Οι ξένοι υποστηρίζουν ότι η ελληνική γλώσσα είναι μια δύσκολη γλώσσα. Πράγματι έτσι είναι. Ο πρώτος βασιλιάς των Ελλήνων Όθωνας παρά την ελληνοπρεπή παιδεία που του προσέφερε ο πατέρας του Λουδοβίκος Α' της Βαυαρίας, ποτέ δεν κατάλαβε τους Έλληνες. Ο ιστορικός Γιάννης Βλαχογιάννης αναφέρεται σε σχετικό περιστατικό:
Τρεις πραματευτάδες Χιώτες παρουσιαστήκανε στον Όθωνατον βασιλέα. Αφού είπανε τόνα και τ' άλλο, πράγματα γενικά που συνηθίζονται στην πρώτη γνωριμία, ο βασιλιάς, που μόνη του γλώσσα είχε να μιλή τις Ελληνικούρες που είχε πρωτομάθει από τον Φίλιππο Ιωάννου, το δάσκαλο και καθηγητή αργότερα στο Οθώνειο Πανεπιστήμιο, γυρίζει στον έναν από τους τρεις χιώτες μ' εκείνο το συνηθισμένο σοβαρό του και ρωτάει:
- Πώς προχωρεί το εμπόριον;
- Κεσάτια, Μεγαλειώτατε! λέει ο Χιώτης.Ο Όθωνας απορεί πρώτη φορά ακούει αυτή τη λέξη. Κοιτάζει αυτόν που μίλησε στα μάτια και ξαναρωτάει:
- Τι σημαίνει η λέξη κεσάτια; Ο Χιώτης απορεί κι αυτός, μα ο άλλος χιώτης, πιο έξυπνος, πετιέται κι απαντάει:
- Δεν έχει νταραβέρι, Μεγαλειώτατε!Και είναι ευχαριστημένος που έλυσε την απορία του βασιλέα. Ο βασιλιάς με την ίδια πάντα σοβαρότητα του, γυρίζει και σ' αυτόν.
- Και η λέξις νταραβέρι τι σημαίνει;Μα ώσπου να απαντήσει ο δεύτερος, ο τρίτος χιώτης δεν αργεί και λέει:
- Αλισβερίσι, Μεγαλειότατε! Ο βασιλιάς δεν έκαμε άλλο ερώτημα. Και φύγαν οι τρεις φίλοι χαρούμενοι που φωτίσανε τον βασιλέα.Το βράδυ στο βασιλικό τραπέζι, εκεί που ο υπασπιστής του Χατζηχρήστος (ξενόγλωσσος, που δύσκολα μιλούσε απλά ελληνικά) ήτανε σκυφτός στο πιάτο του, ακούει τον βασιλέα να λέει:
- Τι σημαίνει η λέξις κεσάτι, κύριε υπασπιστά;
- Κεσάτι, Μεγαλειότατε, φωνάζει ο Χατζηχρήστος ξαφνιασμένοςΚεσάτι θα πεί... να κεσάτι, πως το λένε; Δεν το λένε αλλοιώς Κεσάτι... άμα δεν έχει νταραβέρι, έχει κεσάτι.
- Και νταραβέρι τι σημαίνει;
- Νταραβέρι; (απορεί τώρα ο Χατζηχρήστος πιο πολύ και από τον βασιλέα) ... νταραβέρι, Αμα έχει νταραβέρι... δεν έχει κεσάτι, άμα έχει κεσάτι, δεν έχει... αλισβερίσι.
Αυτό θα πει, αλισβερίσι, Μεγαλειότατε.
- Και αλισβερίσι τι σημαίνει;
- Αλισβερίσι θα πει νταραβέρι, Νταραβέρι - αλισβερίσι, αλισβερίσι - νταραβέρι... δεν το ξέρεις, Μεγαλειότατε; Αυτό θα πει!Και ο Χατζηχρήστος χειρονομεί άταχτα, όχι γιατί δεν μπορεί να εξηγηθεί, παρά γιατί δεν θέλει ο Βασιλιάς να καταλάβει. Μα ο Βασιλιάς είχε πια καταλάβει τέλεια και φωτίστηκε λαμπρά .
Δευτέρα 14 Απριλίου 2008
Το "τελευταίο" ταξίδι
Για το "τελευταίο" ταξίδι του ανθρώπου αναφέρεται το περιστατικό, που συνέβη στην Αμερική και έλαβε τον χαρακτηριστικό τίτλο, "Μόλις έφτασε αλλά πού;".
Ένα ζευγάρι Αμερικανών αποφάσισε να πάει διακοπές στη Φλόριντα που είχε ζέστη, για να ξεφύγει από το κρύο της Αλάσκας που ζούσαν, Κανόνισαν να μείνουν στο ίδιο ξενοδοχείο, που είχαν περάσει και τον μήνα του μέλιτος, αλλά είχαν πολλές υποχρεώσεις και θα ταξίδευαν χώρια Ο άντρας θα έφτανε Τετάρτη και η γυναίκα Πέμπτη.
