Σάββατο 27 Απριλίου 2013

Το άδικο ήταν παντού


Τετάρτη 24 Απριλίου 2013

Ποιος είπε πως εμείς οι παλιότεροι ζήσαμε σε μια κοινωνία όμορφη κι αγγελικά πλασμένη;

Είναι κάποια γεγονότα που μπορεί να σε σημαδέψουν και να αναπροσανατολίσουν ιδεολογικά - άλλοτε θετικά κι άλλοτε αρνητικά - ολόκληρη τη ζωή σου, ιδιαίτερα όταν είσαι νέος και ο ιδεαλισμός της ηλικίας σου βρίσκεται στην ακμή του.

Ήταν στα μέσα της 10ετίας τού ‘50 που έκανα τις σπουδές μου στην Αθήνα. Δύσκολη εποχή. Δεν υπήρχαν τότε ούτε επιδοτήσεις ούτε ενισχύσεις ή αποζημιώσεις· ακόμα κι αν οι θεομηνίες κατέστρεφαν ολόκληρο το μαξούλι ή και το σπίτι που έμενες, δεν... ίδρωνε τ’ αυτί κανενός. Ούτε βέβαια υπήρχε καμμιά «δωρεάν περίθαλψη» ή «δωρεάν παιδεία», σαν κι αυτές που μας... ξινίζουν σήμερα. Κι άμα είχες την ατυχία ν’ αρρωστήσεις, έπρεπε να πουλήσεις το χωράφι σου, για να πληρώσεις τους γιατρούς· κι όσο για παιδεία, αυτή ήταν μόνο για τα παιδιά των αρχόντων. Όποιος από τους παρακατιανούς παραβίαζε τον κανόνα και προχωρούσε, πέρα από το Δημοτικό, στο Γυμνάσιο κι από κει σε καμμιά Παιδαγωγική Ακαδημία ή και στο Πανεπιστήμιο, το χρωστούσε στα άλλα μέλη της οικογένειάς του, που αποφάσιζαν να ξεπουλήσουν το έχει τους ή να πουληθούν σκλάβοι δουλεύοντας μέρα και νύχτα για να τον σπουδάσουν.

Στο Γυμνάσιο πλήρωνες εγγραφές και εκπαιδευτικά τέλη. Και τα βιβλία, αν είχες μπόλικο παρά, τ’ αγόραζες από το βιβλιοπωλείο, αλλιώς βολευόσουν με καμμιά δανεικιά, μουτζουρωμένη φυλλάδα από κανένα μεγαλύτερο μαθητή.

Στα επαρχιακά Γυμνάσια, όπως αυτό που πήγαινα εγώ ο... τυχερός, συνέβαινε και το -απίστευτο σήμερα- να είναι διορισμένοι από το κράτος δυο-τρεις καθηγητές και οι υπόλοιποι που χρειάζονταν, να είναι ιδιωτικοί, που τους προσλάμβανε και τους πλήρωνε ο Σύλλογος Γονέων. Τότε να ‘βλεπες σκηνές απείρου παιδαγωγικού κάλλους, να εισβάλλει - κάθε φορά που τέλειωνε ο μήνας - ο εισπράκτορας τού Συλλόγου στην τάξη και να διώχνει τους μαθητές που καθυστερούσαν το «μηνιάτικο» για τους καθηγητές, με τη διαταγή «να πάτι να φέριτι τα’ παράδες»!

