Τρίτη 17 Ιανουαρίου 2012

Έσωσε το γόητρο του Πανεπιστημίου

Στα χρόνια του μεσοπολέμου και συγκεκριμένα στο ακαδημαϊκό έτος 1937-1938, πρύτανης του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης ήταν ο καθηγητής της Κοινωνιολογίας και Φιλοσοφίας Αβροτέλης Ελευθερόπουλος (1869-1963) .
Ο Α. Ελευθερόπουλος έπρεπε να εκφωνήσει, κατά τα καθιερωμένα, τον πανηγυρικό της ημέρας στις 26 Οκτωβρίου 1937, που γιόρταζε η Θεσσαλονίκη την επέτειο απελευθέρωσής της, παρουσία του Βασιλιά Γεωργίου Β΄. Την παραμονή το βράδυ ο υπουργός – γενικός διοικητής Μακεδονίας – ο διαβόητος Γεώργιος Κυρίμης, έστειλε άνθρωπό του στον Πρύτανη και ζήτησε τον λόγο, για να τον διαβάσει. Ο Ελευθερόπουλος έστειλε ένα αντίγραφο. Την άλλη μέρα το πρωί του τον επέστρεψαν ¨διορθωμένο¨. Ο Κυρίμης τον λογόκρινε ! Έσβησε ό,τι δεν του άρεσε και πρόσθεσε τα δικά του ...
Σε μια κατάμεστη αίθουσα τελετών, στη πρώτη σειρά ο Γεώργιος, πίσω η ακολουθία του, υπουργοί, πρεσβευτές, πρόξενοι, οι αρχές της πόλης, καθηγητές και άλλοι, ο Ελευθερόπουλος ανέβηκε στο ¨βήμα¨ και είπε : ¨Μεγαλειώτατε, έχω εις χείρας μου δύο λόγους : Έναν του κυρίου Κυρίμη και έναν δικό μου. Ποιον θέλετε να σας αναγνώσω ;¨ Αμήχανα, για λίγο ο Γεώργιος απάντησε : ¨Μα φυσικά τον δικό σας ¨ .
Άφησε παράμερα το λογοκριμένο αντίγραφο ο Ελευθερόπουλος και άρχισε να διαβάζει τον πανηγυρικό του. Οταν ανέφερε το όνομα του Βενιζέλου, εκφράζοντας την εθνική ευγνωμοσύνη για την Βαλκανική πολιτική, ένας στρατηγός από το ακροατήριο φώναξε : ¨ Το κτήνος ¨ ! Ο Γεώργιος, ιδιαιτέρως του είπε, πως καλά έκανε που μνημόνευσε και τον Βενιζέλο ... Οι καθηγητές του είπαν, πως έσωσε την τιμή και το γόητρο του Πανεπιστημίου.
Στις 8-12-1937 ο Α. Ελευθερόπουλος παύθηκε από καθηγητής. Δεν επανήλθε στο Πανεπιστήμιο.

Τετάρτη 11 Ιανουαρίου 2012

Σφράγισαν την εποχή τους ...

