να προβή στην εθνική χειρονομία της προσφοράς της περιουσίας του.

Γεννήθηκε το 1814 στην Κορυτσά της Β. Ηπείρου και ξενιτεύθηκε σε ηλικία δεκαεννέα ετών . Αρχικά εγκαταστάθηκε στη Θήβα και τη Χαλκίδα. Σύντομα , όμως, αναζήτησε καλύτερη τύχη στο Κάϊρο και τέλος στη Ρουμανία.

Σε μεγάλη πια ηλικία ήλθε και εγκαταστάθηκε στην Αθήνα, αφού με την εργατικότητα και τις ικανότητες που είχε , απέκτησε μεγάλην περιουσίαν. Έκτισε το επιβλητικό μέγαρο στη γωνία της πλατείας Ομονοίας και οδού Αθηνάς, που στα μετέπειτα χρόνια έγινε γνωστό ως ξενοδοχείο ¨Μέγας Αλέξανδρος¨,άλλ’αντί να περιοριστεί σε μια στείρα απόλαυση της ζωής, που ασφαλώς του επέτρεπε η μεγάλη περιουσία του, αποφάσισε να γίνει Εθνικός Ευεργέτης: με συμβολαιογραφική πράξη που συνέταξε την 16ην Αυγούστου 1889,εδώρισε τα πάντα στο Ελληνικό Δημόσιο, κρατώντας μόλις 500 δραχμάς τον μήνα προς συντήρησή του ! Και χρειάστηκε πολλή επιμονή από μέρους του τότε Υπουργού των Εξωτερικών Στεφάνου Δραγούμη για να πεισθεί ο μεγάλος αυτός πατριώτης να αυξηθεί το ποσόν της αποζημιώσεως σε 1000 δραχμές!

Το πιο εντυπωσιακό είναι πως ο Ιωάννης Πάγκας διέθεσε την περιουσία του στην πατρίδα όχι με διαθήκη ,δηλαδή μετά τον θάνατόν του ,αλλά εν όσω ήταν ακόμη εν ζωή. Και εξηγόντας την πράξη του αυτή ,έγραφε στην συμβολική πράξη εκχωρήσεως, που σημειοτέον από την πλευρά του Δημοσίου αποδέχθηκε αυτοπροσώπως ο Πρωθυπουργός Χαρίλαος Τρικούπης, ότι:

«αναλογιζόμενος το πρόσκαιρον του βίου και μάλιστα το προκεχωρηκός της ηλικίας αυτού και επιθυμών να χρησιμοποιήσει από τούδε υπέρ κοινωφελών τω Έθνει έργων την περιουσίαν αυτού,όπως και ζων έτι ίδη τους καρπούς της τοιαύτης διαθέσεως, δωρείται αιτία θανάτου και δωρεάν αμετάκλητον τω Ελληνικώ Έθνει και τω Ελληνικώ Δημοσίω την ακίνητον αυτού περιουσίαν…».

Αυτοί οι γεμάτοι ευωδία και πατριωτική έξαρση λόγοι θα έπρεπε να υπάρχουν σε όλα τα μαθητικά αναγνωσματάρια , για να φρονηματίζουν τα ελληνόπουλα. Αντ’αυτού ο Μπάγκας ούτε μνημονεύεται στα εγκυκλοπαιδικά λεξικά.

Ο Ιωάννης Μπάγκας εδώρισε στο Ελληνικό Κράτοςτην επί της πλατείας Ομονοίας οικίαν του ,έργο του Τσίλλερ,και ένα επιβλητικό μέγαρο.πάλι στην Ομόνοια.που έγινε ξενοδοχείο,το γνωστό μας ¨Μπάγκειον¨.

Συγγραφέας Παναγιώτης Κατσιρέλος

Συμπληρώθηκε τον περασμένο Μάρτιο ένας χρόνος , από τη μέρα που ¨ έφυγε ¨για το ¨αιώνιο ταξίδι ¨ ,10-3-2007, ο λογοτέχνης Παναγιώτης Κατσιρέλος (1915-2007).

Ήταν η ¨σημαία ¨της Νέας Ιωνίας Μαγνησίας, ο ¨πατέρας¨της προσφυγιάς, το σημείο αναφοράς του τόπου μας ο Παναγιώτης Κατσιρέλος.

Δεν υπάρχουν λόγια, οι λέξεις ¨φτωχές¨ να περιγράψω τον σεμνό και ακέραιο άνθρωπο, που έχασε ο τόπος,που απώλεσαν τα Ελληνικά Γράμματα.

Με αγαπούσε με την αμοιβαία φιλία και εκτίμηση που τρέφαμε ο ένας έναντι του άλλου. Στη δεκαετία του 80, πολλές φορές στην επιστροφή του, μετά τη βόλτα του στο σιδηροδρομικό σταθμό Βόλου, περνούσε από το πατρικό μου σπίτι της οδού Αδριανουπόλεως της Νέας Ιωνίας, όπου με τον συνομήλικό και συμπατριώτη του Σμυρνιό πατέρα μου, τα λέγανε. Και είχαν πολλά τα πουν για τις ¨αλησμόνητες πατρίδες¨.

Ένα μεσημέρι βρέθηκα τυχαία στην παρέα τους. Ήταν πολύ χαρούμενος ο Κυρ-Παναγίωτης. Στη χθεσινή ¨Εστία¨της Αθήνας, ο αχισυντάκτης Χρήστος Αγγελομάτης είχε γράψει κολακευτικά σχόλια για τον λογοτέχνη Κατσιρέλο και το έργο του.

Αλησμόνητε και αξεπέραστε δάσκαλε. Από τα 13 βιβλία που έγραψες,πήρα στα χέρια μου εκείνο με την προσωπική σου αφιέρωση, που έχει τίτλο ¨Ο κλητήρας¨. Από
τα 5 διηγήματα του βιβλίου διάλεξα ¨Τον σταθμό των τρένων¨, απόσπασμα του οποίου και παραθέτω:

¨…η Αφεντιά μου, λοιπόν , παίρνει τους δρόμους συνήθως πρωί, βρέχει-χιονίσει, έχει λιακάδα ,με όποιον καιρό,σε μια καθημερινή βόλτα κούρασης.Σα νάναι ας πούμε, ¨χρέος¨της αυτό, ή το έκανε ¨χρέος ¨της. Που πάω;Μα που αλλού; Σερνάμενος τελευταία, κατηφορίζω για το Σταθμό των τρένων. Είμαι τακτικός σ’αυτόν. Γιατί;Τι γιατί ; Είναι ωραία εκεί !Το καλοκαίρι, είναι θαύμα με τα δέντρα στη δροσιά τους, το χειμώνα ζεστασιά με το καλολιφέρ, καθισμένος στα παγκάκια της ¨Αίθουσας Αναμονής ¨επιβατών να ρίχνεις μια ματιά στις εφημερίδες που ζητάς από το περίπτερο της πλατείας, το φθινόπωρο ειδυλλιακό το μέρος με την ποικιλία των χρωματισμών, την άνοιξη ευωδιά με τα λουλούδια των παρτεριών. Αυτός είναι ο θαυμάσιος Σιδηροδρομικός Σταθμός της πόλης μας, χώρια η ομορφιά αυτή της ιδιότυπης φτιασιάς του κυρίως κτιρίου του, με το κρεμασμένο μεγάλο τετράγωνο ρολόϊ κάτω από το κεραμωτό υπόστεγό του, χρωματισμένο, ολόκληρο το αριστούργημα, κίτρινο και καφετί !...

Τώρα που έφευγα όμως, γύρισα και είδα για άλλη μια φορά το άγαλμα της Αθηνάς, με το δόρυ της, την ασπίδα της και την περικεφαλαία της, στο σοφό κεφάλι της.΄Όχι, δεν κοίταζε η θεά πουθενά συγκεκριμένα, ή μάλλον με τα μαρμαρένια μάτια της έβλεπε αδιάφορα τα πάντα και τον καταφατσά της όμορφο Σιδηροδρομικό Σταθμό της πόλης μας. Εκεί κοντά στη βάση του αγάλματος και ανάμεσα στις ποικίλες μάρκες, παρκαρισμένα αυτοκίνητα των υπαλλήλων του ΟΣΕ και πολλών άσχετων, δυο σκυλιά διαφορετικής ράτσας το καθένα , που κοπροσκύλιαζαν. Τα προσπέρασα και εγώ αδιάφορος, να πάρω πίσω πάλι τους δρόμους της επιστροφής, την οδό Παπαδιαμάντη, τους άλλους δρόμους της ίδιας πορείας του ερχομού μου, χωρίς λοξοδρομήσεις, περπατώντας από τα ίδια πεζοδρόμια με τις νερατζιές, δρασκελώντας τη γέφυρα του Κραυσίδωνα και διασχίζοντας τα στενά της Αγίας Βαρβάρας…

Μεγάλε δάσκαλε.Μπορεί να έφυγες,αλλά το έργο σου είναι εδώ. Ο μοναδικός διαχρονικός σου λόγος είναι εδώ. Εσύ είσαι εδώ και ζεις για πάντα στις καρδιές μας .

Λογιέσαι Αρχέλληνας

…. Προστάτεψε, Χριστέ, το Γένος των Ελλήνων !
Το ματωμένο δρόμο Σου ακολουθάει, σηκώνει
το φως κι αυτό στον ώμο σα σταυρό και πάει
στης γης επάνω και σταυρώνεται και τώρα
θα κατέβει κι αυτό στον Άδη, σαν και Σένα !
Χριστέ, θυμήσου την Ανάσταση, θυμήσου
πως Έλληνας λογιέσαι Αρχέλληνας, δικός μας !
Δεν είμαι εγώ, Χριστέ, που Σε παρακαλιέμαι
μα όλο το Γένος των Ελλήνων, το τρισεύγενο,
όλοι οι παλιοί τρισέβαστοι Έλληνες πατέρες,
που τις μεγάλες αρετές, τις δυο αδερφάδες,
την Ομορφιά και Λευτεριά, στον κόσμο γέννησαν.
Ο σπόρος του σταριού στο χώμα κι αν χωθεί
την άνοιξη πηδάει κι ανηφορίζει αστάχυ
όμοια της γης , Χριστέ, κι η Ρωμιοσύνη ας πέσει ! ….