Στο Πανεπιστήμιο τα πράγματα ήταν τρις χειρότερα! Πλήρωνες εγγραφή για κάθε έτος, που ισοδυναμούσε με 150 μεροκάματα ραβδιστή, πλήρωνες εξέταστρα για κάθε μάθημα που εξεταζόσουν, που ισοδυναμούσαν με 10 μεροκάματα μαζώχτρας, πλήρωνες τα συγγράμματα των καθηγητάδων, που ο θεός να τα κάνει συγγράμματα. Κι όταν «κοβόσουν» σε κανένα μάθημα ή «έχανες» το έτος, τα ξαναπλήρωνες όλα από την αρχή, γιατί τότε δεν ήταν σαν το σημερινό ρεμπελιό, να δηλώνεις φοιτητής για όσα χρόνια θέλεις και να προσέρχεσαι στις εξετάσεις όταν σου κάνει κέφι· τότε, εάν δεν περνούσες τα μαθήματα του έτους που φοιτούσες σε δυο περιόδους, έχανες το έτος σου και επανεγγραφόσουν. Κι όταν έφτανες να πάρεις το πτυχίο, τότε ήταν που το... κρέμαγαν στο τσιγκέλι, ώσπου να βρεις τα δυο χιλιάρικα που έπρεπε να πληρώσεις για την... περγαμηνή! Όλα αυτά τα ενδοπανεπιστημιακά χαράτσια «κόπηκαν», επιτέλους, από το 1964 με τη «δωρεάν παιδεία», που καθιέρωσε η κυβέρνηση του Γεωργίου Παπανδρέου.

Σήμερα, η Φοιτητική Μέριμνα έχει επεκταθεί και στο θέμα της διαμονής και της σίτισης: οι φοιτητές με μικρό οικογενειακό εισόδημα έχουν τη δυνατότητα της δωρεάν διαμονής στις Φοιτητικές Εστίες, καθώς και της δωρεάν - πλήρους - σίτισής τους. Στα δικά μας χρόνια οι Φοιτητικές Εστίες δεν είχαν ακόμα... ανακαλυφθεί! Ψάχναμε να βρούμε κανένα «περιστεριώνα» σε καμιά ταράτσα· και πάλι χρειαζόσουν τρία κατοστάρικα, τουλάχιστον, για να το νοικιάσεις. Όσο για φαΐ, ας είναι αιώνια η μνήμη των μανάδων μας, που φρόντιζαν κάθε τόσο να μας στέλνουν το καλάθι με τον ταχυδρόμο του χωριού, όπου στρίμωχναν μαζί με τα φαγώσιμα κι όλη την έγνοια και την αγωνία τους για την επιβίωσή μας.

Θυμάμαι τότε που είχαμε πάει μια επιτροπή φοιτητών από τη ΔΕΣΠΑ (Διοικούσα Επιτροπή Συλλόγων Πανεπιστημίου Αθηνών) στον τότε υπουργό Οικονομικών να του ζητήσουμε κάποια μέτρα για τη διευκόλυνση των φτωχών φοιτητών. Η απάντηση του υπουργού, που έμεινε παροιμιώδης για τον κυνισμό της, ήταν: «εάν είστε φτωχοί, να μη σπουδάζετε»!

Αυτή η κουβέντα τού κόστισε πολύ ακριβά, γιατί προβλήθηκε από τις εφημερίδες ως ο υπουργός τού «να μη σπουδάζουν οι φτωχοί» και στις επόμενες εκλογές δε βγήκε ούτε βουλευτής!

Αυτοί που τον διαδέχτηκαν στην κυβέρνηση, αναγκάστηκαν στη συνέχεια να πάρουν κάποια μέτρα «υπέρ των φτωχών φοιτητών», όπως ήταν κάποια έκπτωση στο φοιτητικό εισιτήριο στις συγκοινωνίες κι ένα κουπόνι εφτά δραχμών για δωρεάν σίτιση στο εστιατόριο της Φοιτητικής Λέσχης (έφτανε, δεν έφτανε για ένα γεύμα). Το κουπόνι δινόταν στους δευτεροετείς φοιτητές και πάνω, που είχαν πιστοποιητικό του δήμου ή της κοινότητας ότι είναι οικονομικά αδύνατοι (εξαιρούνταν οι πρωτοετείς για λόγους που δε μας εξηγήθηκαν ποτέ ).

Έγραψα τότε, αμέσως, στον πατέρα μου στο χωριό και τον ενημέρωσα για την... τύχη μου που άνοιξε, να εξοικονομήσω ένα δωρεάν γεύμα, και του ζήτησα να απευθυνθεί στον πρόεδρο της Κοινότητας για το σχετικό πιστοποιητικό.