Ήταν Μικρασιάτης. Από τη Σμύρνη. Ήρθε στην Ελλάδα με την καταστροφή του 1922. Πρόκειται για τον δημοσιογράφο, συγγραφέα και διανοούμενο Απόλλωνα Λεονταρίτη. Από κοντά και ο γιος του, δημοσιογράφος και συγγραφέας Γιώργος Λεονταρίτης.
Στο βιβλίο του με τίτλο : ¨Αυτοί οι ωραίοι άνθρωποι ...¨, κάνει μια αναδρομή στο παρελθόν και αναφέρεται στους ¨ωραίους¨ ανθρώπους της δημοσιογραφίας και του θεάτρου. Γράφει ο Γ. Λεονταρίτης : ¨Τη γνώρισα, την αγάπησα, την εποχή εκείνη. Με το τυπογραφείο και το αντιμόνιο, το υπέροχο ¨μελάνι των φύλλων¨, καθώς έβγαιναν φρέσκα ¨από τη βουερή γωνιά το μέσα μέρος¨ των πιεστηρίων.
Τότε απολαμβάναμε το ζωντανό χειρόγραφο, το γνώριμο δημοσιογραφικό χαρτί, αυτό το χαρτί, που κατά τον Σεφέρη ήταν ¨σκληρός καθρέπτης¨ και ¨μιλούσε με τη φωνή σου¨.
Έτσι και το βιβλίο του Γ. Λεονταρίτη μιλάει με τη φωνή του για μια εποχή που τη γνώρισε και ας έφυγε εκείνη ανεπιστρεπτί, εκείνος συνεχίζει.
Και γράφει με ιδιαίτερη αγάπη για τα μεγάλα ονόματα, τους κορυφαίους της πένας. Για δημοσιογραφία και θέατρο. Η ¨Εστία¨, Αχιλλεύς Κύρου, Κύρος Κύρου, Άδωνις Κύρου. Η ¨Καθημερινή¨ των Γεωργίου Βλάχου, της Ελένης Βλάχου, την οποίαν γνώρισε και περιγράφει όταν διευθυντής ήταν ο Αντώνης Καρκαγιάννης και εκείνη έγραφε ακόμη το χρονογράφημα της, επί νέας εποχής Αλαφούζου, που κρατά την ¨Καθημερινή¨ σε υψηλό επίπεδο. Η ¨Ελευθερία¨ του Πάνου Κόκκα, ¨που ήξερε να δίνει μάχες για τις ιδέες του¨, ο Παύλος Παλαιολόγος και η αδυναμία του στο ωραίο φύλλο, ο Παν. Παπαδούκας, ο Αλέκος Φιλιππίδης, ο Απόστολος Μαγγανάρης, ο Φωκίων Δημητριάδης με το πολιτικό σκίτσο του ανέβαζε – κατέβαζε κυβερνήσεις, ο Δημήτρης Ψαθάς, πρώτος και σαν δημοσιογράφος και σαν θεατρικός συγγραφέας, ο Κώστας Πολίτης, ο Γιώργος Ανδρουλιδάκης, ο Θεοφύλακτος Παπακωνσταντίνου, ο Νάσος Μπότσης, δανδής και δημιουργικός, ο Κωστής Μπαστιάς, που ¨δημιούργησε¨ την Κάλλας, ο Νίκος Θεοφανίδης, ο Χρήστος Φιλιππίδης και πόσοι άλλοι, που ήταν τα πρώτα ονόματα στον 20ο αιώνα και που τους πήρε μαζί του, όταν κατέβηκε η ¨αυλαία¨.