«Κωνσταντίνος Παλαιολόγος¨» -Ν. Καζαντζάκης

Κακή συνήθεια

Με αφορμή την απαγόρευση του καπνίσματος σε δημόσιους χώρους, Νοσοκομεία κ.λ.π. ας αναφερθούμε σε ένα σχετικό περιστατικό, που συνέβη πριν από 130 χρόνια και αφορούσε τη ρύπανση της Αθήνας.

Σ το βιβλίο του ¨Αθηναϊκή Σάτιρα¨, ο Γιάννης Καιροφύλας γράφει: ¨΄Ηταν μία κακή συνήθεια το ¨ουρείν¨στους τοίχους, συνήθεια που για μεγάλο διάστημα και μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο διατηρήθηκε στη Αθήνα .Γινόταν όμως από ανάγκη, εδώ που τα λέμε, δεν υπήρχαν δημόσια ουρητήρια ,ούτε και πολλοί από τους δημόσιους χώρους , όπως χαραχτηρίζονταν καφενεία, εστιατόρεια κ.λ.π. διέθεταν παρόμοια. Έτσι οι Αθηναίοι υποχρεώνονταν σε πολλές γωνιές της πόλης τους, ακόμη και στο κέντρο,όπως ήταν η οδός Σταδίου, να πνίγονται υπό αμμωνιώδους δυσωδίας.

Η εύκολη, λοιπόν, λύση στο πρόβλημα ήταν να κάνουν οι ενοχλούμενοι περίοικοι μεγάλους σταυρούς στους τοίχους, ώστε όσοι ήθελαν να ανακουφισθούν να διστάσουν να ουρήσουν στο σημείο εκείνο¨.

Ο Εμμανουήλ Ροΐδης με τα ιδιαίτερα γυμνασμένα διεισδυτικά του μάτια, ένας άριστος ρεπόρτερ με σατιρική κριτική διάθεση, έδινε στην εφημερίδα του ¨Ασμοδαίος ¨, την ακόλουθη εικόνα για την οδό Σταδίου:

¨Εις την διαστάυρωσιν της οδού Σταδίου, την άγουσαν εις την Εθνικήν Τράπεζαν, φαίνονται κάτωθεν τοίχου πολλοί σταυροί, άμα δε πλησιάσει κανείς εκεί,πνίγεται υπό αμμωνιώδους δυσωδίας. Εφιστώμεν εις τούτο την προσοχήν της αστυνομίας, ίνα μη κακόβουλος τις Φράγκος λάβει αφορμήν εκ τούτου να σημειώσει εν τω ημερολογίω του: ¨Οι Ορθόδοξοι Έλληνες τοσούτον ασεβείς και αντιχριστιανοί κατήντησαν , ώστε κοσμούσι διά σταυρών τους τοίχους τους προορισμένους εις το ουρείν ¨.

Ο Λυσίας

Οι ασχολούμενοι με τέχνην του ενδύματος, υποστηρίζουν ότι το καλό ντύσιμο προσδίδει εις το άτομον την μισή προσωπικότητα. Πράγματι, την παρουσία σε μια τράπεζα , σε μια δημόσια υπηρεσία σ’έναν Οργανισμό, ενός καλοντυμένου από έναν κακοντυμένον, διαφορετικά θα την προσέξουν οι παρευρισκόμενοι.

Ένα σχετικό περιστατικό, που συνέβη προ πολλών ετών,με διαφορετική κατάληξη, μου διηγήθηκε φίλος από τη Λακωνία :

¨Ο Βουρλάς ,ένα χωριό κοντά στη Σπάρτη της Λακωνίας είναι η πατρίδα μου και πατρίδα του Λυσία Κουμανταράκη ενός μικρόσωμου, ισχνού και ευγενικού ανθρώπου, με μόλις ακουόμενην φωνή. Σε προχωρημένη ηλικία και χωρίς οικογένεια,επεσκέπτετο κατά καιρούς το πατρικό του σπίτι , στο χωριό του, όπου είχε και μερικούς συγγενείς aλληλοσπαρασσομένους διά κτηματικάς διαφοράς, όπως γίνεται συνήθως στα χωριά.

Σε μια επίσκεψή του,τον κατάφεραν, οι συγγενείς του να παραστεί στο Δικαστήριο μάρτυρας, σε μια από τις διαφορές τους. Ο Λυσίας με σκοπό κυρίως να συμβιβάσει ¨τα πράγματα¨, δέχθηκε και έτσι βρέθηκε μια μέρα στο πλημμελειοδικείο της Σπάρτης. Σήμερα,βέβαια,τα Δικαστήρια λειτουργούν διαφορετικά,αλλά εκείνη την εποχή , ο ερχόμενος σε επαφή με την Δικαιοσύνην, ιδίως στην επαρχία, είτε ως μηνυτής ή κατηγορούμενος, είτε ως μάρτυρας, διεσύρετο κατά τον χειρότερον τρόπο.

Κατ’αρχάς κατηργείτο ο πληθυντικός με τις λέξεις ¨κάτσε κάτω¨,¨σήκω επάνω¨. Και στη συνέχεια από τον κλητήρα, που επαναλάμβανε μετά τον Πρόεδρο, μεγαλοφώνως το όνομα του κληθέντοςκατηγορουμένου ή μάρτυρα.Έχανε και το επώνυμό τους με τις λέξεις ¨Έλα Γιώργη¨, ¨Ελα Μήτσο¨.

Υπό αυτές τις συνθήκες βρέθηκε μια μέρα ο ατυχής Λυσίας στη μικρή αίθουσα του Δικαστηρίου, για να μαρτυρήσει εν μέσω κλεφτοκοτάδων, μπουγαδοκλεφτών,γαλατάδων που νέρωναν το γάλα και άλλων τοιούτων ομοίων. Κληθείς από τον Πρόεδρο είπε ένα ασθενικό ¨παρών¨, το οποίον δεν άκουσε φαίνεται ο Πρόεδρος και του είπε: ¨Μουγκός είσαι μωρέ και δεν μιλάς¨.Ο δε κλητήρας συμπλήρωσε: ¨Ελα Λυσία, παρ’τα πόδια σου και μας ξημέρωσες¨. Έτσι ο Λυσίας διαπομπευόμενος από τα όργανα της δίκης, αφού μετά κόπου διέσπασε το ¨τείχος¨των κλεφτοκοτάδων και άλλων υποδίκων, έφτασε κάτω από την έδρα των δικαστών , όπου υπήρχε μια ξύλινη προεξοχή με το Ευαγγέλιο: ¨Ανέβα επάνω, βάλε το χέρι σου στο Ευαγγέλιο και λέγε πως σε λένε ¨. Ο μάρτυς εξετέλεσε τη διαταγή, αλλά αυτό που συνεκλόνισε Πρόεδρο και δικαστές, ήταν η απάντηση του μάρτυρα στη δεύτερη ερώτηση-διαταγή του Προέδρου: ¨Τι δουλειά κάνεις ; ¨Ο μάρτυς με το μειλίχιο ύφος και την ασθενή φωνή, απάντησε: ¨Πρόεδρος των Μικτών Δικαστηρίων της Χάγης ¨. Ο πρόεδρος εψέλισε αμήχανος, κάτι μπερδεμένες λέξεις και πως ¨αν θέλετε να διακοψουμε για λίγο¨, επαναφέρων , έτσι στο ακροατήριο το ¨κύριε¨, τον πληθυντικό και το επώνυμο.

Ο Λυσίας Κουμανταράκης , εκτός της έδρας του εις τη Χάγην, ήταν ένας λόγιος άνθρωπος, μεταφράσας ολόκληρο το έργο του Θουκιδίδη, με θαυμάσια σχόλια και θεωρείται από τις πλέον αξιόλογες μεταφράσεις και που διδάσκεται στις περισσότερες φιλολογικές σχολές ¨.

Μιλάει 32 γλώσσες

Η είδηση πέρασε στα ¨ψιλά¨των εφημερίδων.Λίγοι την πρόσεξαν. Ελάχιστοι της έδωσαν σημασία. Και όμως λέει πολλά….

Ένας Έλληνας επιστήμονας, ο Ιωάννης Οικονόμου,στέλεχος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ομιλεί 32 γλώσσες.

Μεγαλωμένος σε μια από τις πιο τουριστικές περιοχές της Ελλάδος, στα Χανιά της Κρήτης, ο Γιάννης Οικονόμου, λέει ότι από πολύ μικρός γοητευόταν από τους ¨διαφορετικούς¨ήχους των τουριστών. Σε ηλικία πέντε ετών ζήτησε από τους γονείς του να μάθει Αγγλικά. Μετά από δύο χρόνια θέλησε να μάθει Γερμανικά, συνέχισε με Ιταλικά και Γαλλικά και όταν αποφοίτησε από το λύκειο μιλούσε οκτώ γλώσσες, μεταξύ των οποίων Ρωσικά, Τουρκικά και Αραβικά. Σήμερα μιλάει πολύ καλά 16 γλώσσες και μπορεί να διαβάσει και να εκφραστεί σε άλλες 16 .

Η Ευρωπαϊκή Ένωση, με αφορμή την 26 Σεπτεμβρίου, ημέρα αφιερωμένη στην πολυγλωσσία, τίμησε τον Ιωάννη Οικονόμου και άλλους 3 Ευρωπαίους πολύγλωσσους και στελέχη της Ε.Ε. Την Σουηδέζα Μαργκαρέτα Φάουστ, τον Ιρλανδό Σαν ο Ράϊαν και τον Πορτογάλο Ζοάο Πέντρου Γκόμες.