Μετά από λίγες μέρες, μου έγραψε ο πατέρας μου ότι ο «κυρ-Πρόεδρος» αρνήθηκε να του δώσει το πιστοποιητικό που ζητούσαμε, γιατί, όπως ισχυρίστηκε, η οικονομική μας κατάσταση δεν ήταν από τις «κατώτερες» αλλά από τις... «μεσαίες»!

Κατάπια στην αρχή την αγανάκτησή μου, γιατί σκέφτηκα ότι στην αξιολόγηση που έκανε ο άρχων του χωριού μου, μέτρησε και το ότι ο πατέρας μου, εκείνη την εποχή, ήταν αγροφύλακας και έπαιρνε δυο - τρία κατοστάρικα μηνιάτικο· όταν όμως έμαθα ότι όλοι οι συμπατριώτες μου από το νησί - που ήταν σε πολύ καλύτερη οικονομική κατάσταση από μένα - είχαν πάρει το πιστοποιητικό από τα χωριά τους και έτρωγαν στη Λέσχη, άρχισε πάλι μέσα μου να φουντώνει η οργή.

Η οργή μου πήρε άλλες διαστάσεις και απέκτησε επικίνδυνο - για εκείνη την εποχή - ιδεολογικό περιεχόμενο, μετά από μερικές μέρες, εξαιτίας ενός περιστατικού που μου αποκάλυψε όλη την υποκρισία και την ψευτιά που κρύβεται στα λόγια των ανθρώπων της εξουσίας, μικρής ή μεγάλης, δεν έχει σημασία.

Πότε-πότε, όταν είχα λεφτά, πήγαινα κι έτρωγα στο εστιατόριο της Φοιτητικής Λέσχης, κι ας μην είχα κουπόνι, διότι οι τιμές των φαγητών ήταν χαμηλότερες -για την ποιότητα δε συζητάμε· ευτυχώς που δεν... πέθανε κανείς!

Μια μέρα, λοιπόν, εκεί που έτρωγα, ποιον βλέπω; Το γιο του κυρ-Προέδρου μας, που ήταν κι αυτός φοιτητής, να τρώει μόνος του σε ένα τραπέζι, μπροστά - μπροστά στο εστιατόριο της Φοιτητικής Λέσχης. Με παραξένεψε που ξέπεσε και ο γιος του «άρχοντα» στο φτηνιάρικο φοιτητικό εστιατόριο· λύθηκε όμως σύντομα η απορία μου, όταν είδα, αφού τέλειωσε το φαΐ του, να πληρώνει το γκαρσόνι με το κουπόνι «των απόρων φοιτητών». Αυτός, λοιπόν, είχε πάρει το «πιστοποιητικό απορίας», το οποίο είχε αρνηθεί να χορηγήσει σε μένα ο μπαμπάς του και πρόεδρος του χωριού μου. Χαίρε, ω, χαίρε, Δικαιοσύνη .

 

Σάββατο 20 Απριλίου 2013

Το όραμα για την Ελλάδα


               Το όραμα της Μάργκαρετ Θάτσερ για τη Βρετανία ήταν να την βγάλει από την παρακμή και να την καταστήσει πιο μεγάλη . Να της ξαναδώσει – όπως έλεγε – τη θέση που της αξίζει . Το διεκήρυττε η Θάτσερ το όραμά της συνεχώς . Και το 1979 οι Βρετανοί την ανέδειξαν πρωθυπουργό προδήλως , διότι τους έπεισε για το όραμα αυτό. Στη συνέχεια την επανεξέλεξαν άλλες δύο φορές για να ολοκληρώσει . Έτσι , μέσα στα 11,5 χρόνια της πρωθυπουργίας της η Βρετανία μεταμορφώθηκε πλήρως . Το όραμα εκπληρώθηκε . Άραγε για την Ελλάδα υπάρχει αντίστοιχο πρόγραμμα ;

