Ενώπιος ενωπίω

'Φτώχυνε" η γλώσσα, περιορίστηκε το καθημερινό μας λεκτικό. Στέγνωσε η καρδιά μας. Καταγραφή των ακουσμάτων και των διαβασμάτων επιχειρούμε. Οι νέοι μας, που αποτελούν το "αύριο" του τόπου μας, μέρα με τη μέρα, όλο και λιγότερες λέξεις χρησιμοποιούν στο λεξιλόγιο τους. Στους διάλογους, διακρίνει κανείς, μια "λεξιπενία" , μια "συρρίκνωση" του γλωσσικού μας ορίζοντα.

Ο δημοσιογράφος και φιλόλογος Παναγιώτης Ξηντάρας, σε ένα από τα χρονογραφήματα του με τίτλο "Αποκάναμε" , που συμπεριλαμβάνεται στο βιβλίο του "Καλειδοσκόπιο" , γράφει σχετικά με το θέμα:
"Υπάρχουν, ακόμη, εκείνοι οι γραφικοί τύποι, που άγουν το εβδομηκοστό και πλέον έτος της ηλικίας και καυχώνται για τα αρχαία ελληνικά που μάθαιναν, πάλαι ποτέ, στο παλαιό Γυμνάσιο. Οικτίρουν και μυκτηρίζουν τους σημερινούς νέους, τους θεωρούν άγευστους ελληνικής... παιδείας. Σε μια τέτοια, ενώπιος ενωπίω, συνάντηση βρεθήκαμε τυχαία. Με ρητορικό ύφος ο ευσταλής υπερήλιξ και με χιονοσκεπή κεφαλήν, ένιωθε την υπεροχήν έναντι του δύσμοιρου νέου, που ατένιζε αποχαυνωμένος τον ρήτορα της περιπατητικής Σχολής. "Αγνοείς, νέε μου, ότι το ρήμα κάμνω κατά κυριολεξίαν σημαίνει κουράζομαι. Ορίστε και οι αρχικοί του χρόνου, που μαθαίναμε στα μαθητικά μου χρόνια. Κάμνω, έκαμνον, καμούμαι, έκα-μον, κέκμηκα, εκεκμήκειν. Και συνέχισε: εξέπεσε το γράμμα και έγινε "κάνω" .Ο νεαρός χωρίς να ερυθριάσει -που τέτοια λέξη στην εποχή μας- απάντησε:Μη μου την κάνεις! Ο... σοφός υπερήλιξ όμως εξεμάνη και συνέχισε με ρητορική δεινότητα.Τι θα γίνει, νεαρέ μου, με αυτή την αλόγιστη χρήση του ρήματος "κάνω";
- Κάνω εργασία, αντί ασκώ επάγγελμα.
- Κάνω έργο, αντί επιτελώ έργο.
- Κάνω το καθήκον μου, αντί εκτελώ το καθήκον μου.
- Κάνω περιουσία, αντί δημιουργώ περιουσία.
- Κάνω έρανο, αντί διενεργώ έρανο.
- Κάνω πόλεμο, αντί διεξάγει πόλεμο.
- Κάνει συνωμοσία, αντί οργανώνει συνωμοσία.
- Κάνει σχέδιο, αντί εκπονεί σχέδιο.
- Κάνει κακό, αντί προξενεί κακό.
- Τι θα πει: κάνει φαγητό, αντί μαγειρεύει.
- Τι θα πει: κάνει πατάτες, αντί τηγανίζει πατάτες η κυρία, θεωρεί, φαίνεται, υποτιμητικό το έργο της κουζίνας γι' αυτό αντικαθιστά το παραδοσιακό με το σύγχρονο κάνω.
- Τι θα πει: κάνουμε πρόγραμμα, αντί προγραμματίζουμε.
- Τι θα πει: κάνω αυτοκίνητο, αντί οδηγώ αυτοκίνητο.
- Τι θα πει: κάνω σπίτι, αντί αγοράζω, χτίζω, ετοιμάζω σπίτι.

Και ο φιλολογικός οίστρος συνεχίστηκε!
- Ακουσα μια μικρομαμά να λέει στην κόρη της:
- Κάνε καλά γράμματα παιδί μου! Και μόλις τόλμησα να τη διορθώσω: γράφει ωραία γράμματα, είναι το ορθό. Μου απάντησε ξεδιάτροπα:
- Καλά, εσείς οι μεγάλοι μας την κάνετε, Είστε πολύ πίσω. Ζείτε σ' άλλον κόσμο.Ύστερα ο περιπατητής "φιλόσοφος" συνέχισε την απαρίθμηση φράσεων δείχνοντας την... παντοδυναμία του"κάνω" .
- Κάνει μάθημα ο καθηγητής, αντί διδάσκει.
- Έκανε παιδιά, αντί γέννησε παιδιά.
- Κάνει τα χαρτιά του για να πάει υπάλληλος, αντί ετοιμάζει τα δικαιολογητικά του, για να προσληφθεί υπάλληλος.
- Έκανε κυβέρνηση ο τάδε, αντί σχημάτισε κυβέρνηση ο τάδε.

"Νεαρέ μου, ουκ εστίν αριθμός των συνειρμών του "κάνω". Φαίνεται το αρχαίο ρήμα "κάμνω" , απέθεσε κατά τη μακροχρόνια πορεία του το γράμμα μ και έγινε πιο ανάλαφρο και αντί να δηλώνει: κούραση, κατέληξε να φανερώνει την ενέργεια και την κίνηση. Βρίσκεται στην παιδική του ηλικία"."Η κοινωνία καθρεπτίζεται στη γλώσσα, αγαπητέ μου". Ο νεαρός συνομιλητής έμεινε άναυδος από την παντοδυναμία και τη λεκτική ευρυμάθεια του αποφοίτου του παλαιού Γυμνασίου.Το μόνο που κατόρθωσε να αρθρώσει χαμηλόφωνα, ήταν: "Μου την έκανες τώρα!" .