Ο Ιωάννης Οικονόμου δήλωσε στους δημοσιογράφους: ¨Η εκμάθηση ξένων γλωσσών είναι για μένα ¨γέφυρα¨ανάμεσα σε διαφορετικούς πολιτισμούς. Δεν αρκεί να διαβάζεις μια γλώσσα, πρέπει και να την εξασκείς. Η εκμάθηση είναι μια ευχαρίστηση και διασκέδαση και πρέπει ο νέος να αναζητεί την ιστορία και τον πολιτισμό, που κρύβεται πίσω από κάθε γλώσσα.

Έλληνες επιστήμονες του εξωτερικού, με την παρουσία τους και τη προσφορά τους, τιμούν τη χώρα μας. Μέσα σε τούτο το δυναμικό των Ελλήνων επιστημόνων της διασποράς, η παρουσία του Γιάννη Οικονόμου γίνεται ιδιαιτέρως αισθητή.

Σχολικές δάφνες

Πριν μερικές μέρες ευρισκόμενος στην Αθήνα επισκέφτηκα φιλική οικογένεια. Η συζήτηση σχετική με την τρέχουσα επικαιρότητα και την πρόοδο του μονάκριβου γιου μαθητού, της Γ’ τάξεως Γυμνασίου.

Η Μαμά ομιλεί με ενθουσιασμό για τις επιδόσεις του ¨κανακάρη¨της: ¨Εναι αρισ-
τούχος μαθητής , τελείωσε τη Β’ Γυμνασίου με 18, κάνει Αγγλικά και Γαλλικά και θα τον αρχίσω και Γερμανικά.

Όπως διαπίστωσα ,όμως, ούτε την Αγγλικήν, ούτε την Γαλλικήν κατείχε ο νεαρός ,που με τα βίας εψέλλιζε φράσεις. Όταν θα αρχίσει να σπουδάζει και την Γερμα νικήν, το μόνον αποτέλεσμα θα είναι, ότι θα πάθει γενικόν γλωσσοδέτην ημιμαθείας εις τρεις γλώσσας με το χάος που θα δημιουργηθεί εις τον εγκέφαλόν του.

Η μητέρα του δεν ομιλεί παρά μόνον Ελληνικά και πιστεύει ότι είναι αρκετό να λέει κανείς: ¨γκουντ μόρνιγκ¨,¨μπονζούρ¨και ¨γκούτεν ταγκ¨για να καταταχθεί στους γλωσσομαθείς . Τη μεγαλύτερη όμως εντύπωσιν μου έκανε , εκτός των ¨ξενογλώσσων¨ επιδόσεων εις αυτόν τον μαθητήν του 18, η πλήρης εγκυκλοπαιδική άγνοια. Δεν εγνώριζε τον πρώτον Έλληνα χρυσόν Ολυμπιονίκην Σπύρον Λούην.Δεν ήξερε τους δύο Νομπελίστες της λογοτεχνίας μας,,Γ. Σεφέρην και Οδ. Ελύτην. Δεν είχε διαβάσει για τη ¨κατάκτηση¨της Σελήνης,το 1969, από δύο Αμερικανούς αστροναύτες. Αγνοούσε ακόμη ότι ο σημερινός υπουργός Παιδείας ονομάζεται Πέτρος Ευθυμίου.Δεν ετόλμη σα να ρωτήσω εάν γνώριζε το όνομα του Πρωθυπουργού της χώρας.Ο λόγος , που δεν το έκανα είναι ο εξής: Επειδή ανεβαίνει απότομα ο δείκτης της πίεσής μου, μη πως στη σχετική ερώτησή μου απαντούσε το όνομα Τσοβόλας, οπότε θα μου συνέ βαιναν ανεξέλεγκτες καταστάσεις.

Οι περισσότεροι γονείς πιστεύουν ότι με μία υψηλή βαθμολογία οι σχολικές δάφνες είναι αρκετές και ότι έχουν πράξει το καθήκον τους.

Τα σημερινά παιδιά μπορεί να μην είναι αγράμματα.είναι όμως αμόρφωτα.Πέραν από τα καθημερινά μαθήματα, είναι επείγουσα η ¨θωράκιση¨των νέων μας με γνώσεις Γενικής Παιδείας.

Δεκέμβριος 2002

Δεν είχε συνέχεια

Ο Διαγόρας ο Ρόδιος, νίκησε στο αγώνισμα της πυγμαχίας στη 79η Ολυμπιάδα το 464 π.χ. και τη νίκη του εξυμνεί ο Πίνδαρος στον Ζ΄ Ολυμπιόνικο. Σύμφωνα με την ίδια παράδοση , ο Διαγόρας γέρος πια, βρέθηκε και πάλι στην Ολυμπία, όπου οι δυο γιοι του, όταν στεφανώθηκαν Ολυμπιονίκες, όπως και ο πατέρας τους, πριν από δεκαέξι χρόνια, τον πήραν στους ώμους τους και τον περιέφεραν στο στάδιο θριαμβολογώντας για τις νίκες τους.

Τότε από τις κερκίδες ένας θεατής φώναξε: ¨Κάτθανε, Διαγόρα , ες Όλυμπον ουκ
αναβήσαι¨. (Πέθανε, Διαγόρα, δεν πρόκειται ν’ανέβεις στον Όλυμπο). Και ο Διαγό-
ρας έγειρε το κεφάλι του στους ώμους των παιδιών του και ξεψύχησε. Έτσι πίστευαν
οι αρχαίοι.

Μια Ολυμπιακή νίκη δεν είχε συνέχεια, ούτε για τους ίδιους τους νικητές, ούτε για
τους συγγενείς τους. Δεν υπήρχαν ούτε αμοιβές, ούτε άλλες ¨παράπλευρες¨ωφέλειες.
Απλώς, τα ονόματα των Ολυμπιονικών γράφονταν σε έναν τιμητικό κατάλογο, για να
διασωθούν, μέχρι τις μέρες μας.

Και όταν οι πόλεις γκρέμιζαν ένα μέρος των τειχών, για να υποδεχθούν τους Ολυ-
μπιονίκες τους, το πανηγύρι σταματούσε εκεί. Γιατί όλοι ήξεραν, πως κανείς δεν
μπορούσε να ανεβεί στον Όλυμπο και να γίνει θεός. Ήξεραν πολύ καλά , πως οι ανθρώπινες δυνατότητες είχαν ένα όριο κι’αυτό το όριο το καθόριζε η φύση.

¨ΕΘΝΟΣ¨24-8-2008-Γ.Χ.Χουρμουζιάδης

Δημαγωγοί

Ο συγγραφέας και φιλόσοφος Νίκος Δήμου περιλαμβάνει στο βιβλίο του «Ασκήσεις Ελευθερίας», ένα αξιόλογο κείμενο με τίτλο «Δημαγωγοί».


¨ Οι λαοί, όπως και οι άνθρωποι, κουβαλάνε μέσα τους όλες τις δυνατότητες:την αγάπη και το μίσος, την καλοσύνη και την κακία, τη μεγαλοψυχία και τη μισαλλοδοξία.Δεν υπάρχουν καλοί και κακοί λαοί-όπως δεν υπάρχουν ανώτεροι και κατώτεροι. Ανάλογα με την ιστορική στιγμή, με τους ηγέτες, με τις συνθήκες, όλοι οι λαοί μπορούν κάποτε να κάνουν πράγματα για τα οποία αργότερα θα ντραπούν.

Έκανα τις πανεπιστημονικές μου σπουδές στη Γερμανία. Η εποχή των Ναζί ήταν ακόμα αρκετά κοντά. Έβλεπα τους Γερμανούς γύρω μου: άνθρωποι ευγενικοί,αξιοπρεπείς, με υψηλό επίπεδο μορφωσης και καλλιέργειας, ήσυχοι, καλοί οικογενειάρχες. Και αναρωτιόμουνα: αυτά τα ανθρωπόμορφα κτήνη που αφάνισαν έξι εκατομμύρια Εβραίους, που ξεθεμελίωσαν το Δίστομο και τα Καλάβρυτα, που αιματοκύλισαν όλη την οικουμένη, τι είχανε γίνει; Πού κρύβονταν οι βασανιστές των Ες-Ες, οι ανακριτές της Γκεστάπο;

Με απασχολούσε έντονα το πρόβλημα πως ο λαός του Γκαίτε και του Μπετόβεν, πρώτος στη μουσική και στη φιλοσοφία, μπορούσε να φτάσει σε τέτοια έκπτωση . Να παρασυρθεί από έναν αμόρφωτο και μυθομανή δημαγωγό φέρνοντας τόση οδύνη στην υφήλιο-αλλά και στον εαυτό του.

Χρειάστηκα αρκετή μελέτη και ανάλυση για να απαντήσω στα ερωτήματά μου. Έπρεπε να δω συστηματικά τις ταινίες της εποχής, για να καταλάβω πόσο ισχυρό και πόσο διαβρωτικό ήταν το δηλητήριο με το οποίο πότιζε τους Γερμανούς ο Χίτλερ.Τελικά δεν ήταν καθόλου τυχαίος. Με απέραντη μαεστρία ήξερε να υποδαυλίζει όλη την κλίμακα των ανθρωπίνων συναισθημάτων. Έκανε τους Γερμανούς να νιώθουν ριγμένοι, ταπεινωμένοι, απειλούμενοι. Κέντριζε μέσα τους την παράνοια, την ανασφάλεια, τη φοβία. Κι από την άλλη πλευρά τους υποσχόταν δικαίωση, δύναμη, δόξα. Συνομιλούσε με το πλήθος και το μαγνήτιζε.

Εκμεταλευόταν όλους τους εθνικούς μύθους, αληθινούς και ψεύτικους. Παραπληροφορούσε τόσο έντεχνα, που ακόμα και το 1960 πολλοί Γερμανοί πίστευαν
πως η χώρα τους μπήκε στον πόλεμο, αμυνόμενη, θύμα διεθνούς συνωμοσίας.