               Την δεκαετία του 80 το ¨όραμα¨ που σερβιρίστηκε από την τότε πολιτική ηγεσία του τόπου μας ήταν το αποκορύφωμα του λαϊκισμού : ¨Ο λαός στην εξουσία¨ . Όταν στα άλλα ευρωπαϊκά κράτη επεχειρούντο μεγάλες τομές για να προσαρμοσθούν στη νέα εποχή , εμείς φέρναμε ¨τον λαό στην εξουσία . Αυτό ήταν το όραμα που λειτούργησε ανασταλτικά για την πραγματική πρόοδο του τόπου . Διότι μέσα στη μέθη που δημιουργήθηκε τότε , κατασπαταλήθηκε ο πακτωλός των κοινοτικών κονδυλίων , που εισέρευσαν στη χώρα . Αντί να αναδιαρθωθεί η ελληνική οικονομία ,αυξήθηκε η κατανάλωσις . Το πιο χαραχτηριστικό παράδειγμα είναι αυτό που έγινε με τις επιδοτήσεις προς τους αγρότες . Αντί αναδιαρθώσεως των καλλιεργειών , η αγροτική οικονομία της χώρας οδηγήθηκε σταδιακά σε μαρασμό .

               Στη δεκαετία του 90 τέθηκε πράγματι ως πρόγραμμα η αναδιάθρωσις της οικονομίας . Αλλά δεν επετεύχθη . Η κυβέρνηση Μητσοτάκη έπεσε πρόωρα , προτού ολοκληρώσει το έργο της . Αν είχε παραμείνει στη εξουσία μία δεύτερη τετραετία , σίγουρα θα είχε παραδώσει μία τελείως διαφορετική Ελλάδα από αυτήν που παρέλαβε . Αλλά το 1993 επανήλθε στην εξουσία το ΠΑΣΟΚ , το οποίο γύρισε τα πράγματα πίσω . Παρά την μετεξέλιξή του σε σοσιαλδημοκρατικό κόμμα ευρωπαϊκού τύπου και τις διακηρύξεις του περί ¨εκσυγχρονισμού¨ ο στόχος δεν επετεύχθη . Διότι ενώ η χώρα ενετάχθη το 2002 στην Ευρωζώνη , ήταν ανέτοιμη να ανταποκριθεί στις νέες απαιτήσεις . Ουδέποτε προσαρμόσθηκε πραγματικά στην Ευρωζώνη , αφού κανένας δεν ενέπνευσε στους Έλληνες το όραμα τα καταστούν ισάξιοι ή καλύτεροι των λοιπών εταίρων τους . Όλοι αρκέσθηκαν στην ένταξη καθ’εαυτήν.

               Την δεκαετία του 2000 , μετά την επιτυχή τέλεση των Ολυμπιακών Αγώνων , ετέθη ως μείζον πολιτικό όραμα η ¨επανίδρυση του κράτους¨ . Η οποία όμως απεδείχθη ψευδεπίγραφη . Αντί επανιδρύσεως , το κράτος έχασε σταδιακά τον έλεγχο των οικονομικών του , με αποτέλεσμα τον δημοσιονομικό εκτροχιασμό . Διεπράχθησαν και τραγικά πολιτικά σφάλματα , με κυριώτερο την προσφυγή στις πρόωρες εκλογές του Οκτωβρίου 2009 , που είχαν ως συνέπεια να επανέλθει στην εξουσία το ΠΑΣΟΚ , που δεν είχε απολύτως κανένα όραμα . Οι εξαγγελίες του ήταν καθαρά δημαγωγικές . Τα συνθήματα του τύπου ¨λεφτά υπάρχουν¨και ¨αλλάζουμε ή βουλιάζουμε¨ εστερούντο περιεχομένου . Και έτσι η κυβέρνησις Παπανδρέου οδήγησε τον τόπο στην καταστροφή .

                Η χώρα χρεωκόπησε , προσέφυγε στον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Στήριξης και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο και τέθηκε υπό διεθνή επιτήρηση . Υπεγράφη το περιβόητο Μνημόνιο και υπό το βάρος των μέτρων που υποχρεώθηκε να λάβει , η κυβέρνησις Παπανδρέου έπεσε πρόωρα μέσα σε δύο έτη . Αλλά το κύριο πρόβλημα ήταν ότι δεν διέθετε όραμα και δεν έπειθε κανέναν.