Τρίτη 10 Ιανουαρίου 2012

Παλιοί χρονογράφοι

Τα γεγονότα που αφορούν πολιτική, οικονομία, πολέμους και γενικά πράγματα ¨σημαντικά¨ , τα σχολιάζουν οι ειδικοί πάνω στα επί μέρους θέματα.
Αλλά για τα γεγονότα της καθημερινότητας, τα μικρά και τα ¨ασήμαντα¨, υπάρχουν άνθρωποι ειδικευμένοι, που ασχολούνται με τον σχολιασμό τους. Αυτοί οι άνθρωποι εμφανίστηκαν στο δέκατο ένατο αιώνα στις γαλλικές εφημερίδες και ήσαν οι λεγόμενοι ¨χρονογράφοι¨. Λίγο καιρό ύστερα εμφανίστηκαν και στην Ελλάδα και σε άλλες βέβαια χώρες οι νέοι αυτοί ¨ιστορικοί¨ της καθημερινότητας.
Ο άνθρωπος που ασχολείται με το χρονογράφημα, πρέπει κατά κύριο λόγο να διαθέτει ένα ειδικό στιλ γραφής, που χαραχτηρίζεται από πνεύμα, χιούμορ, όμορφο λόγο, τέλεια γνώση της γλώσσας και άψογο χειρισμό της. Πρέπει να εμφανίζει τα θέματά του με ζωηρές εικόνες, καλοστημένες φράσεις, σχήματα λόγου παραστατικά. Και πολλά άλλα που δεν μπορώ να τα αναφέρω, για τον πολύ απλό λόγο, ότι δεν τα ξέρω.
Ο άνθρωπος που έφερε το χρονογράφημα στην Ελλάδα, ήταν ο Κωνσταντίνος Πωπ, βιβλιοθηκάριος της Εθνικής Βιβλιοθήκης, κάπου στα μέσα του δεκάτου ενάτου αιώνα. Τον ακολούθησαν μερικά μεγάλα ονόματα της λογοτεχνίας, όπως ο Εμμανουήλ Ροΐδης, ο Δημήτριος Καμπούρογλου, ο Άγγελος Βλάχος και άλλοι.
Μια δεύτερη γενιά χρονογράφων, περιελάμβανε – μεταξύ άλλων- τον Μπάμπη Άννινο, τον Ιωάννη Κονδυλάκη, τον Παύλο Νιρβάνα, τον Κωστή Παλαμά.
Η κατοπινή γενιά είχε τον Σπύρο Μελά, την Ελένη Βλάχου, τον Δημήτρη Ψαθά, τον Παύλο Παλαιολόγο και άλλους. Όλοι τους ήταν σπουδαίοι συγγραφείς, μερικοί μάλιστα από αυτούς έγραψαν και σημαντικά έργα για το θέατρο, κυρίως κωμωδίες.
Όλη αυτή η αναφορά για το χρονογράφημα και τους χρονογράφους, την έφερα εδώ, καθώς μου ήρθε στο νου ένας ιδιότυπος χρονογράφος του δεκάτου ενάτου αιώνα, ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης, στρατιωτικός και συγγραφέας, συνώνυμος και ίσως συγγενής της γενιάς των Κολοκοτρωναίων της Ελληνικής Επανάστασης. Ο άνθρωπος αυτός έγραφε χρονογραφήματα στον Αθηναϊκό Τύπο με το ψευδώνυμο ¨Φαλέζ¨. Κάθε μέρα είχε και ένα χρονογράφημα, το οποίο έκλεινε με ένα τετράστιχο, που είχε τη θέση συμπεράσματος στις σκέψεις που είχε παραθέσει στο χρονογράφημά του. Και ιδού το πιο χαραχτηριστικό από όλα, που το θυμάμαι σαν να ήταν χθες. Μια είδηση της ημέρας εκείνης, ανέφερε ότι ένας κυνηγός που κυνηγούσε κάπου στην Αττική – ίσως στο Λαύριο- είχε δει ένα ζευγάρι πελαργών ακουμπισμένο πάνω σ’ένα τοίχο. Ο κυνηγός σημάδεψε, πυροβόλησε και σκότωσε τον έναν από το ζευγάρι των πελαργών. Ο Φαλέζ λοιπόν, αφού καυτηρίασε με τα κατάλληλα λόγια τον κυνηγό, αυτόν που χτυπούσε λελέκια αντί για κανονικά θηράματα, έκλεισε το χρονογράφημά του, με το παρακάτω τετράστιχο, όπως συνήθιζε :
¨Δυο λελέκια ήταν στον τοίχο καθημένα
και πέρασ’ένας κυνηγός και σκότωσε το ένα.
Ανάθεμά σε κυνηγέ, που σκότωσες το ένα
Και δεν τα σκότωνες τα δυο, να παν’ανταμωμένα.¨
Την επόμενη μέρα σε μια άλλη αθηναϊκή εφημερίδα κάποιος που θέλησε να κάνει πλάκα στον Φαλέζ, ανέφερε ότι κάποιος είχε δυο γελέκια κρεμασμένα σε ένα τοίχο, και κάποιος κλέφτης από εκεί πέρασε και του έκλεψε το ένα γελέκι. Και έκλεινε το κομμάτι με ένα τετράστιχο με τα παρακάτω λόγια :
¨Δυο γελέκια ήταν στον τοίχο κρεμασμένα
και ένας κλέφτης πέρασε και έκλεψε το ένα.
Ευχαριστώ σε κλέφταρε, που έκλεψες το ένα,
Και δεν τα πήρες και τα δυο, να μείνω με κανένα. ¨
Την επόμενη μέρα ο Φαλέζ διάβασε το αθώο μάλλον σατιρικό που είχε γράψει ο άγνωστος στον ίδιο άνθρωπος, θύμωσε με την ¨πλάκα¨ αυτή και ανταπάντησε με τον παρακάτω στίχο :
¨Ένας ζευζέκης είχε δυο γελέκια κρεμασμένα,
και ένας κλέφτης πέρασε και έκλεψε το ένα.
Ανάθεμά σε κλέφταρε, που πήρες το γελέκι,
ενώ θα έκαμνες καλά να δείρεις τον ζευζέκη. ¨
Αυτά από τον παλιό καιρό με τους χρονογράφους και τα χρονογραφήματά τους. Καιροί που πέρασαν, ¨΄εφυγαν¨και δεν θα ξαναγυρίσουν.

Βασίλης Παλαμηδάς, Βόλος.