Κατάλαβα τότε πως κανένας λαός δεν είναι άτρωτος, αν εμφανιστεί μπροστά του ο χαρισματικός δημαγωγός που θα εκμεταλλευτεί σωστά τη στιγμή και τη συγκυρία. “

Έλλειμμα επικοινωνίας

Οι άνθρωποι δεν επικοινωνούν σήμερα. Στη γειτονιά, στη πολυκατοικία, στην οικογένεια, υπάρχει έλλειμμα επικοινωνίας. Οι γείτονες δεν γνωρίζονται, οι συγκάτοικοι είναι άγνωστοι μεταξύ τους και η οικογένεια ¨περί άλλα τυρβάζει¨.

Γιατί φτάσαμε σε τούτο το σημείο ; Όλα ξεκίνησαν από το σπίτι, την οικογένεια. Θεμελιώδης θεσμός της οικογένειας είναι το οικογενειακό τραπέζι. Παλαιότερα αυτό το οικογενειακό τραπέζι εστρώνετο δύο φορές την ημέρα, το μεσημέρι και το βράδυ. Κάθε μέλος είχε τη δική του θέση. Στο μέσον ετοποθετείτο η πιατέλα με το φαγητό και το σερβίρισμα γινόταν με ιεραρχία, που είχε καθορίσει η οικογένεια, συνήθως πρώτα ο πατέρας, μετά τα παιδιά κατά ηλικία και τελευταία η μητέρα, επειδή εκείνη εφρόντιζε για τη διανομή των μερίδων. Προ του φαγητού, κάποιος έλεγε την προσευχή ή έστω όλοι έκαναν τον σταυρό τους και με τον ίδιο τρόπο τελείωναν. Ποτέ δεν εκάθοντο τα μέλη της οικογένειας, εάν δεν ήταν όλοι παρόντες και ποτέ δεν εγκατέλειπαν το φαγητό. Όσο έτρωγαν οι άνθρωποι συζητούσαν για τα προβλήματά τους. Έτσι υπήρχε επαφή, εγνώριζε ο ένας τον άλλον, άκουγε τις απόψεις του, μάθαινε τον τρόπο σκέψης του.

Σήμερα στην οικογένεια της καταναλωτικής μας κοινωνίας εργάζονται και οι δύο συζυγοι.Άλλο ωράριο ο ένας, άλλο ωράριο η άλλη. Τα παιδιά σχολείο και φροντιστήρια, πρωί και απόγευμα. Πότε να γίνει συγκέντρωση για φαγητό, πότε να βρεθούνε μαζί. Καθένας τρώει χωριστά, πότε στο σπίτι, πότε στα φαστφουντάδικα. Το βράδυ, λόγω δίαιτας δεν στρώνεται τραπέζι,στο στόμα όλο και κάτι βάζουμε και από εκεί και πέρα το λόγο έχει η τηλεόραση ,που αποβλακώνει μικρούς και μεγάλους.

Το φαινόμενο είναι ανησυχητικό. Όταν στην οικογένεια οι άνθρωποι δεν ¨συναντώνται¨,πως είναι δυνατόν να ¨συναντηθούν¨στην κοινωνία ;

Η γοργόνα

Στη Πρέβεζα, στον αη-Θωμά στη Μαργαρώνα,
Θυμάμαι, δωδεκόχρονο παιδί,
Πως κυνηγούσα για να πιάσω τη γοργόνα,
Που από βραδίς στον ύπνο μου είχα δει.

Στην Πρέβεζα, στον αη-Θωμά,
στη βάση, στις ελιές στη Μαργαρώνα,
χρόνια την κυνηγώ,
μα ακόμα να τη βρω, τη γοργόνα.

Και πήρα στο Σεϊτάν-Παζάρ κάθε σοκάκι,
ρωτώντας που μπορούσα να τη βρω…
Την είδαν, μου είπαν , μ’ένα κύριο Καρυωτάκη,
Μαζί του νάχει φύγει από καιρό…

Ντίνος Δημόπουλος (Σκηνοθέτης Κινηματογράφου}

Για τον φίλο που ¨΄εφυγε¨

Εγώ για το χατήρι σου, τρεις βάρδιες είχα βάλει.
Είχα τον ήλιο στα βουνά και τον αϊτό στους κάμπους,
Και το βοριά το δροσερό, τον είχα στα καράβια.
Μα ο ήλιος εβασίλεψε κι ο αϊτός αποκοιμήθη,
Και το βοριά το δροσερό τον πήραν τα καράβια.
Και έτσι του δόθηκε καιρός του χάρου και σε πήρε.

Γιώργος Σεφέρης

Γράμμα σ’ έναν άγνωστο φίλο

Ψάχνω να βρω ποιος είμαι,

Ώστε να ξέρω τι κατάφερα,

Τι κέρδισα,τι έχασα,

μέσα από τις σχέσεις,

με εχθρούς και φίλους.

Ψάχνω να κατανοήσω,

όσο καλύτερα μπορώ τον εαυτό μου.

Τα 9 Συντάγματα

Κατά τη διάρκεια των εκατόν εξήντα ετών κοινοβουλευτικού-συνταγματικού βίου, με ολιγοετείς διακοπάς αυτού , περίπου δέκα πέντε έτη:4η Αυγούστου επί 4 έτη, ξενική κατοχή 1941-1944 επίσης 4 έτη, και 7 έτη στρατιωτικής διακυβέρνησης «1967-1974», είχαμε εννέα Συντάγματα. «1844, 1864, 1911, 1927, 1952,1968, 1973, 1975, 1986».Άλλα μεν εξ αυτών κατηρτίθησαν εξ υπαρχής, άλλα δε αναθεωρήθηκαν και άλλα δεν ίσχυσαν.Όλα δε, πλην δύο , «1968 και 1973»εψηφίσθησαν υπό Συντακτικών Συνελεύσεων ή αναθεωρήθηκαν υπό Αναθεωρητικών βουλών. Δηλαδή, ανά δέκα επτά έτη και ένα Σύνταγμα!

Παρά την πληθώραν τωνΣυνταγμάτων, που εψηφίσθησαν και ίσχυσαν,ο κοινοβουλευτικός μας βίος και η πολιτική ζωή δεν εβελτιώθησαν.Τουναντίον, μάλιστα επεδεινώθησαν!Δεν ευθύνονται, επομένως,τα Συντάγματα, όσον οι εντεταλμένοι προς τήρησιν και εφαρμογήν εκάστοτε ηγέται της πολιτικής μας ζωής.

Εν αντιθέσει προς ημάς , εις άλλας χώρας και ιδίως εις Η.Π.Α., ισχύουν τα αρχικώς ψηφισθέντα Συντάγματα επί δύο εκατονταετίες και πλέον, εις δε την Βρετανίαν,δεν υπάρχει γραπτό Σύνταγμα, αλλά οι Άγγλοι εφαρμόζουν το εθιμικόν δίκαιον και συνδυάζουν κατά τον καλύτερον τρόπον την παράδοσιν με την εξέλιξιν.

Εμείς , προφανώς δια να εντυπωσιάσουμε και να καλύψουμε τις αδυναμίες μας ή και να εξυπηρετηθούν τα κομματικά συμφέροντα των εκάστοτε ισχυρών, προβαίνουμε σε Συνταγματικές μεταρυθμίσεις τις οποίες πολλές φορές δεν τηρούμε.

Αλισβερίσι, Κεσάτι, Νταραβέρι

Οι ξένοι υποστηρίζουν ότι η ελληνική γλώσσα είναι μια δύσκολη γλώσσα. Πράγματι έτσι είναι. Ο πρώτος βασιλιάς των Ελλήνων Όθωνας παρά την ελληνοπρεπή παιδεία που του προσέφερε ο πατέρας του Λουδοβίκος Α' της Βαυαρίας, ποτέ δεν κατάλαβε τους Έλληνες. Ο ιστορικός Γιάννης Βλαχογιάννης αναφέρεται σε σχετικό περιστατικό:

Τρεις πραματευτάδες Χιώτες παρουσιαστήκανε στον Όθωνατον βασιλέα. Αφού είπανε τόνα και τ' άλλο, πράγματα γενικά που συνηθίζονται στην πρώτη γνωριμία, ο βασιλιάς, που μόνη του γλώσσα είχε να μιλή τις Ελληνικούρες που είχε πρωτομάθει από τον Φίλιππο Ιωάννου, το δάσκαλο και καθηγητή αργότερα στο Οθώνειο Πανεπιστήμιο, γυρίζει στον έναν από τους τρεις χιώτες μ' εκείνο το συνηθισμένο σοβαρό του και ρωτάει:
- Πώς προχωρεί το εμπόριον;
- Κεσάτια, Μεγαλειώτατε! λέει ο Χιώτης.Ο Όθωνας απορεί πρώτη φορά ακούει αυτή τη λέξη. Κοιτάζει αυτόν που μίλησε στα μάτια και ξαναρωτάει:
- Τι σημαίνει η λέξη κεσάτια; Ο Χιώτης απορεί κι αυτός, μα ο άλλος χιώτης, πιο έξυπνος, πετιέται κι απαντάει:
- Δεν έχει νταραβέρι, Μεγαλειώτατε!Και είναι ευχαριστημένος που έλυσε την απορία του βασιλέα. Ο βασιλιάς με την ίδια πάντα σοβαρότητα του, γυρίζει και σ' αυτόν.
- Και η λέξις νταραβέρι τι σημαίνει;Μα ώσπου να απαντήσει ο δεύτερος, ο τρίτος χιώτης δεν αργεί και λέει:
- Αλισβερίσι, Μεγαλειότατε! Ο βασιλιάς δεν έκαμε άλλο ερώτημα. Και φύγαν οι τρεις φίλοι χαρούμενοι που φωτίσανε τον βασιλέα.Το βράδυ στο βασιλικό τραπέζι, εκεί που ο υπασπιστής του Χατζηχρήστος (ξενόγλωσσος, που δύσκολα μιλούσε απλά ελληνικά) ήτανε σκυφτός στο πιάτο του, ακούει τον βασιλέα να λέει:
- Τι σημαίνει η λέξις κεσάτι, κύριε υπασπιστά;
- Κεσάτι, Μεγαλειότατε, φωνάζει ο Χατζηχρήστος ξαφνιασμένοςΚεσάτι θα πεί... να κεσάτι, πως το λένε; Δεν το λένε αλλοιώς Κεσάτι... άμα δεν έχει νταραβέρι, έχει κεσάτι.
- Και νταραβέρι τι σημαίνει;
- Νταραβέρι; (απορεί τώρα ο Χατζηχρήστος πιο πολύ και από τον βασιλέα) ... νταραβέρι, Αμα έχει νταραβέρι... δεν έχει κεσάτι, άμα έχει κεσάτι, δεν έχει... αλισβερίσι.
Αυτό θα πει, αλισβερίσι, Μεγαλειότατε.
- Και αλισβερίσι τι σημαίνει;
- Αλισβερίσι θα πει νταραβέρι, Νταραβέρι - αλισβερίσι, αλισβερίσι - νταραβέρι... δεν το ξέρεις, Μεγαλειότατε; Αυτό θα πει!Και ο Χατζηχρήστος χειρονομεί άταχτα, όχι γιατί δεν μπορεί να εξηγηθεί, παρά γιατί δεν θέλει ο Βασιλιάς να καταλάβει. Μα ο Βασιλιάς είχε πια καταλάβει τέλεια και φωτίστηκε λαμπρά .