Σήμερα , μετά από δύο εκλογικές αναμετρήσεις του παρελθόντος έτους 2012 (Μάϊος και Ιούνιος) , κυβερνά η τρικομματική κυβέρνησις υπό τον Α.Σαμαρά . Και το ερώτημα πλανάται και πάλι : Ποιο είναι το εθνικό όραμα ; Να εξέλθει η χώρα από το Μνημόνιο ; Να απολυθούν μερικές χιλιάδες άχρηστοι δημόσιοι υπάλληλοι ; Να επανέλθει η ελληνική οικονομία σε τροχιά αναπτύξεως ; Να απορροφηθεί η ανεργία που έχει λάβει εφιαλτικές διαστάσεις ; Όλα αυτά είναι στόχοι και καλώς υπάρχουν . Αλλά δεν συνιστούν εθνικό δράμα .

               Από τα χείλη του Πρωθυπουργού περιμένουμε να ακούσουμε κάτι υψηλότερο , κάτι που να εμπνεύσει τον ελληνικό λαό και να τον καταστήσει συμμέτοχο στην προσπάθεια . Όπως η Θάτσερ είχε ως όραμα να καταστήσει τη Βρετανία πάλι μεγάλη έτσι και ο Αντώνης Σαμαράς πρέπει να θέσει πιο ψηλά τον πήχυ . Να περιγράψει πια Ελλάδα οραματίζεται να παραδώσει  .Να εξηγήσει πως προτίθεται να το επιτύχει και το κυριώτερον να στρέψει το βλέμμα των πολιτών προς το μέλλον .

 

               ¨ΕΣΤΙΑ¨ - 19-4-2013 .

                                                                                                                                                                                                                                                                                                

                  

Ρομπατσίνα


Ο γνωστός για την άρτια ιστοσελίδα του στο Διαδίκτυο κ Νίκος Σαραντάκος , μεταφραστής στην Ευρ. Ένωση στο Λουξεμβούργο , έχει το ερευνητικό ταλέντο για την ιστορία των Ελληνικών λέξεων . Μέσα από τις έρευνες και τις μελέτες του είχε την υπομονή και την θέληση να συγκεντρώσει 366 λέξεις με την ερμηνεία και την ιστορία τους , που δεν υπάρχουν στα Ελληνικά λεξικά . 

               Με την έκδοση βιβλίου με τίτλο ¨Λέξεις που χάνονται¨ ο κ Σαραντάκος περιγράφει και αναλύει κάθε μία από τις 366 , που δεν συναντάμε στα Ελληνικά λεξικά .

               Ανοίγοντας το βιβλίο στη σελίδα 204 διαβάζω για τη λέξη ¨Ρομπατσίνα¨

              ¨Ρομπατσίνα είναι η κατσάδα , η επίπληξη . Λέξη που έχει παλιώσει , αλλά όχι πολύ , και ομολογώ ότι εκπλήσσομαι που δεν την έχουν τα νεότερα λεξικά και ακόμα περισσότερο που λείπει από το λεξικό ¨Δημητράκου¨. Λέξη αστική , πανελλήνια , εύχρηστη σε γραφειοκρατικό περιβάλλον , όπως δημόσιες υπηρεσίες , εταιρείες και σχολεία . Όχι σπάνια διαβάζουμε και σήμερα στις εφημερίδες για την ρομπατσίνα που έφαγε ο τάδε υφιστάμενος από τον προϊστάμενό του , π.χ. υφυπουργός από υπουργό .

               Κάποιες πηγές το ετυμολογούν από το Ιταλικό robassina , που μου φαίνεται ανύπαρκτο . Ο Ανδριώτης το ανάγει σωστά στο romanzina , που σημαίνει τη μακρά επίπληξη , τον εξάψαλμο , θα λέγαμε εμείς . Σωστά καταλάβατε ότι έχει τη ίδια ρίζα με το ¨ρομάντζο¨, το μυθιστόρημα . Είναι θέμα αφήγησης .

