Το καίειν τους νεκρούς

Ο Αλέξανδρος Θρασ. Ζαΐμης νομικός και πολιτικός διατελέσας πολλάκις υπουργός επί των Εξωτερικών, Εσωτερικών, Οικονομικών και Δικαιοσύνης, εννεάκις πρωθυπουργός της χώρας, τρις πρόεδρος της Βουλής των Ελλήνων, δις πρόεδρος της Γερουσίας, Ύπατος Αρμοστής Κρήτης, επί επταετίαν συνδιοικητής και διοικητής της Εθνικής Τραπέζης της Ελλάδος, ως και επί εξαετίαν πρόεδρος της αβασιλεύτου Ελληνικής Δημοκρατίας, μέχρι καταργήσεως (1935) της μορφής ταύτης του πολιτεύματος και επαναφοράς των θεσμών της Βασιλευομένης Δημοκρατίας. Εγεννήθη στην Αθήνα τις 28 Οκτωβρίου 1855 και απέθανε στη Βιέννη της Αυστρίας στις 15 Σεπτεμβρίου 1936. Διακομισθείσης της σορού του, ετάφη στην Αθήνα στις 22 Σεπτεμβρίου 1936.

Με τον θάνατον του Αλεξάνδρου Ζαΐμη, προέκυψε το ζήτημα της μη πραγματοποιηθείσης τελικής επιθυμίας των, περί καύσεως της σορού του. Την επομένην του θανάτου, 23 Σεπτεμβρίου 1936, σε άρθρο της η "Καθημερινή" με τίτλο: "Παρά την τέφραν" , σημειώνει: "Φαίνεται, ότι εις την οικογένειαν Ζαΐμη, το καιειν τους νεκρούς είναι παράδοσις. Οι οικείοι του εκλιπόντος πολιτικού ανδρός, εγνώριζον ότι προ του θανάτου της, η αδελφή του Αλ. Ζαΐμη, Ελ. Γ. Μπενιζέλου, είχεν ορίσει, όπως η σορός της αποτεφρωθή και τοποθετηθή εις τον εν Αιγίνη μικρόν ναόν του Αγίου Γεωργίου, εις το κτήμα της. Εκεί παρά την τέφραν της αγαπητής του αδελφής, μετέβαινε συχνά, οσάκις παραθέριζε εν Αιγίνη, ο Αλ. Ζαΐμης και εκάθητο, επί ώρας, αναγιγνώσκων εντός του ναού ψαλμούς του Δαυίδ ή την Αγίαν Γραφήν. Κάποτε, όμως, από εκδρομείς εις την Αίγιναν, εγνώσθη η ευλαβής αυτή συνήθεια του αειμνήστου Ζαΐμη και μία εφημερίς επρόκειτο να γράψη σχετικώς. Επενέβη όμως ο ίδιος, ο εκ Καλαβρύτων πολιτευτής και παρεκάλεσε να μη παραβιασθή εν οικογενειακόν μυστικόν. Και η παράκλησις ηκούσθη και το μυστικόν έμεινα μέχρι σήμερον μυστικόν".

Την επομένην, 24 Σεπτεμβρίου 1936 εν τη αυτή εφημερίδι, εδημοσιεύθη η ακόλουθος επιστολή του Δημ. Γατοπούλου:"... Το καίειν τους νεκρούς ουδέποτε υπήρξε παράδοσις εις την οικογένειαν Ζαΐμη. Η Ελ. Γ. Μπενιζέλου, αδελφή του αειμνήστου προέδρου, ότε απέθανε εις Αίγιναν, δεν εκάη, όπως έγραψεν ο συνεργάτης σας, αλλ' ετάφη όπως και όλος οι ορθόδοξοι χριστιανοί εις τον οικογενειακόν τάφον της, παρά τον ναΐσκον του εν Αιγίνη κτήματος της. Ο δε Αλ. Ζαΐμης, δεν μετέβαινεν εις τον τάφο της, ούτε εδιάβαζε παρ' αυτώ ψαλμούς του Δαυίδ, διότι απλούστατα ευθύς μετά τον θάνατον ,της αδελφής του, από του φθινοπώρου 1923, έπαυσε να μεταβαίνη εις Αίγιναν. Με μεγάλην του λύπην τότε, διέκοψε το προσφιλές των σπορ της από λέμβου αλιείας, εσπερινής και πρωινής, εις τον Σαρωνικόν. Εγκατεστάθη όμως αργότερα εις τα Φάληρα, διότι υπερηγάπα την θάλασσαν, κατ' αρχάν εις το Νέον και έπειτα εις το Παλαιόν Φάληρον. Εκεί δες κατοίκησε κατά τα τελευταία χρόνια της ζωής των, εις απλήν, επί ενοικίου, οικίαν, όπου έζησε και ως Ανώτατος Αρχων και ως ιδιώτης, εις την οδόν Αθηναΐδος, την οποίαν ο Δήμος Παλαιού Φαλήρου τιμής ένεκεν, μετωνό-μασεν εις οδόν Αλεξάνδρου Ζαΐμη".

Την επομένην, 25 Σεπτεμβρίου 1936, στην "Καθημερινή" εδημοσιεύθη η επόμενη επιστολή του παλαιού δημοσιογράφου Κ. Αυγέρη: "Προς αποκατάστασιν της αληθείας, ο υποφαινόμενος νομίζει καθήκον του να σας παράσχη την εξήγησιν ότι, όταν εσχάτως ανεγράφη εις τον Τύπον, ως επιθυμία του αειμνήστου Αλ. Ζαΐμη, η καύσις του πτώματος του, εξέφρασε προς εκλεκτόν συνεργάτη σας, παρόντων και άλλων, απορίαν δια την αντίθεσιν της ειδήσεως προς την οικογενειακην παράδοσιν. Και ανέφερε ποτέ ότι το πτώμα της αδελφής του δεν είχε καή, αλλά εταριχεύθη και κατετέθη εντός υαλοφράκτου φέρετρου εις τον ναισκον της εν Αιγίνη επαύλεως" . Πράγματι, η σχετική είδησις είχε γραφή τότε, όταν απέθανε η Ελ. Γ. Μπενιζέλου, το 1923, εις το "Εμπρός" , με την προσθήκην ότι ο αείμνηστος πολιτικός, τον οποίον διέκρινεν εξαιρετική αγάπη και εκτίμησις προς την αδερφή του, επεσκέπτετο συχνά τον ναΐσκον, ιστάμεν ος επί ώρας, εν κατανύξει παρά την προσφιλή νεκράν. Μόλις όμως έλαβε γνώσιν της δημοσιεύσεως, ο Αλ. Ζαΐμης παρεκάλεσε, δια του τότε διευθυντού του πολιτικού γραφείου Ε. Ζαχαροπούλου, να μη γίνεται αντικείμενον δημοσίου ενδιαφέροντος το οικογενειακόν του πένθος, και η επιθυμία του κατέστη σεβαστή.
Πάντως, περί καύσεως της νεκράς, όπερ και τεχνικώς εν Ελλάδι είναι αδύνατον, δεν εγένετο λόγος".