Το "τελευταίο" ταξίδι

Για το "τελευταίο" ταξίδι του ανθρώπου αναφέρεται το περιστατικό, που συνέβη στην Αμερική και έλαβε τον χαρακτηριστικό τίτλο, "Μόλις έφτασε αλλά πού;".

Ένα ζευγάρι Αμερικανών αποφάσισε να πάει διακοπές στη Φλόριντα που είχε ζέστη, για να ξεφύγει από το κρύο της Αλάσκας που ζούσαν, Κανόνισαν να μείνουν στο ίδιο ξενοδοχείο, που είχαν περάσει και τον μήνα του μέλιτος, αλλά είχαν πολλές υποχρεώσεις και θα ταξίδευαν χώρια Ο άντρας θα έφτανε Τετάρτη και η γυναίκα Πέμπτη.

Φτάνει ο άντρας στο ξενοδοχείο, πηγαίνει στο δωμάτιο του και βλέπει ότι τώρα πια υπάρχει εκεί και υπολογιστής και Internet και αποφασίζει να κάνει μια έκπληξη και να στείλει email στη γυναίκα του. Κάνει, όμως ένα λάθος στη διεύθυνση και το email πηγαίνει σε μια άλλη διεύθυνση, στο Χιούστον του Τέξας, σε μια γυναίκα που μόλις έχει γυρίσει από την κηδεία του άντρα της και τσεκάρει τα μηνύματα, που έλαβε στον υπολογιστή της, από φίλους και συγγενείς. Μόλις διαβάζει το πρώτο, πέφτει λιπόθυμη. Ο γιος της μπαίνει στο δωμάτιο, τη βλέπει πεσμένη στο πάτωμα, προσπαθεί να καταλάβει τι έγινε, κοιτάζει την οθόνη του υπολογιστή και διαβάζει:

Προς: Την αγαπημένη μου γυναίκα. Θέμα: Έφτασα!
Ξέρω πως εκπλήσσεσαι που παίρνεις email από μένα. Έχουν υπολογιστές πλέον εδώ κάτω και σύνδεση με Internet και μπορείς να στείλεις όπου θέλεις. Μόλις έφτασα και μπήκα μέσα. Ολα είναι έτοιμα και για σένα που θα φθεις αύριο. Ανυπομονώ να σε δω. Ελπίζω να έχεις το ίδιο καλό ταξίδι με εμένα. Έχει τολλή ζέστη εδώ κάτω" .

Ιστοριούλα χαριτωμένη. Έχει σχέση μέ ένα "ταξίδι" . Ένα "ταξίδι" προς την αιωνιότητα που όλοι θα κάνουμε αργά ή"γρήγορα".

Ενώπιος ενωπίω

'Φτώχυνε" η γλώσσα, περιορίστηκε το καθημερινό μας λεκτικό. Στέγνωσε η καρδιά μας. Καταγραφή των ακουσμάτων και των διαβασμάτων επιχειρούμε. Οι νέοι μας, που αποτελούν το "αύριο" του τόπου μας, μέρα με τη μέρα, όλο και λιγότερες λέξεις χρησιμοποιούν στο λεξιλόγιο τους. Στους διάλογους, διακρίνει κανείς, μια "λεξιπενία" , μια "συρρίκνωση" του γλωσσικού μας ορίζοντα.

Ο δημοσιογράφος και φιλόλογος Παναγιώτης Ξηντάρας, σε ένα από τα χρονογραφήματα του με τίτλο "Αποκάναμε" , που συμπεριλαμβάνεται στο βιβλίο του "Καλειδοσκόπιο" , γράφει σχετικά με το θέμα:
"Υπάρχουν, ακόμη, εκείνοι οι γραφικοί τύποι, που άγουν το εβδομηκοστό και πλέον έτος της ηλικίας και καυχώνται για τα αρχαία ελληνικά που μάθαιναν, πάλαι ποτέ, στο παλαιό Γυμνάσιο. Οικτίρουν και μυκτηρίζουν τους σημερινούς νέους, τους θεωρούν άγευστους ελληνικής... παιδείας. Σε μια τέτοια, ενώπιος ενωπίω, συνάντηση βρεθήκαμε τυχαία. Με ρητορικό ύφος ο ευσταλής υπερήλιξ και με χιονοσκεπή κεφαλήν, ένιωθε την υπεροχήν έναντι του δύσμοιρου νέου, που ατένιζε αποχαυνωμένος τον ρήτορα της περιπατητικής Σχολής. "Αγνοείς, νέε μου, ότι το ρήμα κάμνω κατά κυριολεξίαν σημαίνει κουράζομαι. Ορίστε και οι αρχικοί του χρόνου, που μαθαίναμε στα μαθητικά μου χρόνια. Κάμνω, έκαμνον, καμούμαι, έκα-μον, κέκμηκα, εκεκμήκειν. Και συνέχισε: εξέπεσε το γράμμα και έγινε "κάνω" .Ο νεαρός χωρίς να ερυθριάσει -που τέτοια λέξη στην εποχή μας- απάντησε:Μη μου την κάνεις! Ο... σοφός υπερήλιξ όμως εξεμάνη και συνέχισε με ρητορική δεινότητα.Τι θα γίνει, νεαρέ μου, με αυτή την αλόγιστη χρήση του ρήματος "κάνω";
- Κάνω εργασία, αντί ασκώ επάγγελμα.
- Κάνω έργο, αντί επιτελώ έργο.
- Κάνω το καθήκον μου, αντί εκτελώ το καθήκον μου.
- Κάνω περιουσία, αντί δημιουργώ περιουσία.
- Κάνω έρανο, αντί διενεργώ έρανο.
- Κάνω πόλεμο, αντί διεξάγει πόλεμο.
- Κάνει συνωμοσία, αντί οργανώνει συνωμοσία.
- Κάνει σχέδιο, αντί εκπονεί σχέδιο.
- Κάνει κακό, αντί προξενεί κακό.
- Τι θα πει: κάνει φαγητό, αντί μαγειρεύει.
- Τι θα πει: κάνει πατάτες, αντί τηγανίζει πατάτες η κυρία, θεωρεί, φαίνεται, υποτιμητικό το έργο της κουζίνας γι' αυτό αντικαθιστά το παραδοσιακό με το σύγχρονο κάνω.
- Τι θα πει: κάνουμε πρόγραμμα, αντί προγραμματίζουμε.
- Τι θα πει: κάνω αυτοκίνητο, αντί οδηγώ αυτοκίνητο.
- Τι θα πει: κάνω σπίτι, αντί αγοράζω, χτίζω, ετοιμάζω σπίτι.

Και ο φιλολογικός οίστρος συνεχίστηκε!
- Ακουσα μια μικρομαμά να λέει στην κόρη της:
- Κάνε καλά γράμματα παιδί μου! Και μόλις τόλμησα να τη διορθώσω: γράφει ωραία γράμματα, είναι το ορθό. Μου απάντησε ξεδιάτροπα:
- Καλά, εσείς οι μεγάλοι μας την κάνετε, Είστε πολύ πίσω. Ζείτε σ' άλλον κόσμο.Ύστερα ο περιπατητής "φιλόσοφος" συνέχισε την απαρίθμηση φράσεων δείχνοντας την... παντοδυναμία του"κάνω" .
- Κάνει μάθημα ο καθηγητής, αντί διδάσκει.
- Έκανε παιδιά, αντί γέννησε παιδιά.
- Κάνει τα χαρτιά του για να πάει υπάλληλος, αντί ετοιμάζει τα δικαιολογητικά του, για να προσληφθεί υπάλληλος.
- Έκανε κυβέρνηση ο τάδε, αντί σχημάτισε κυβέρνηση ο τάδε.

"Νεαρέ μου, ουκ εστίν αριθμός των συνειρμών του "κάνω". Φαίνεται το αρχαίο ρήμα "κάμνω" , απέθεσε κατά τη μακροχρόνια πορεία του το γράμμα μ και έγινε πιο ανάλαφρο και αντί να δηλώνει: κούραση, κατέληξε να φανερώνει την ενέργεια και την κίνηση. Βρίσκεται στην παιδική του ηλικία"."Η κοινωνία καθρεπτίζεται στη γλώσσα, αγαπητέ μου". Ο νεαρός συνομιλητής έμεινε άναυδος από την παντοδυναμία και τη λεκτική ευρυμάθεια του αποφοίτου του παλαιού Γυμνασίου.Το μόνο που κατόρθωσε να αρθρώσει χαμηλόφωνα, ήταν: "Μου την έκανες τώρα!" .