Φτάνει ο άντρας στο ξενοδοχείο, πηγαίνει στο δωμάτιο του και βλέπει ότι τώρα πια υπάρχει εκεί και υπολογιστής και Internet και αποφασίζει να κάνει μια έκπληξη και να στείλει email στη γυναίκα του. Κάνει, όμως ένα λάθος στη διεύθυνση και το email πηγαίνει σε μια άλλη διεύθυνση, στο Χιούστον του Τέξας, σε μια γυναίκα που μόλις έχει γυρίσει από την κηδεία του άντρα της και τσεκάρει τα μηνύματα, που έλαβε στον υπολογιστή της, από φίλους και συγγενείς. Μόλις διαβάζει το πρώτο, πέφτει λιπόθυμη. Ο γιος της μπαίνει στο δωμάτιο, τη βλέπει πεσμένη στο πάτωμα, προσπαθεί να καταλάβει τι έγινε, κοιτάζει την οθόνη του υπολογιστή και διαβάζει:
Προς: Την αγαπημένη μου γυναίκα. Θέμα: Έφτασα!
Ξέρω πως εκπλήσσεσαι που παίρνεις email από μένα. Έχουν υπολογιστές πλέον εδώ κάτω και σύνδεση με Internet και μπορείς να στείλεις όπου θέλεις. Μόλις έφτασα και μπήκα μέσα. Ολα είναι έτοιμα και για σένα που θα φθεις αύριο. Ανυπομονώ να σε δω. Ελπίζω να έχεις το ίδιο καλό ταξίδι με εμένα. Έχει τολλή ζέστη εδώ κάτω" .
Ιστοριούλα χαριτωμένη. Έχει σχέση μέ ένα "ταξίδι" . Ένα "ταξίδι" προς την αιωνιότητα που όλοι θα κάνουμε αργά ή"γρήγορα".
Ένα ζευγάρι Αμερικανών αποφάσισε να πάει διακοπές στη Φλόριντα που είχε ζέστη, για να ξεφύγει από το κρύο της Αλάσκας που ζούσαν, Κανόνισαν να μείνουν στο ίδιο ξενοδοχείο, που είχαν περάσει και τον μήνα του μέλιτος, αλλά είχαν πολλές υποχρεώσεις και θα ταξίδευαν χώρια Ο άντρας θα έφτανε Τετάρτη και η γυναίκα Πέμπτη.
Φτάνει ο άντρας στο ξενοδοχείο, πηγαίνει στο δωμάτιο του και βλέπει ότι τώρα πια υπάρχει εκεί και υπολογιστής και Internet και αποφασίζει να κάνει μια έκπληξη και να στείλει email στη γυναίκα του. Κάνει, όμως ένα λάθος στη διεύθυνση και το email πηγαίνει σε μια άλλη διεύθυνση, στο Χιούστον του Τέξας, σε μια γυναίκα που μόλις έχει γυρίσει από την κηδεία του άντρα της και τσεκάρει τα μηνύματα, που έλαβε στον υπολογιστή της, από φίλους και συγγενείς. Μόλις διαβάζει το πρώτο, πέφτει λιπόθυμη. Ο γιος της μπαίνει στο δωμάτιο, τη βλέπει πεσμένη στο πάτωμα, προσπαθεί να καταλάβει τι έγινε, κοιτάζει την οθόνη του υπολογιστή και διαβάζει:
Προς: Την αγαπημένη μου γυναίκα. Θέμα: Έφτασα!
Ξέρω πως εκπλήσσεσαι που παίρνεις email από μένα. Έχουν υπολογιστές πλέον εδώ κάτω και σύνδεση με Internet και μπορείς να στείλεις όπου θέλεις. Μόλις έφτασα και μπήκα μέσα. Ολα είναι έτοιμα και για σένα που θα φθεις αύριο. Ανυπομονώ να σε δω. Ελπίζω να έχεις το ίδιο καλό ταξίδι με εμένα. Έχει τολλή ζέστη εδώ κάτω" .
Ιστοριούλα χαριτωμένη. Έχει σχέση μέ ένα "ταξίδι" . Ένα "ταξίδι" προς την αιωνιότητα που όλοι θα κάνουμε αργά ή"γρήγορα".
Ενώπιος ενωπίω
'Φτώχυνε" η γλώσσα, περιορίστηκε το καθημερινό μας λεκτικό. Στέγνωσε η καρδιά μας. Καταγραφή των ακουσμάτων και των διαβασμάτων επιχειρούμε. Οι νέοι μας, που αποτελούν το "αύριο" του τόπου μας, μέρα με τη μέρα, όλο και λιγότερες λέξεις χρησιμοποιούν στο λεξιλόγιο τους. Στους διάλογους, διακρίνει κανείς, μια "λεξιπενία" , μια "συρρίκνωση" του γλωσσικού μας ορίζοντα.