               Στα επτάνησα χρησιμοποιείται ο τύπος ρομαντσίνα , ατόφια η Ιταλική λέξη . Έτσι την βρίσκουμε και στη ¨Ερόϊκα¨ του Κοσμά Πολίτη . Ο τύπος ρομπατσίνα υπάρχει στον ¨Γιούγκερμαν¨ και σε άλλα έργα του Καραγάτση , ενώ πιο παλιά , ο Σουρής είχε γράψει στον ¨Ρωμιό¨, ειρωνικά για ¨την ρομπατσίνα τη γερή του Γάλλου του κυρ Γιάννη¨, εννοώντας τον Ψυχάρη , με τον οποίον είχε πιάσει μεγάλο καβγά ¨ .

Πέμπτη 18 Απριλίου 2013

Ο χρόνος θα δείξει


               Όλα είναι εδώ . Οι άνθρωποι , τα μαγαζιά , τα σπίτια , οι δρόμοι και οι πλατείες . Ο αυτοδιοικητικός νόμος ¨Καλλικράτης¨ δεν κατάφερε να τα πειράξει.

               Μας πείραξε σε άλλα πιο ευαίσθητα σημεία . Με την εφαρμογή του πήραμε την προσωνυμία : ¨Δημοτικό Διαμέρισμα Νέας Ιωνίας του Δήμου Βόλου ¨ . Έτσι η ταυτότητα , το καμάρι και η οντότητα , που νιώθαμε για τούτη την πόλη , χάθηκαν μέσα από μια απόφαση-εκτέλεση του Κράτους .

               Ο Δήμος Νέας Ιωνίας-Μαγνησίας , δεν υπάρχει από 1-1-2012 . Αποτελεί ένα αναπόσπαστο παράρτημα του Δήμου Βόλου . Οποία υποβάθμιση , οποία παρακμή για τον άλλοτε δεύτερο Δήμο της Μαγνησίας .

               Όταν ήρθαν οι πρώτοι πρόσφυγες στο Βόλο , μετά την Μικρασιάτικη καταστροφή του 1922 , τους δόθηκε υποτυπώδης στέγαση στη περιοχή ¨Ξηρόκαμπος¨ δυτικά του Βόλου . Πέρασαν χρόνια για να γίνει μια οργανωμένη εγκατάσταση .

               Τον Αύγουστο 1947 , με Βασιλικό Διάταγμα , ιδρύθηκε ο Δήμος Νέας Ιωνίας-Μαγνησίας . Οι διατελέσαντες δήμαρχοι Ε.Καραμπατζάκης , Γ.Μπαλής , Μ.Τίκογλου , Γ.Δοξόπουλος , Α.Βολίδης, Κ.Σουγιουλτζόγλου , Α.Βαλαχής , Στ.Φούσκης , Π.Μαβίδης εργάστηκαν σκληρά και μαζί με τις όποιες οικονομικές δυνατότητες που διέθεταν εκείνα τα χρόνια , κατόρθωσαν να δώσουν στην πόλη μια εικόνα πρότυπο εμφάνισης και λειτουργίας .

        

               Έγιναν έργα μικρά και μεγάλα που κοσμούν την πόλη . Το Κλειστό Γυμναστήριο , το Κλειστό Κολυμβητήριο , το Πολιτιστικό Κέντρο , το ¨Βασδέκειο¨ Γυμναστήριο , το άλσος ¨Ανδρέας Βαλαχής¨ και μια σειρά άλλων , είναι έργα που δείχνουν το στίγμα μιας σύγχρονης πόλης .

                Και έρχεται ο ¨Καλλικράτης¨ να αφαιρέσει αυτή την αίγλη και προκοπή από έναν Δήμο , με την καρατόμηση και αυτοδιάλυσή του .

                Για λόγους οικονομίας και καλύτερης λειτουργίας πραγματοποιήθηκαν με τον ¨Καλλικράτη¨ οι νέοι πολυδιάστατοι Δήμοι .

                Εύχομαι να επιτύχει το εγχείρημα για το καλό του τόπου . Ο χρόνος θα δείξει .

 

                Βασίλης Παλαμηδάς – Βόλος 13-3-2013 .