Δευτέρα 9 Ιανουαρίου 2012

Μύλοι Λούλη : Συλλεκτικό Ημερολόγιο 2012

Οι Μύλοι Λούλη ορμώμενοι από διαφέροντα προς τις αξίες του ελληνορθόδοξου πολιτισμού, εξέδωσαν με περισσή φιλοκαλία το μεστό πνευματικού περιεχομένου Ημερολόγιο γραφείου για το 2012 με τίτλο ¨απ’το σιτάρι στο ψωμί¨ και υπότιτλο ¨ Λέξεις και Φράσεις. Παροιμιώδεις και Παροιμίες Λαϊκές ¨ σχ. 24χ20 εκ. Το, δε, παρελθόν έτος, εξέδωσαν το εξίσου συλλεκτικό ημερολόγιο γραφείου με τίτλο ¨Σφραγίδες άρτου¨ και στις σελίδες του αποθησαυρίστηκαν φωτογραφικά πάμπολλες σφραγίδες άρτου από τον 2ο έως 19ο αι. μ.χ. προερχόμενες από την πλούσια συλλογή του δημιουργηθέντος από τους Μύλους Λούλη, στα πλαίσια της αλυσίδας ¨Σιτάρι, Αλεύρι, Ψωμί¨ , Μουσείου.
Ο τόμος είναι χαρτόδετος με σκληρό εξώφυλλο. Στην πρόσοψη του εξώφυλλου κάτω από τον τίτλο εικονίζεται φωτογραφικά αγρότης που καβάλα στο υπομονετικό υποζύγιο πορεύεται σε μονοπάτι ανάμεσα στα έτοιμα για θερισμό στάχυα, ενώ σέρνει με την τριχιά και την κατσίκα, που αδιαμαρτύρητα ακολουθεί.
Ο σχεδιασμός, η Συλλογή και η Επιμέλεια Υλικού, ανήκουν στο δημιουργικό τμήμα Μύλων Λούλη, οι δε φωτογραφίες στους Νίκο Δεσύλλα και Τζούλια Κλήμη.
Ο προεξάρχων της Εταιρείας Νίκος Λούλης, με προλογικό χαιρετισμό αυτής της εκδόσεως αναφέρει, χαράσσοντας ευσύνοπτα τις παραμέτρους του σκοπού και του περιεχομένου του ημερολογίου :
¨Στη συνέχεια του περυσινού μας ημερολογίου αποφασίσαμε να εκδώσουμε ένα ημερολόγιο για το 2012, αφιερωμένο στη αλυσίδα ¨Σιτάρι-Αλεύρι-Ψωμί¨ . Για άλλη μια φορά θέλουμε να δείξουμε πόσο σημαντικό ρόλο παίζει το ψωμί στη καθημερινή ζωή του ανθρώπου και πόσο δεμένη είναι αυτή η βασική μας τροφή με την ελληνική παράδοση. Το ημερολόγιο αυτό εμπεριέχει φράσεις, παροιμίες, ποιήματα, θεματικά τραγούδια και όχι μόνο, συνδυασμένα με μέρος του πλούσιου φωτογραφικού αρχείου της εταιρείας μας με χαραχτηριστικές φωτογραφίες από όλη την Ελλάδα . Εύχομαι το νέο έτος να σας χαρίσει υγεία και ευτυχία και να είναι ένα καλύτερο έτος για την πατρίδα μας, η οποία δυστυχώς τόσο έντονα δοκιμάζεται ¨.
Δικαίως και εκθύμως εκφράζονται τα θερμά συγχαρητήριά μας προς τους ιθύνοντες και όλους όσοι συνέβαλαν με μόχθο και μεράκι στην έκδοση αυτού του εξαίρετου συλλεκτικού ημερολογίου γραφείου για το 2012 των ¨Μύλων Λούλη¨ ευχόμενοι από καρδίας, να έχουν υγεία και έμπνευση, ώστε και του χρόνου να γίνουμε αποδέκτες ενός αντίστοιχου, εξόχου ημερολογίου, που στους αιχμηρούς καιρούς που βιώνουμε είναι ακτίνα φωτός αισιοδοξίας, πως υπάρχουν ζώπυρα πίστεως κι ελπίδας για ζωηφόρο ανάνηψη και πρόοδο.
Γιάννης Δ. Πατρίκος – Εφ.¨Η ΘΕΣΣΑΛΙΑ¨Βόλος-8-1-2012