Συνάντηση μέ τον Χίτλερ

Καταγόμενος από μεγάλη ελληνική οικογένεια, η οποία ανέδειξε πολιτικούς και τραπεζίτες, ο Γεώργιος Ι. Πεσματζόγλου (1889-1979), πατέρας του προσφάτως αποβιώσαντος πολιτικού Γιάγκου Γ. Πεσματζόγλου, στο βιβλίο του με τίτλο "Χρονικό της ζωής μου" , αναφέρεται σέ διάφορα περιστατικά από τον διωτικό και δημόσιο βίο του. Διαβάζοντας την αυτοβιογραφία του, με εντυπωσίασε η περιγραφή της συνάντησης με τον Αδόλφο Χίτλερ.
Ηταν Φεβρουάριος του 1934. Στην Ελλάδα είχαμε κυβέρνηση του Παναγή Τσαλδάρη. Ο Γεώργιος Ι. Πεσματζόγλου σαν υπουργός των Εξωτερικών μεταβαίνει στο Βερολίνο για να επιδιώξει τη σύναψη Βαλκανικού συμφώνου.

"...Εις το Βερολίνον έφθασα εις τας 14 Φεβρουαρίου 1934. Ξεναγός μου είχε οριστεί ο Άλτενμπουργκ, διευθυντής τότε του υπουργείου Εξωτερικών. Ενημέρωσα εν πρώτοις τον Υπουργόν των Εξωτερικών, περί της αποστολής μου και την επομένην εγενόμην δεκτός από τον Χίτλερ. Η επί του θέματος συνομιλία μου μετ'αυτού διήρκησε επί δύο Ολόκληρους ώρας. Αφού με ήκουσε προσεκτικά, μου απήντησε ότι ηννόει πολύ καλά τους λόγους δια τους οποίους είχαμε επιδιώξει την συναψιν του Βαλκανικού Συμφώνου, αλλ' ελυπείτο διότι συνεταιρίσθημεν με τους Βαλκανικούς λαούς, οι οποίοι είναι κατώτεροι "ημών" των λοιπών Αρίων. Εις σχετικήν παρατήρησιν μου απάντησε ότι, δεν αμφισβητεί ότι και οι Βαλκανικοί λαοί αποτελούν μέρος των διανοουμένων όντων, όπως οι ίπποι, οι λέοντες, οι κώνωπες και οι αρουραίοι ανήκουν εις την συνομοταξίαν των ζώων. Ουδείς όμως δύναται να αμφισβητήσει ότι ο ίππος ή ο λέων έχει πολύ μεγαλυτέραν αξίαν του κώνωπος ή του αρουραίου. Ούτω και ένας Νοτιοσλάβος ή Εβραίος έχει πολύ μικροτέραν αξίαν ενός Έλληνος ή ενός Γερμανού. Και προσέθεσε:
- Εάν είχατε μίαν κόρην πιστεύω ότι θα προτιμούσατε να συζευχθεί έναν Γερμανόν παρά έναν Εβραίον.Εις το σημείον δε τούτο μου ανέπτυξε την θεωρίαν των περί του "κατηραμένου εβραϊκού στοιχείου". Εζήτησα να συζητήσωμεν επί , των οικονομικών σχέσεων των δυο χωρών μας. Του εξέθεσα τας μεγάλας δυσχέρειας τας οποίας συνηντώμεν εκ του ότι, ενώ το ισοζύγιον των μετά της Γερμανίας συναλλαγών μας ήτο άκρως ενεργητικόν, μετ' άλλων χωρών είχομεν να καλύψωμεν ικανά ελλείμματα. Μου απήντησε αποφασιστικά ότι δεν ήτο δυνατόν να "εμέναμε με τα χέρια σταυρωμένα" και ότι αυτός, συσκεπτόμενος με τους αρμοδίους, θα εύρισκε μίαν ικανοποιητικήν λύσιν.

Εν συνεχεία με εκράτησεν εις το πρόγευμα, εις το οποίον παρεκάθησαν, μεταξύ άλλων ο υπουργός της Εθνικής Οικονομίας, της Γερμανίας, ο πρέσβης μας Αλ. Ραγκαβής και η θυγάτηρ του πρίγκηπος Ανδρέου Σοφία, την οποίαν εθεώρει, ως υπόδειγμα μητρός και συζύγου. Το πρόγευμα δεν ήτο διόλου απλούν ή πρόχειρον και εφαίνετο ότι είχε οργανωθεί εκ των προτέρων. Το τραπέζι εστολίζετο με τα επίχρυσα σκευή, τα οποία ανήκον άλλοτε ει τους Γερμανούς Αυτόκράτορας και τα εδέσματα ήταν εξαίρετα. Κατά την στιγμήν της αναχωρήσεως μου, επήρε μίαν φωτογραφίαν του, την υπέγραψε και μου την έδωσε. Ο Χίτλερ μου έδωσε την εντύπωσιν ενός ονειροπαρμένου ανθρώπου, που επίστευε ότι η μοίρα του είχε τάξει να δώσει εις τους Γερμανούς την θέσιν, η οποία τους ανήκει ως περιουσίου λαού και δι' αυτών να αναμορφώσει την Ευρώπην. Από όσα μου είπεν ο εν Γερμανία πρέσβυς της Γαλλίας Φρανσουά Πονσέ, μετά του οποίου συνεδεόμην, φαίνεται ότι είχε πατριωτισμόν. Όταν π.χ. απεφάσισε, παρά τας διατάξεις της Συνθήκης των Βερσαλλιών, να επανεξοπλίσει την Γερμανίαν, οι σύμβουλοι των εχαρακτήρισαν την τοιαύτην απόφασιν απονενοημένον διάβημα, διότι ήτο δυνατόν οι Σύμμαχοι να καταλάβουν αμαχητί ολόκληρη την Γερμανίαν εντός ολίγων ημερών. Απήντησεν εις αυτούς ότι, επίστευεν ότι δεν θα ετόλμων να το πράξουν, αλλ' ότι και εάν, παρ' ελπίδα, συνέβανε τοιούτον τι, τους εξουσιοδοτεί να τον θεωρήσουν ως παράφρονα, να τον δέσουν και να τον παραδώσουν εις τους Αγγλους και τους Γάλλους. Ήτο ευφυής και αποφασιστικός αλλά και αδίστακτος, εστερείτο δε παντός ανθρωπισμού.

Περί γέλιον

Το γέλιο μακραίνει τη ζωή μας. Πόσο άχαρη και άνοστη θα ήταν αυτή, χωρίς το γέλιο, χωρίς αυτό το κάποιο χαμόγελο.
"Ό γέλως είναι κάλλιστον και υγιεινόν πράγμα, ιδίως χωνευτικόν, καθώς λέγουσιν οι φυσιολόγοι και δεν πιστεύομεν να μας μεμθή τις την μικράν αυτήν και ανώδυνον διασκέδασιν..." (Εμμανουήλ Ροΐδης).

Με τη σάτιρα και το χιούμορ, που φέρνουν το γέλιο, ασχολήθηκαν από τους αρχαίους χρόνους μέχρι σήμερα, πολλά ονόματα της Ελληνικής Γραμματείας. Με τούτο το σημείωμα δεν έχω την πρόθεση για ονομαστικές αναφορές.

Έτσι, απλά διάβασα ένα σχετικό κείμενο, δημοσιευμένο σε εφημερίδα, τέλη δεκάτου ενάτου αιώνα. Τίτλος του "Μια κωμικοτραγική ιστορία": Ό θάνατος του καθηγητή της Βοτανικής και ποιητή Θεοδώρου Ορφανίδη (1817-1886) είναι συνδεδεμένος με μια κωμικοτραγική ιστορία με πρωταγωνιστές τον Βλάση Γαβριηλίδη και έναν δημοσιογράφο της "Ακροπόλεως" .

Μια μέρα ο Γαβριηλίδης έμαθε ότι ο καθηγητής Θεόδωρος Ορφανίδης είναι βαριά άρρωστος. Κάλεσε, λοιπόν, το συντάκτη Κώστα Ρίσβη και του είπε:
- Θα παρακολουθήσετε λεπτομερώς την ασθένειαν του ποιητού. Θα γράψετε όσο το δυνατόν περισσότερα. Ο Γαβριηλίδης είχε τη συνήθεια να δέχεται τα χειρόγραφα των συντακτών του, αλλά είναι ζήτημα αν διάβαζε δέκα γραμμές από αυτά. Χτύπαγε το κουδούνι και όταν εμφανιζόταν ο κλητήρας του, τα έδινε για να τα μεταφέρει στο τυπογραφείο.
Περίμενε, λοιπόν, εναγωνίως τον Ρίσβη, γιατί στο μεταξύ αναγγέλθηκε ο θάνατος του Ορφανίδη. Κάποτε αργοπορημένος
εμφανίστηκε ο Ρίσβης, που εθεωρείτο "τύπαρος της παλιάς αθηναϊκής δημοσιογραφίας".
Μπήκε μέσα στο γραφείο του Γαβριηλίδη, που τον περίμενε εναγωνίως.
- Λοιπόν, τι γίνεσθε, τον ρώτησε ο Γαβριηλίδης.
- Καλά κύριε διευθυντά. Σεις;
- Τι καλά! Τι θα έχωμε δια τον Ορφανίδην;
- Πολλά κύριε διευθυντά.
- Επήγατε εις το σπίτι;
- Από εκεί έρχομαι.
- Λοιπόν;
- Πηγαίνει καλύτερα.
- Καλύτερα; Αλλά απέθανε προ πέντε ωρών!
- Απέθανε ο καημένος; Θεός σχωρέσοι τον!
Μπροστά σε τόση στωικότητα πέρασε όλη η αγανάκτηση του Γαβριηλίδη και έδωσε εντολή να αυξήσουν τον μισθό του Ρίσβη!.