Σάββατο 6 Απριλίου 2013

Η Σμύρνη που μας καίει


               Δεν ήρθε η οικογένειά μου από τη Σμύρνη του 1922 , ούτε είχαμε ποτέ προγόνους στη Μικρά Ασία . Από τα παιδικά μου χρόνια όμως , άκουγα τους μεγάλους να διηγούνται φοβερές ιστορίες για τις σφαγές και τις φωτιές , για τον ελληνισμό που χάθηκε , για μια πόλη πανέμορφη και ξακουστή στα πέρατα της Γης , που μέσα σε λίγες ώρες είχε μεταβληθεί σε στοιχειωμένα χαλάσματα . Εκείνες οι εικόνες της φρίκης που έπλαθε η παιδική μου φαντασία , μένουν πάντα ζωηρές στη μνήμη μου και η Σμύρνη που κάηκε πάντα θα με καίει σαν να ήμουν εκεί και σαν να ήταν χθες .

               Εκείνη τη Σμύρνη που χάθηκε , γνώρισα πριν ένα χρόνο από το συναρπαστικό ντοκυμανταίρ της Μαρίας Ηλιού με τίτλο ¨ Καταστροφή μιας κοσμοπολίτισσας πόλης 1900-1922 ¨ . Βέβαια μια κινηματογραφική ταινία ¨ υπάρχει ¨ μόνο για την ώρα που προβάλλεται . Ευτυχώς όμως έχει εκδοθεί και το λεύκωμα με τον ίδιο τίτλο . Το ξεφύλλιζα και πάλι αυτές τις μέρες και σκέφθηκα να το μοιραστώ με τους αναγνώστες της στήλης . Με λίγες σελίδες που περιέχουν κείμενα από την Μαρία Ηλιού και τον ιστορικό Αλέξανδρο Κιτρόεφ και με πολλές φωτογραφίες , που ανακάλυψε η έρευνα στα αρχεία της βιβλιοθήκης του Αμερικάνικου Κογκρέσσου , στο πανεπιστήμιο του Χάρβαντ σε Μουσεία , σε ελληνικά αρχεία και σε ιδιωτικές συλλογές , το λεύκωμα που πραγματοποιήθηκε από τις Εκδόσεις Μίνωα , το Μουσείο Μπενάκη και τον Πρωτέα , ανασταίννει τη Σμύρνη από τις αρχές του αιώνα μέχρι την ημέρα που κάηκε πριν 91 χρόνια από σήμερα .

              Όλοι έχουμε δει τις εικόνες με τους καπνούς και τις φλόγες της Σμύρνης που καιγόταν . Δεν είχαμε όμως εικόνες από την προκυμαία με τα καφενεία , από το πολυτελές ξενοδοχείο της Αλεξάνδρειας , από το μέγαρο της Ελληνικής Τράπεζας της Ανατολής , από το ιππήλατο τραμ που περνούσε από τη μια έως την άλλη άκρη της παραλίας , από την Ευρωπαϊκή οδό με τα εμπορικά καταστήματα , όπου έφθαναν τα παρισινά αξεσουάρ μόδας , τα αρώματα και τα πανάκριβα υφάσματα από τη Μπέλα Βίστα μα τα πλούσια διώροφα ελληνικά σπίτια , από την Μητρόπολη της Αγίας Φωτεινής με το ψηλό καμπαναριό , από το Σπόρτινγκ Κλαμπ , από τα προάστια του Μπουρνόβα και του Κορδελιού , από το λιμάνι , όπου κατέληγαν τα καραβάνια με τις γκαμήλες που έφθαναν από το εσωτερικό της χώρας με εμπόρευμα για να φορτώσουν για να φορτώσουν στο λιμάνι τα πλοία ... Όλη αυτή η Σμύρνη των Ελλήνων , των Αρμενίων , των Εβραίων , των Λεβαντίνων ζωντανεύει μέσα από τις φωτογραφίες του λευκώματος . Συγκινητικές είναι οι οικογενειακές φωτογραφίες των Ελληνων που ξερριζώθηκαν , που από άρχοντες έγιναν πρόσφυγες σε μια μέρα ...