Ο δημοσιογράφος και φιλόλογος Παναγιώτης Ξηντάρας, σε ένα από τα χρονογραφήματα του με τίτλο "Αποκάναμε" , που συμπεριλαμβάνεται στο βιβλίο του "Καλειδοσκόπιο" , γράφει σχετικά με το θέμα:
"Υπάρχουν, ακόμη, εκείνοι οι γραφικοί τύποι, που άγουν το εβδομηκοστό και πλέον έτος της ηλικίας και καυχώνται για τα αρχαία ελληνικά που μάθαιναν, πάλαι ποτέ, στο παλαιό Γυμνάσιο. Οικτίρουν και μυκτηρίζουν τους σημερινούς νέους, τους θεωρούν άγευστους ελληνικής... παιδείας. Σε μια τέτοια, ενώπιος ενωπίω, συνάντηση βρεθήκαμε τυχαία. Με ρητορικό ύφος ο ευσταλής υπερήλιξ και με χιονοσκεπή κεφαλήν, ένιωθε την υπεροχήν έναντι του δύσμοιρου νέου, που ατένιζε αποχαυνωμένος τον ρήτορα της περιπατητικής Σχολής. "Αγνοείς, νέε μου, ότι το ρήμα κάμνω κατά κυριολεξίαν σημαίνει κουράζομαι. Ορίστε και οι αρχικοί του χρόνου, που μαθαίναμε στα μαθητικά μου χρόνια. Κάμνω, έκαμνον, καμούμαι, έκα-μον, κέκμηκα, εκεκμήκειν. Και συνέχισε: εξέπεσε το γράμμα και έγινε "κάνω" .Ο νεαρός χωρίς να ερυθριάσει -που τέτοια λέξη στην εποχή μας- απάντησε:Μη μου την κάνεις! Ο... σοφός υπερήλιξ όμως εξεμάνη και συνέχισε με ρητορική δεινότητα.Τι θα γίνει, νεαρέ μου, με αυτή την αλόγιστη χρήση του ρήματος "κάνω";
- Κάνω εργασία, αντί ασκώ επάγγελμα.
- Κάνω έργο, αντί επιτελώ έργο.
- Κάνω το καθήκον μου, αντί εκτελώ το καθήκον μου.
- Κάνω περιουσία, αντί δημιουργώ περιουσία.
- Κάνω έρανο, αντί διενεργώ έρανο.
- Κάνω πόλεμο, αντί διεξάγει πόλεμο.
- Κάνει συνωμοσία, αντί οργανώνει συνωμοσία.
- Κάνει σχέδιο, αντί εκπονεί σχέδιο.
- Κάνει κακό, αντί προξενεί κακό.
- Τι θα πει: κάνει φαγητό, αντί μαγειρεύει.
- Τι θα πει: κάνει πατάτες, αντί τηγανίζει πατάτες η κυρία, θεωρεί, φαίνεται, υποτιμητικό το έργο της κουζίνας γι' αυτό αντικαθιστά το παραδοσιακό με το σύγχρονο κάνω.
- Τι θα πει: κάνουμε πρόγραμμα, αντί προγραμματίζουμε.
- Τι θα πει: κάνω αυτοκίνητο, αντί οδηγώ αυτοκίνητο.
- Τι θα πει: κάνω σπίτι, αντί αγοράζω, χτίζω, ετοιμάζω σπίτι.
Και ο φιλολογικός οίστρος συνεχίστηκε!
- Ακουσα μια μικρομαμά να λέει στην κόρη της:
- Κάνε καλά γράμματα παιδί μου! Και μόλις τόλμησα να τη διορθώσω: γράφει ωραία γράμματα, είναι το ορθό. Μου απάντησε ξεδιάτροπα:
- Καλά, εσείς οι μεγάλοι μας την κάνετε, Είστε πολύ πίσω. Ζείτε σ' άλλον κόσμο.Ύστερα ο περιπατητής "φιλόσοφος" συνέχισε την απαρίθμηση φράσεων δείχνοντας την... παντοδυναμία του"κάνω" .
- Κάνει μάθημα ο καθηγητής, αντί διδάσκει.
- Έκανε παιδιά, αντί γέννησε παιδιά.
- Κάνει τα χαρτιά του για να πάει υπάλληλος, αντί ετοιμάζει τα δικαιολογητικά του, για να προσληφθεί υπάλληλος.
- Έκανε κυβέρνηση ο τάδε, αντί σχημάτισε κυβέρνηση ο τάδε.
"Νεαρέ μου, ουκ εστίν αριθμός των συνειρμών του "κάνω". Φαίνεται το αρχαίο ρήμα "κάμνω" , απέθεσε κατά τη μακροχρόνια πορεία του το γράμμα μ και έγινε πιο ανάλαφρο και αντί να δηλώνει: κούραση, κατέληξε να φανερώνει την ενέργεια και την κίνηση. Βρίσκεται στην παιδική του ηλικία"."Η κοινωνία καθρεπτίζεται στη γλώσσα, αγαπητέ μου". Ο νεαρός συνομιλητής έμεινε άναυδος από την παντοδυναμία και τη λεκτική ευρυμάθεια του αποφοίτου του παλαιού Γυμνασίου.Το μόνο που κατόρθωσε να αρθρώσει χαμηλόφωνα, ήταν: "Μου την έκανες τώρα!" .