Λέων Καραπαναγιώτης

Διαβάζω "ΤΑ ΝΕΑ" εδώ και πολλά χθόνια. Τιμώντας τη μνήμη του μεγάλου και εκλεκτού διευθυντή της εφημερίδος σας, Λέοντος Καραπαναγιώτη, ας μου επιτρέψετε να αναφερθώ σε δύο περιστατικά από το παρελθόν, σχετικά με τον εκλιπόντα: στις 16 Μαρτίου 1983 καταργήθηκε, εντελώς ξαφνικά, μια εκλεκτή στήλη της εφημερίδος σας με τίτλο "Πλάγιες ερωτήσεις". Η δικαιολογία: "Αναδιάταξη της ύλης λόγω περιορισμού των σελίδων...". Έστειλα στις 16/4/83 επιστολή στα "ΝΕΑ", όπου μεταξύ των άλλων έγραφα: "...Κέντριζε κάθε μέρα η στήλη θέματα καυτά, θέματα από την καθημερινή επικαιρότητα. Τώρα που δεν την διαβάζω μου λείπει πάρα πολύ, όπως λείπει και σε χιλιάδες άλλους αναγνώστες σας...".
Στις 3 Μαΐου 1983 έλαβα επιστολή από τον διευθυντή των "ΝΕΩΝ" Λέοντα Καραπαναγιώτη, στην οποία με σοβαρότητα και υπευθυνότητα μου απαντούσε. Στις 4 Οκτωβρίου 1983 είχαμε και ετέρα αλλαγή. Η ανακοίνωση της εφημερίδος έλεγε"... για αυστηρή επιλογή των επιστολών και δραστική περικοπή του περιεχομένου των...". Έστειλα στις 6/10/1983 επιστολή, στην οποία έγραφα: "...ο «διάλογος» είναι το «παιδί» των αναγνωστών σας και τη στήλη αυτή την αγαπάμε και την προσέχουμε περισσότερο.O αεικίνητος Λέων Καραπαναγιώτης στις 20 Οκτωβρίου 1983 μου έγραφε: "...έχετε σε όσα επισημαίνετε τόσο δίκιο, ώστε να μην υπάρχουν περιθώρια για οποιονδήποτε αντίλογο. Γι αυτό, από την άλλη εβδομάδα θα καταβληθεί μια συστηματική προσπάθεια στον τομέα αυτόν, για τη σημασία του οποίου δεν έχω την παραμικρή αμφιβολία...".

Πέρασαν από τότε 23 χρόνια. Οι επιστολές του στο αρχείο μου. Ο αποστολέας τους, ο μεγάλος, σεμνός και έντιμος; Λέων Καραπαναγιώτης, απουσιάζει. "Ανεχώρησε" χωρίς να προδώσει στο ελάχιστο τις αδιαπραγμάτευτες αρχές του. Θα τον θυμόμαστε πάντα.

Σοφία Σ. Τρικούπη

Λένε, ότι πίσω από τον κάθε επιτυχημένο άντρα "κρύβεται" μία γυναίκα. Είτε μητέρα είναι αυτή, είτε σύζυγος. Στην περίπτωση του αειμνήστου πρώην πρωθυπουργού Χαριλάου Τρικούπη δεν ίσχυσαν, ούτε το ένα, ούτε το άλλο. Σε κάθε βήμα της ζωής του, σωστή "σκιά" του, τον ακολουθούσε βέβαια μια γυναίκα, αλλά αυτή δεν ήταν άλλη από την αδελφή του Σοφία Σπ. Τρικούπη. Η Σοφία Τρικούπη έζησε 78 χρόνια (1838-1916). Δεν έκανε οικογένεια. Έζησε "μια ζωή" κοντά στον αδερφό της. Ήταν η οικονόμος, η γραμματέας, ο δικός του άνθρωπος.

Ο ιστορικός της εποχής γράφει: "Σοφία: Θυγατήρ των Σπυρίδωνσι και της Αικατερίνης Τρικούπη και αδελφή του Χαριλάου Τρικούπη. Εγεννήθη εν Λονδίνον το 1838. Διεπλάσθη και εμορφώθη ως νεάνις εν τη αγγλική πρωτευούση, εν μέσω του κοινωνικού κύκλου εκ του οποίου προήλθαν οι επιφανείς πολιτικοί άντρες του παρελθόντος αιώνος. Ευρύτατης μορφώσεως, ισχυρού άμα και σπινθηροβόλου πνεύματος, εγένετο κοινωνός των ιδεών και και των σκέψεων του μεγάλου αδελφού της, προς ον ησθά-νετο αληθή θαυμασμόν, αφοσίωσιν και λατρείαν.

Μετά τον θάνατον των γονέων της, ο βίος αυτής εδόθη αμέριστος εις λατρείαν και την υπηρεσίαν του Χαριλάου Τρικούπη. Ο οίκος αυτής υπήρξεν το κέντρον των ανωτέρων διπλωματικών, πολιτικών και κοινωνικών συγκεντρώσεων, το δε όνομα αυτής περιεβάλλετο δια πανελληνίου φήμης. Αι αίθουσαι της Σοφίας Τρικούπη ήσαν εκείνοι, αϊ οποίοι έφερον εις ε-πικοινωνίαν την Ελλάδα μετά της Ευρώπης. Δεν υπήρχε μέλος ηγεμονικής οικογενείας, δεν υπήρχεν επίσημος ή επιφανής ξένος διερχόμενος εξ Αθηνών, ο οποίος και να μη επεζήτει να επισκεφθή την Σοφίαν Τρικούπη, είτε εις την αρχήν ευρίσκετο ο αδελφός της, είτε εκτός αυτής.

Είναι ίσως μοναδικόντο παράδειγμα εις την ιστορία γυναικός με τοιούτον εξαιρετικόν χαρακτήρα. Αφιέρωσεν ολόκληρον τον βίον της εις την λατρείαν και την αφοσίωσιν του μεγάλου αδελφού της και ιστάμενη παρά το πλευρό των, καθ' όλον αυτού το βίον, προσεπάθησε να τον απαλλάξη όλων των μικροστεναχωριων και ενοχλήσεων των συνυφασμένων με την ζωή ενός πολιτικού. Εξαιρετική φυσιογνωμία της νεωτέρας Ελλάδος, η Σοφία Τρικούπη υπήρξεν, ως εγράφη, "η ιδεώδης κόρη, αλλά και ιδεώδης αδελφή, διανύσασα όλον τον βίον αυτής με μίαν ιδέαν, μίαν πίστιν, ένα αίσθημα προς τον μεγάλο αδελφόν της". Η ζωή της Σοφίας Τρικούπη, αναπόσπαστος από την ύπαρξιν του Χαριλάου Τρικούπη, έληξεν ουσιαστικώς με τον θάνατον του αδελφού της εν Κάνναις (1896). Εκλείσθη έκτοτε εις την οικίαν της ζώσα με την ανάμνησιν εκείνου. Απέθανε κατόπιν βραχείας ασθε-νείαι, το 1916, διατηρήσασα μέχρι τελευταίας στιγμής όληντην διαύγειαν της ισχυρός της διανοίας.

Ο στρατηγός Π. Δαγκλής

Παραπλεύρως του υπεραστικού σταθμού λεωφορείων Θεσσαλίας, Κεντρικής, Στερεάς, Πιερίας κ.λπ., στις "Τρεις Γέφυρες" της Αθήνας, ένας δρόμος φέρει το όνομα "Στρατηγού Δαγκλή". Υπήρξε επιτελικός αξιωματικός ο στρατηγός Παναγιώτης Δαγκλής (1853-1924). Η καταγωγή του από την Ήπειρο.

Προερχόμενος από το πυροβολικό υπηρέτησε αλληλοδιαδόχως σε συντάγματα του Όπλου του. Προαχθείς το 1912 στο βαθμό του αντιστράτηγου του ανετέθη η αρχηγία του ΓΕΣ. Από τον Μάιο του 1915 αποστρατευθείς επολιτεύθη εις Ήπειρον. Στις ελεύθερες ώρες του, ο στρατηγός, κρατούσε ημερολόγιο. Μετά το θάνατο του ένα τεράστιο αρχείο περιήλθε στην οικογένεια του. Από αυτό το αρχείο συγκεντρώθηκαν επιλεκτικά χίλιες περίπου σελίδες, οι οποίες εκδόθηκαν σε δύο τόμους και κυκλοφόρησαν με τον τίτλο "Στρατηγού Π.Γ. Δαγκλή: Το Αρχείον του".

Ένας πνευματικός άνθρωπος και κριτικός βιβλίου, ο Αρσένιος Γεροντικός γράφει σχετικά με το θέμα: "Μέσα από τα κείμενα του βιβλίου ανακύπτει μια μορφή, που κύρια χαρακτηριστικά της είναι το ανώτερο ήθος και ο γνήσιος πατριωτισμός. Ο μικρόσωμος αυτός άνθρωπος, που ξεκίνησε από το βαθμό του ανθυπολοχαγού, για να γίνει Αρχηγός του Στρατού και πολιτικός ηγέτης ολκής, άρχισε την περήφανη αυτή σταδιοδρομία με μέτρια υλικά εφόδια. Αν ήταν όμως πενιχρός ο υλικός του εξοπλισμός, τα προσόντα χαρακτήρος και τα πνευματικά του εφόδια ήταν κάτι το σπάνιο. Πλασμένος από σκληρή πάστα ο μακαρίτης Στρατηγός, με ατσαλένια ψυχική αντοχή, όταν επρόκειτο για την εκτέλεση μιας ανώτερης ηθικής προσταγής, δεν είχε κληρονομήσει από τους ορεινούς προγόνους των το ατίθασο του χαρακτήρα και την αχαλίνωτη ενεργητικότητα. Είχε πάντα, για να συντροφεύει τη φυσική του ευφυΐα, έναν νηφάλιο και εφεκτικό στοχασμό και ένα κεφάλαιο νομιμοφροσύνης και συντηρητικότητας, που τον έκανε, που και που υπερβολικά, ίσως, μετρημένο και διστακτικό σε κρίσιμες εποχές της εθνικής μας ζωής. Ήταν κάπως χλιαρή η στάση του κατά το κίνημα στο Γουδί και κατά τη δραματική πε ρίοδο του διχασμού. Είναι αυτί όμως ελαττώματα μέσα σε ένα λαό, όπου τίποτε σχεδόν δεν γίνεται εκ λογισμού και προθέσε ως, και όπου βασιλεύουν τα αιφνίδια ανακλαστικά κίνητρα και μακάρια επιπολαιότητα;

Το βιβλίο, που είναι εξαίρετο απόσταγμα του αρχείου Δαγκλή, πρέπει να μελετηθεί από όσους έχουν κάποιο πάθος για την αλήθεια. Μα κι εκείνοι, που λείπει από το μάτι τους ο νευρικός μηχανισμός, που στήνει ορθές τις εικόνες και γι αυτό τα βλέπουν όλα ανάποδα, θα συγκινηθούν ίσως από την εξαίρετη ανάπλαση του βίου ενός αγνού και τίμιου ανθρώπου. Συντηρητικός, σοβαρός και πάντα νηφάλιος, χαρακτηριστικός τύπος Ηπειρώτη, είναι γνήσιο παιδί του βόρειου αυτού ελληνικού πληθυσμού, που με αυτά ακριβώς τα προσόντα προικισμένος, τόσο πιστά και τόσο αποτελεσματικά υπηρέτησε τα συμφέροντα του ελληνικού Έθνους.