              ¨... Οι Τούρκοι βγαίνουν το βράδυ και σκοτώνουν άγρια τους μοναχικούς άνδρες μας και τους οδηγούς των φορτηγών . Τους ακρωτηριάζουν και τους γδέρνουν , πράγμα που κάνει τους στρατιώτες μας να εξωθούνται μανιακώς σε αντίποινα . Ο πόλεμος αγριεύει και γι’αυτό έχουμε λίγους αιχμαλώτους . Όλοι σκοτώνονται επί τόπου ...¨ , έγραφε σε επιστολή του προς την κόμισσα Πάολα φον Οστχαϊμ ο Βασιλεύς Κωνσταντίνος , ένα χρόνο πριν τη καταστροφή . Παρά τα επεισόδια αυτά ωστόσο , κανείς δεν πίστευε ακόμη τότε ότι θα επακολουθούσε η τραγωδία της Σμύνης που θα μας καίει για πάντα .

             Αλεξ. Στεφανοπούλου – ¨ΕΣΤΙΑ¨, 30-3-2013 .  

                  

Η αρχή


               Ο βαθυστόχαστος γίγαντας της ελληνικής ποίησης Κωστής Παλαμάς (1859-1943) , σ’ένα ποιητικό ¨σεργιάνι¨ της ζωής , μας καθηλώνει με τους στίχους του , στο έργο ¨Ασάλευτη ζωή , 1904 ¨ :

 

             ¨Σε ξένη χώρα γυριστής καλέστηκα σε γάμο ,

               η νύφη είναι πεντάμορφη και μάγος ο γαμπρός ,

               και καβαλλάρης βρίσκομαι και τρέχω να προκάμω

               δεν έχει ο δρόμος τελειωμό κι’ όλο τραβάει εμπρός .

               Όλο και δρόμος και όλο εμπρός μα όσο να φτάσω στην άκρη,

               του αλόγου ασημοπέταλου , βαστώ τη γάβρη ορμή ,

               και συμμαζεύω συνετά του ταξιδιού τα μάκρη

               και κάποιους ήχους που ξυπνούν εντός μου σαν καημοί .

               Ηχοι παλιοί και γνώριμοι μου γλυκοψυθιρίζουν

               των γυναικών τις ομορφιές , τους ίσκιους των σπιτιών ,

               λουλούδια που μοσχοβολούν κι ανθοί που δε μυρίζουν ,

               έχουν τη γλώσσα των βουβών ολάνοικτων ματιών .

                Και ξανασμίγω αθέλητα και ξαναλέω τη ρίμα , 

                που αντιλαλεί μονότροπα τις φλόγες των καρδιών ,

                κι όσα φιλάκια σπαταλά στην αμμουδιά το κύμα

                κι όσα πουλάκια κελαϊδούν στα χείλη των παιδιών ¨ .                       

                                                                                                                                                  

 

Τρίτη 2 Απριλίου 2013

Στο φίλο μας Θανάση Νάκο


                           ΘΑΝΑΣΗ μας

                           Ναι ,ήσουν βουλευτής ,

                           Ναι ,ήσουν υπουργός ,

                           Για μας όμως ,

                           Είσαι ο φίλος των μαθητικών

                           Και φοιτητικών χρόνων .

                           Είσαι ο φίλος των εφηβικών εκμυστηρεύσεων ,

                           Είσαι ο φίλος των κοινών ανησυχιών .

                           Είσαι ο φίλος των κοινών ονείρων .

                           Για μας είσαι και θα παραμείνεις

                           Ο ΘΑΝΑΣΗΣ .

                           Θα μας λείψεις , αλλά οι αναμνήσεις

                           Μιας ζωής δεν ξεχνιούνται .

                           Θα μας ακολουθούν  πάντα .

                           Η σκέψη μας και οι θύμησες

                           Θα σε συντροφεύουν .

                           Καλό ταξίδι φιλαράκι .

                 
                           Π.Μ-Χ.Σ-Γ.Σ – Βόλος 31-3-2013

Άξιον απορίας


               Τον τελευταίο αιώνα , από το 1914 μέχρι το 2012 , η Γερμανία προσπάθησε τρεις φορές να επιβάλει στην Ευρώπη τη θέλησή της .

               Τις δύο πρώτες δεν κατάφερε να το επιτύχει . Τώρα ξαναπροσπαθεί .

               Λέτε να το πετύχει με την τρίτη ;

                    
               Β.Π. – Βόλος 2-4-2013 .