Ο δημοσιογράφος και φιλόλογος Παναγιώτης Ξηντάρας, σε ένα από τα χρονογραφήματα του με τίτλο "Αποκάναμε" , που συμπεριλαμβάνεται στο βιβλίο του "Καλειδοσκόπιο" , γράφει σχετικά με το θέμα:
"Υπάρχουν, ακόμη, εκείνοι οι γραφικοί τύποι, που άγουν το εβδομηκοστό και πλέον έτος της ηλικίας και καυχώνται για τα αρχαία ελληνικά που μάθαιναν, πάλαι ποτέ, στο παλαιό Γυμνάσιο. Οικτίρουν και μυκτηρίζουν τους σημερινούς νέους, τους θεωρούν άγευστους ελληνικής... παιδείας. Σε μια τέτοια, ενώπιος ενωπίω, συνάντηση βρεθήκαμε τυχαία. Με ρητορικό ύφος ο ευσταλής υπερήλιξ και με χιονοσκεπή κεφαλήν, ένιωθε την υπεροχήν έναντι του δύσμοιρου νέου, που ατένιζε αποχαυνωμένος τον ρήτορα της περιπατητικής Σχολής. "Αγνοείς, νέε μου, ότι το ρήμα κάμνω κατά κυριολεξίαν σημαίνει κουράζομαι. Ορίστε και οι αρχικοί του χρόνου, που μαθαίναμε στα μαθητικά μου χρόνια. Κάμνω, έκαμνον, καμούμαι, έκα-μον, κέκμηκα, εκεκμήκειν. Και συνέχισε: εξέπεσε το γράμμα και έγινε "κάνω" .Ο νεαρός χωρίς να ερυθριάσει -που τέτοια λέξη στην εποχή μας- απάντησε:Μη μου την κάνεις! Ο... σοφός υπερήλιξ όμως εξεμάνη και συνέχισε με ρητορική δεινότητα.Τι θα γίνει, νεαρέ μου, με αυτή την αλόγιστη χρήση του ρήματος "κάνω";
- Κάνω εργασία, αντί ασκώ επάγγελμα.
- Κάνω έργο, αντί επιτελώ έργο.
- Κάνω το καθήκον μου, αντί εκτελώ το καθήκον μου.
- Κάνω περιουσία, αντί δημιουργώ περιουσία.
- Κάνω έρανο, αντί διενεργώ έρανο.
- Κάνω πόλεμο, αντί διεξάγει πόλεμο.
- Κάνει συνωμοσία, αντί οργανώνει συνωμοσία.
- Κάνει σχέδιο, αντί εκπονεί σχέδιο.
- Κάνει κακό, αντί προξενεί κακό.
- Τι θα πει: κάνει φαγητό, αντί μαγειρεύει.
- Τι θα πει: κάνει πατάτες, αντί τηγανίζει πατάτες η κυρία, θεωρεί, φαίνεται, υποτιμητικό το έργο της κουζίνας γι' αυτό αντικαθιστά το παραδοσιακό με το σύγχρονο κάνω.
- Τι θα πει: κάνουμε πρόγραμμα, αντί προγραμματίζουμε.
- Τι θα πει: κάνω αυτοκίνητο, αντί οδηγώ αυτοκίνητο.
- Τι θα πει: κάνω σπίτι, αντί αγοράζω, χτίζω, ετοιμάζω σπίτι.
Και ο φιλολογικός οίστρος συνεχίστηκε!
- Ακουσα μια μικρομαμά να λέει στην κόρη της:
- Κάνε καλά γράμματα παιδί μου! Και μόλις τόλμησα να τη διορθώσω: γράφει ωραία γράμματα, είναι το ορθό. Μου απάντησε ξεδιάτροπα:
- Καλά, εσείς οι μεγάλοι μας την κάνετε, Είστε πολύ πίσω. Ζείτε σ' άλλον κόσμο.Ύστερα ο περιπατητής "φιλόσοφος" συνέχισε την απαρίθμηση φράσεων δείχνοντας την... παντοδυναμία του"κάνω" .
- Κάνει μάθημα ο καθηγητής, αντί διδάσκει.
- Έκανε παιδιά, αντί γέννησε παιδιά.
- Κάνει τα χαρτιά του για να πάει υπάλληλος, αντί ετοιμάζει τα δικαιολογητικά του, για να προσληφθεί υπάλληλος.
- Έκανε κυβέρνηση ο τάδε, αντί σχημάτισε κυβέρνηση ο τάδε.
"Νεαρέ μου, ουκ εστίν αριθμός των συνειρμών του "κάνω". Φαίνεται το αρχαίο ρήμα "κάμνω" , απέθεσε κατά τη μακροχρόνια πορεία του το γράμμα μ και έγινε πιο ανάλαφρο και αντί να δηλώνει: κούραση, κατέληξε να φανερώνει την ενέργεια και την κίνηση. Βρίσκεται στην παιδική του ηλικία"."Η κοινωνία καθρεπτίζεται στη γλώσσα, αγαπητέ μου". Ο νεαρός συνομιλητής έμεινε άναυδος από την παντοδυναμία και τη λεκτική ευρυμάθεια του αποφοίτου του παλαιού Γυμνασίου.Το μόνο που κατόρθωσε να αρθρώσει χαμηλόφωνα, ήταν: "Μου την έκανες τώρα!" .
Συνάντηση μέ τον Χίτλερ
Καταγόμενος από μεγάλη ελληνική οικογένεια, η οποία ανέδειξε πολιτικούς και τραπεζίτες, ο Γεώργιος Ι. Πεσματζόγλου (1889-1979), πατέρας του προσφάτως αποβιώσαντος πολιτικού Γιάγκου Γ. Πεσματζόγλου, στο βιβλίο του με τίτλο "Χρονικό της ζωής μου" , αναφέρεται σέ διάφορα περιστατικά από τον διωτικό και δημόσιο βίο του. Διαβάζοντας την αυτοβιογραφία του, με εντυπωσίασε η περιγραφή της συνάντησης με τον Αδόλφο Χίτλερ.