Ο στρατηγός Δαγκλής δεν έκανε φιλολογία, ούτε τέχνη, ούτε συνέγραφε φιλοσοφικές διατριβές. Έγραφε ιστορία, σαν δρων πρόσωπον, όχι σαν θεατής και την έγραψε τίμια και ωραία. Δικαιούται λοιπόν να περιμένει κι αυτός, μαζί με τον άλλον μεγάλο πατριώτη, τον Τσακάλωφ της Φιλικής Εταιρείας, κάποια ειδική αναγνώριση από τους Ηπειρώτες.Ο στρατηγός Δαγκλής στάθηκε ένας από τους καλούς Έλληνες, που κάποια ευνοϊκή μοίρα τον έστησε στο προσκήνιο της ιστορίας, σαν μια αγαθή νύξη, σαν ένα λαμπρό δείγμα ενός ολόκληρου στρατού τιμίων Ελλήνων, που περιμένουν την ώρα τους...".

Ο πρώτος Έλληνας αεροπόρος

Η ιστορία της πολεμικής αεροπορίας ένδοξη και μεγάλη. Στο σημείωμα θα αναφερθούμε στον πρώτο Έλληνα αεροπόρο, τον Αριστείδη Μωραϊτίνη, όπως τον περιγράφει ο λογοτέχνης και δημοσιογράφος Θεόδωρος Βελλιανίτης (1863-1934) με τον τίτλο "Ο αεροπόρος" στην εφημερίδα "Αθήναι",19-12-1921:

Την 22α του μηνός τελείται εν μνημόσυνον εις τον Όλυμπον, εις μνήμην ενός ήρωος. Προ τριών ακριβώς ετών ο πλωτάρχης αεροπόρος Αριστείδης Μωραϊτίνης, μεταβαίνουν από τον Φαλήρον εις την Θεοσαλονίκην απωλεσθη. Ουδείς έμαθε, ουδέποτε το πτώμα του ευρέθη, ουδέ ίχνος του αεροπλάνου του. Η γενική φήμη μόνον φέρει ως βέβαιον, ότι διερχόμενος τον χιονοσκεπή Όλυμπον, μετά πάθησιν τινά του αεροπλάνου του, έπεσε και εύρε τάφον εντός των ασπίλων χιονών, του ποιητικού όρους. Όλοι εθρηνήσαμεν τον παράτολμον αεροπόρον, όστις μεθυων εκ της αισθήσεως της πτήσεως, διέσχιζε τον αιθέρα με το ακαταμάχητον πάθος του αετού, του διανύοντας τας απείρους εκτάσεις.

Ο Αριστείδης Μωραϊτίνης ήτο εκ των πρώτων, αν μη ο πρώτος Έλλην αεροπόρος. Αξιωματικός του ναυτικού, γλυκύτατος και ωραιότατος ανθυποπλοίαρχος, ως η Ελλάς ηθέλησε ν' απόκτηση αεροπορικήν υπηρεσίαν, έσπευσε να καταταχθή εις τον κλάδον τούτον. Είχεν εις την ψυχήν του το πάθος του κινδύνου και την ικανοποίησιν του πάθους αυτού, την εζήτησεν εις το αεροπλάνον. Εντός μικρών απέβη απαράμιλλος χειριστής αυτού, καθ' όλην δε την διάρκειαν του συμμαχικού πολέμου ανέπτυξεν εν Μακεδονία τοιαύτην τόλμην και τοιαύτην δραστηριότητα, ώστε εξέπληττε τους Αγγλους ναυάρχους, εις την υπηρεσίαν των οποίων είχε ταχθή. Εξετέλει όχι μόνον παρατολμοτέρας πτήσεις, αλλ' ανελάμβανε και τας επικινδυνωδεστέρας των επιχειρήσεων. Αν διεξέλθη τις τας εκθέσεις των Άγγλων στρατηγών και ναυάρχων των λαβόντων μέρος εις το μακεδονικόν μέτωπον, βλέπει ότι δεν φείδονται ουδενός επαίνου, όπως εκδηλώσωσι τον θαυμασμόν των δια την ανδρείαν και την δεξιότητα του Έλληνος αεροπόρου, Κατά την επιδρομήν, ην εξετέλεσεν εις την Δράμαν και εις ταςΣέρρας μετά την κατάληψιν της Ανατολικής Μακεδονίας υπό των Βουλγάρων, ηγούμενος μικρού στολίσκου αεροπλάνων, κατέστρεψε τας βουλγαρικός αποθήκας και τους σιδηροδρομικούς σταθμούς και επέστρεψεν, αφού ενέσπειρε τον τρόμον εις τους εχθρούς. Άλλοτε πάλιν επάλαισε μόνος κατά δώδεκα εχθρικών αεροπλάνων και κατέρριψε δύο ^ξ αυτών. Εις άλλην τινά περίστασιν μετέβη εις την Σμύρνην και διενυκτεύρεσε πλησίον ελληνικού πλοίου, το οποίον είχον κρατήσει οι τούρκοι. Αφού εξεπλήρωσε την αποστολήν του και έλαβε τας πληροφορίας ας είχον ανάγκην εν Θεσσαλονίκη, την πρωΐαν εβομβάρδισε τουρκικήν τινά κατασκήνωσιν κα ετάνυσε τα πτερά του προς την πρωτεύουσαν της Μακεδονίας.

Αναρίθμητοι είναι αϊ επιδρομαί του Έλληνος αεροπόρου κατά την πολεμικήν ταύτην περίοδον. Η ηρωϊκήν του τόλμη, το ακαταπόνητον αυτού και η λεπτότης και μετριοφροσύνην του, είχον ελκύσει μετά του θαυμασμού και την συμπάθειαν των Άγγλων αξιωματικών. Όταν δε εμελετήθη η επίθεσις του Γκαίμπεν και του Ορεσλάου, των ελλιμενισμένων εις τα Δαρδανέλια, εις τον Μωραϊτίνην ανετέθη η επιχείρησις. Επί κεφαλής του μικρού του στολίσκου απήλθεν εις Δαρδανέλια και επετέθη κατά των δύο θωρηκτών. Το αεροπλάνον των είχε κατέλθει εις ελαχίστων απόστασιν από του σκάφους του Γκαίμπεν. Το εβομβάρδισε δε κατά τοιούτον τρόπον, ώστε επί μακρόν χρόνον το κατέστησε άχρηοτον. Αλλά κατά την μάχην ταύτην τα τηλεβόλα από ξηράς και θαλάσσης είχον στραφή κατ' αυτού. Τα πτερά του αεροπλάνου του είχον διατρυθεί πανταχόθεν. Εις τοιαύτην κατάστασιν εκινδύνευσε να καταπέση, αλλά δεν απεμακρύνθη παρά όταν έρριψε και την τελευταίαν βόμβαν των κατά του εχθρικού σκάφους. Ούτω διάτρυτον και τραυματισμένον επέστρεψε ένδοξον εις το αεροδρόμιόν του το αεροπλάνον, κομίζον και τον νεαρόν νικητήν. Οι Άγγλοι αξιωματικοί, εις ένδειξιν υπερτάτις τιμής προς το κατόρθωμα του, προοέφερον εις αυτόν εν θαυμάσιον αεροπλάνον με τα αφιερωματικής πλακός. Το αεροπλάνον αυτόν, μετά τον θάνατον του, παρέλαβε το κράτος, άγνωστον δε κατά τινά τρόπον συ-νετρι'βη και δεν απέμεινε παρά μόνον η αναμνηστική χάλκινη πλαξ, σταλείσα προς ανάμνηοιν εις την μητέρα αυτού. Ο πόλεμος είχε ήδη λήξει. Βουλγαρία και Τουρκία είχον συντριβή.

Ο Μωραϊτίνης επανήλθεν εις Φάληρον. Μίαν όμως χειμερινήν ημέραν απήλθε δια Θεσσαλονίκην. Αλλά δεν έφθασε μέχρι της πόλεως ταύτης. Του νέου Ικάρου τα πτερά εκόπησαν εις τον Όλυμπον, το αεροπλάνον έγινε το φέρετρόν του και η χιών του Ολύμπου ο τάφος του. Δεν δύνομαι να φαντασθώ ποιητικώτερον θάνατον, από τον θάνατον του ήρωος αυτού του αιθέρος. Δεν αφήκε τίποτε εκ του φθαρτού αυτού σώματος εις την γην. Νομίζει κανείς ότι, πέτων προς το κενόν, ανελήφθη και εχάθη, ως θεός τις της αρχαίας μυθολογίας, εις τον τόπον αυτόν, όπου ο Όμηρος ετοποθέτησε τους θεούς της Ελλάδος".