Ηταν Φεβρουάριος του 1934. Στην Ελλάδα είχαμε κυβέρνηση του Παναγή Τσαλδάρη. Ο Γεώργιος Ι. Πεσματζόγλου σαν υπουργός των Εξωτερικών μεταβαίνει στο Βερολίνο για να επιδιώξει τη σύναψη Βαλκανικού συμφώνου.
"...Εις το Βερολίνον έφθασα εις τας 14 Φεβρουαρίου 1934. Ξεναγός μου είχε οριστεί ο Άλτενμπουργκ, διευθυντής τότε του υπουργείου Εξωτερικών. Ενημέρωσα εν πρώτοις τον Υπουργόν των Εξωτερικών, περί της αποστολής μου και την επομένην εγενόμην δεκτός από τον Χίτλερ. Η επί του θέματος συνομιλία μου μετ'αυτού διήρκησε επί δύο Ολόκληρους ώρας. Αφού με ήκουσε προσεκτικά, μου απήντησε ότι ηννόει πολύ καλά τους λόγους δια τους οποίους είχαμε επιδιώξει την συναψιν του Βαλκανικού Συμφώνου, αλλ' ελυπείτο διότι συνεταιρίσθημεν με τους Βαλκανικούς λαούς, οι οποίοι είναι κατώτεροι "ημών" των λοιπών Αρίων. Εις σχετικήν παρατήρησιν μου απάντησε ότι, δεν αμφισβητεί ότι και οι Βαλκανικοί λαοί αποτελούν μέρος των διανοουμένων όντων, όπως οι ίπποι, οι λέοντες, οι κώνωπες και οι αρουραίοι ανήκουν εις την συνομοταξίαν των ζώων. Ουδείς όμως δύναται να αμφισβητήσει ότι ο ίππος ή ο λέων έχει πολύ μεγαλυτέραν αξίαν του κώνωπος ή του αρουραίου. Ούτω και ένας Νοτιοσλάβος ή Εβραίος έχει πολύ μικροτέραν αξίαν ενός Έλληνος ή ενός Γερμανού. Και προσέθεσε:
- Εάν είχατε μίαν κόρην πιστεύω ότι θα προτιμούσατε να συζευχθεί έναν Γερμανόν παρά έναν Εβραίον.Εις το σημείον δε τούτο μου ανέπτυξε την θεωρίαν των περί του "κατηραμένου εβραϊκού στοιχείου". Εζήτησα να συζητήσωμεν επί , των οικονομικών σχέσεων των δυο χωρών μας. Του εξέθεσα τας μεγάλας δυσχέρειας τας οποίας συνηντώμεν εκ του ότι, ενώ το ισοζύγιον των μετά της Γερμανίας συναλλαγών μας ήτο άκρως ενεργητικόν, μετ' άλλων χωρών είχομεν να καλύψωμεν ικανά ελλείμματα. Μου απήντησε αποφασιστικά ότι δεν ήτο δυνατόν να "εμέναμε με τα χέρια σταυρωμένα" και ότι αυτός, συσκεπτόμενος με τους αρμοδίους, θα εύρισκε μίαν ικανοποιητικήν λύσιν.
Εν συνεχεία με εκράτησεν εις το πρόγευμα, εις το οποίον παρεκάθησαν, μεταξύ άλλων ο υπουργός της Εθνικής Οικονομίας, της Γερμανίας, ο πρέσβης μας Αλ. Ραγκαβής και η θυγάτηρ του πρίγκηπος Ανδρέου Σοφία, την οποίαν εθεώρει, ως υπόδειγμα μητρός και συζύγου. Το πρόγευμα δεν ήτο διόλου απλούν ή πρόχειρον και εφαίνετο ότι είχε οργανωθεί εκ των προτέρων. Το τραπέζι εστολίζετο με τα επίχρυσα σκευή, τα οποία ανήκον άλλοτε ει τους Γερμανούς Αυτόκράτορας και τα εδέσματα ήταν εξαίρετα. Κατά την στιγμήν της αναχωρήσεως μου, επήρε μίαν φωτογραφίαν του, την υπέγραψε και μου την έδωσε. Ο Χίτλερ μου έδωσε την εντύπωσιν ενός ονειροπαρμένου ανθρώπου, που επίστευε ότι η μοίρα του είχε τάξει να δώσει εις τους Γερμανούς την θέσιν, η οποία τους ανήκει ως περιουσίου λαού και δι' αυτών να αναμορφώσει την Ευρώπην. Από όσα μου είπεν ο εν Γερμανία πρέσβυς της Γαλλίας Φρανσουά Πονσέ, μετά του οποίου συνεδεόμην, φαίνεται ότι είχε πατριωτισμόν. Όταν π.χ. απεφάσισε, παρά τας διατάξεις της Συνθήκης των Βερσαλλιών, να επανεξοπλίσει την Γερμανίαν, οι σύμβουλοι των εχαρακτήρισαν την τοιαύτην απόφασιν απονενοημένον διάβημα, διότι ήτο δυνατόν οι Σύμμαχοι να καταλάβουν αμαχητί ολόκληρη την Γερμανίαν εντός ολίγων ημερών. Απήντησεν εις αυτούς ότι, επίστευεν ότι δεν θα ετόλμων να το πράξουν, αλλ' ότι και εάν, παρ' ελπίδα, συνέβανε τοιούτον τι, τους εξουσιοδοτεί να τον θεωρήσουν ως παράφρονα, να τον δέσουν και να τον παραδώσουν εις τους Αγγλους και τους Γάλλους. Ήτο ευφυής και αποφασιστικός αλλά και αδίστακτος, εστερείτο δε παντός ανθρωπισμού.
Ηταν Φεβρουάριος του 1934. Στην Ελλάδα είχαμε κυβέρνηση του Παναγή Τσαλδάρη. Ο Γεώργιος Ι. Πεσματζόγλου σαν υπουργός των Εξωτερικών μεταβαίνει στο Βερολίνο για να επιδιώξει τη σύναψη Βαλκανικού συμφώνου.
"...Εις το Βερολίνον έφθασα εις τας 14 Φεβρουαρίου 1934. Ξεναγός μου είχε οριστεί ο Άλτενμπουργκ, διευθυντής τότε του υπουργείου Εξωτερικών. Ενημέρωσα εν πρώτοις τον Υπουργόν των Εξωτερικών, περί της αποστολής μου και την επομένην εγενόμην δεκτός από τον Χίτλερ. Η επί του θέματος συνομιλία μου μετ'αυτού διήρκησε επί δύο Ολόκληρους ώρας. Αφού με ήκουσε προσεκτικά, μου απήντησε ότι ηννόει πολύ καλά τους λόγους δια τους οποίους είχαμε επιδιώξει την συναψιν του Βαλκανικού Συμφώνου, αλλ' ελυπείτο διότι συνεταιρίσθημεν με τους Βαλκανικούς λαούς, οι οποίοι είναι κατώτεροι "ημών" των λοιπών Αρίων. Εις σχετικήν παρατήρησιν μου απάντησε ότι, δεν αμφισβητεί ότι και οι Βαλκανικοί λαοί αποτελούν μέρος των διανοουμένων όντων, όπως οι ίπποι, οι λέοντες, οι κώνωπες και οι αρουραίοι ανήκουν εις την συνομοταξίαν των ζώων. Ουδείς όμως δύναται να αμφισβητήσει ότι ο ίππος ή ο λέων έχει πολύ μεγαλυτέραν αξίαν του κώνωπος ή του αρουραίου. Ούτω και ένας Νοτιοσλάβος ή Εβραίος έχει πολύ μικροτέραν αξίαν ενός Έλληνος ή ενός Γερμανού. Και προσέθεσε:
- Εάν είχατε μίαν κόρην πιστεύω ότι θα προτιμούσατε να συζευχθεί έναν Γερμανόν παρά έναν Εβραίον.Εις το σημείον δε τούτο μου ανέπτυξε την θεωρίαν των περί του "κατηραμένου εβραϊκού στοιχείου". Εζήτησα να συζητήσωμεν επί , των οικονομικών σχέσεων των δυο χωρών μας. Του εξέθεσα τας μεγάλας δυσχέρειας τας οποίας συνηντώμεν εκ του ότι, ενώ το ισοζύγιον των μετά της Γερμανίας συναλλαγών μας ήτο άκρως ενεργητικόν, μετ' άλλων χωρών είχομεν να καλύψωμεν ικανά ελλείμματα. Μου απήντησε αποφασιστικά ότι δεν ήτο δυνατόν να "εμέναμε με τα χέρια σταυρωμένα" και ότι αυτός, συσκεπτόμενος με τους αρμοδίους, θα εύρισκε μίαν ικανοποιητικήν λύσιν.
Εν συνεχεία με εκράτησεν εις το πρόγευμα, εις το οποίον παρεκάθησαν, μεταξύ άλλων ο υπουργός της Εθνικής Οικονομίας, της Γερμανίας, ο πρέσβης μας Αλ. Ραγκαβής και η θυγάτηρ του πρίγκηπος Ανδρέου Σοφία, την οποίαν εθεώρει, ως υπόδειγμα μητρός και συζύγου. Το πρόγευμα δεν ήτο διόλου απλούν ή πρόχειρον και εφαίνετο ότι είχε οργανωθεί εκ των προτέρων. Το τραπέζι εστολίζετο με τα επίχρυσα σκευή, τα οποία ανήκον άλλοτε ει τους Γερμανούς Αυτόκράτορας και τα εδέσματα ήταν εξαίρετα. Κατά την στιγμήν της αναχωρήσεως μου, επήρε μίαν φωτογραφίαν του, την υπέγραψε και μου την έδωσε. Ο Χίτλερ μου έδωσε την εντύπωσιν ενός ονειροπαρμένου ανθρώπου, που επίστευε ότι η μοίρα του είχε τάξει να δώσει εις τους Γερμανούς την θέσιν, η οποία τους ανήκει ως περιουσίου λαού και δι' αυτών να αναμορφώσει την Ευρώπην. Από όσα μου είπεν ο εν Γερμανία πρέσβυς της Γαλλίας Φρανσουά Πονσέ, μετά του οποίου συνεδεόμην, φαίνεται ότι είχε πατριωτισμόν. Όταν π.χ. απεφάσισε, παρά τας διατάξεις της Συνθήκης των Βερσαλλιών, να επανεξοπλίσει την Γερμανίαν, οι σύμβουλοι των εχαρακτήρισαν την τοιαύτην απόφασιν απονενοημένον διάβημα, διότι ήτο δυνατόν οι Σύμμαχοι να καταλάβουν αμαχητί ολόκληρη την Γερμανίαν εντός ολίγων ημερών. Απήντησεν εις αυτούς ότι, επίστευεν ότι δεν θα ετόλμων να το πράξουν, αλλ' ότι και εάν, παρ' ελπίδα, συνέβανε τοιούτον τι, τους εξουσιοδοτεί να τον θεωρήσουν ως παράφρονα, να τον δέσουν και να τον παραδώσουν εις τους Αγγλους και τους Γάλλους. Ήτο ευφυής και αποφασιστικός αλλά και αδίστακτος, εστερείτο δε παντός ανθρωπισμού.
Περί γέλιον
Το γέλιο μακραίνει τη ζωή μας. Πόσο άχαρη και άνοστη θα ήταν αυτή, χωρίς το γέλιο, χωρίς αυτό το κάποιο χαμόγελο.
"Ό γέλως είναι κάλλιστον και υγιεινόν πράγμα, ιδίως χωνευτικόν, καθώς λέγουσιν οι φυσιολόγοι και δεν πιστεύομεν να μας μεμθή τις την μικράν αυτήν και ανώδυνον διασκέδασιν..." (Εμμανουήλ Ροΐδης).
Με τη σάτιρα και το χιούμορ, που φέρνουν το γέλιο, ασχολήθηκαν από τους αρχαίους χρόνους μέχρι σήμερα, πολλά ονόματα της Ελληνικής Γραμματείας. Με τούτο το σημείωμα δεν έχω την πρόθεση για ονομαστικές αναφορές.
Έτσι, απλά διάβασα ένα σχετικό κείμενο, δημοσιευμένο σε εφημερίδα, τέλη δεκάτου ενάτου αιώνα. Τίτλος του "Μια κωμικοτραγική ιστορία": Ό θάνατος του καθηγητή της Βοτανικής και ποιητή Θεοδώρου Ορφανίδη (1817-1886) είναι συνδεδεμένος με μια κωμικοτραγική ιστορία με πρωταγωνιστές τον Βλάση Γαβριηλίδη και έναν δημοσιογράφο της "Ακροπόλεως" .
Μια μέρα ο Γαβριηλίδης έμαθε ότι ο καθηγητής Θεόδωρος Ορφανίδης είναι βαριά άρρωστος. Κάλεσε, λοιπόν, το συντάκτη Κώστα Ρίσβη και του είπε:
- Θα παρακολουθήσετε λεπτομερώς την ασθένειαν του ποιητού. Θα γράψετε όσο το δυνατόν περισσότερα. Ο Γαβριηλίδης είχε τη συνήθεια να δέχεται τα χειρόγραφα των συντακτών του, αλλά είναι ζήτημα αν διάβαζε δέκα γραμμές από αυτά. Χτύπαγε το κουδούνι και όταν εμφανιζόταν ο κλητήρας του, τα έδινε για να τα μεταφέρει στο τυπογραφείο.
Περίμενε, λοιπόν, εναγωνίως τον Ρίσβη, γιατί στο μεταξύ αναγγέλθηκε ο θάνατος του Ορφανίδη. Κάποτε αργοπορημένος
εμφανίστηκε ο Ρίσβης, που εθεωρείτο "τύπαρος της παλιάς αθηναϊκής δημοσιογραφίας".
Μπήκε μέσα στο γραφείο του Γαβριηλίδη, που τον περίμενε εναγωνίως.
- Λοιπόν, τι γίνεσθε, τον ρώτησε ο Γαβριηλίδης.
- Καλά κύριε διευθυντά. Σεις;
- Τι καλά! Τι θα έχωμε δια τον Ορφανίδην;
- Πολλά κύριε διευθυντά.
- Επήγατε εις το σπίτι;
- Από εκεί έρχομαι.
- Λοιπόν;
- Πηγαίνει καλύτερα.
- Καλύτερα; Αλλά απέθανε προ πέντε ωρών!
- Απέθανε ο καημένος; Θεός σχωρέσοι τον!
Μπροστά σε τόση στωικότητα πέρασε όλη η αγανάκτηση του Γαβριηλίδη και έδωσε εντολή να αυξήσουν τον μισθό του Ρίσβη!.
"Ό γέλως είναι κάλλιστον και υγιεινόν πράγμα, ιδίως χωνευτικόν, καθώς λέγουσιν οι φυσιολόγοι και δεν πιστεύομεν να μας μεμθή τις την μικράν αυτήν και ανώδυνον διασκέδασιν..." (Εμμανουήλ Ροΐδης).
Με τη σάτιρα και το χιούμορ, που φέρνουν το γέλιο, ασχολήθηκαν από τους αρχαίους χρόνους μέχρι σήμερα, πολλά ονόματα της Ελληνικής Γραμματείας. Με τούτο το σημείωμα δεν έχω την πρόθεση για ονομαστικές αναφορές.
Έτσι, απλά διάβασα ένα σχετικό κείμενο, δημοσιευμένο σε εφημερίδα, τέλη δεκάτου ενάτου αιώνα. Τίτλος του "Μια κωμικοτραγική ιστορία": Ό θάνατος του καθηγητή της Βοτανικής και ποιητή Θεοδώρου Ορφανίδη (1817-1886) είναι συνδεδεμένος με μια κωμικοτραγική ιστορία με πρωταγωνιστές τον Βλάση Γαβριηλίδη και έναν δημοσιογράφο της "Ακροπόλεως" .
Μια μέρα ο Γαβριηλίδης έμαθε ότι ο καθηγητής Θεόδωρος Ορφανίδης είναι βαριά άρρωστος. Κάλεσε, λοιπόν, το συντάκτη Κώστα Ρίσβη και του είπε:
- Θα παρακολουθήσετε λεπτομερώς την ασθένειαν του ποιητού. Θα γράψετε όσο το δυνατόν περισσότερα. Ο Γαβριηλίδης είχε τη συνήθεια να δέχεται τα χειρόγραφα των συντακτών του, αλλά είναι ζήτημα αν διάβαζε δέκα γραμμές από αυτά. Χτύπαγε το κουδούνι και όταν εμφανιζόταν ο κλητήρας του, τα έδινε για να τα μεταφέρει στο τυπογραφείο.
Περίμενε, λοιπόν, εναγωνίως τον Ρίσβη, γιατί στο μεταξύ αναγγέλθηκε ο θάνατος του Ορφανίδη. Κάποτε αργοπορημένος
εμφανίστηκε ο Ρίσβης, που εθεωρείτο "τύπαρος της παλιάς αθηναϊκής δημοσιογραφίας".
Μπήκε μέσα στο γραφείο του Γαβριηλίδη, που τον περίμενε εναγωνίως.
- Λοιπόν, τι γίνεσθε, τον ρώτησε ο Γαβριηλίδης.
- Καλά κύριε διευθυντά. Σεις;
- Τι καλά! Τι θα έχωμε δια τον Ορφανίδην;
- Πολλά κύριε διευθυντά.
- Επήγατε εις το σπίτι;
- Από εκεί έρχομαι.
- Λοιπόν;
- Πηγαίνει καλύτερα.
- Καλύτερα; Αλλά απέθανε προ πέντε ωρών!
- Απέθανε ο καημένος; Θεός σχωρέσοι τον!
Μπροστά σε τόση στωικότητα πέρασε όλη η αγανάκτηση του Γαβριηλίδη και έδωσε εντολή να αυξήσουν τον μισθό του Ρίσβη!.
Λέων Καραπαναγιώτης
Διαβάζω "ΤΑ ΝΕΑ" εδώ και πολλά χθόνια. Τιμώντας τη μνήμη του μεγάλου και εκλεκτού διευθυντή της εφημερίδος σας, Λέοντος Καραπαναγιώτη, ας μου επιτρέψετε να αναφερθώ σε δύο περιστατικά από το παρελθόν, σχετικά με τον εκλιπόντα: στις 16 Μαρτίου 1983 καταργήθηκε, εντελώς ξαφνικά, μια εκλεκτή στήλη της εφημερίδος σας με τίτλο "Πλάγιες ερωτήσεις". Η δικαιολογία: "Αναδιάταξη της ύλης λόγω περιορισμού των σελίδων...". Έστειλα στις 16/4/83 επιστολή στα "ΝΕΑ", όπου μεταξύ των άλλων έγραφα: "...Κέντριζε κάθε μέρα η στήλη θέματα καυτά, θέματα από την καθημερινή επικαιρότητα. Τώρα που δεν την διαβάζω μου λείπει πάρα πολύ, όπως λείπει και σε χιλιάδες άλλους αναγνώστες σας...".
Στις 3 Μαΐου 1983 έλαβα επιστολή από τον διευθυντή των "ΝΕΩΝ" Λέοντα Καραπαναγιώτη, στην οποία με σοβαρότητα και υπευθυνότητα μου απαντούσε. Στις 4 Οκτωβρίου 1983 είχαμε και ετέρα αλλαγή. Η ανακοίνωση της εφημερίδος έλεγε"... για αυστηρή επιλογή των επιστολών και δραστική περικοπή του περιεχομένου των...". Έστειλα στις 6/10/1983 επιστολή, στην οποία έγραφα: "...ο «διάλογος» είναι το «παιδί» των αναγνωστών σας και τη στήλη αυτή την αγαπάμε και την προσέχουμε περισσότερο.O αεικίνητος Λέων Καραπαναγιώτης στις 20 Οκτωβρίου 1983 μου έγραφε: "...έχετε σε όσα επισημαίνετε τόσο δίκιο, ώστε να μην υπάρχουν περιθώρια για οποιονδήποτε αντίλογο. Γι αυτό, από την άλλη εβδομάδα θα καταβληθεί μια συστηματική προσπάθεια στον τομέα αυτόν, για τη σημασία του οποίου δεν έχω την παραμικρή αμφιβολία...".
Πέρασαν από τότε 23 χρόνια. Οι επιστολές του στο αρχείο μου. Ο αποστολέας τους, ο μεγάλος, σεμνός και έντιμος; Λέων Καραπαναγιώτης, απουσιάζει. "Ανεχώρησε" χωρίς να προδώσει στο ελάχιστο τις αδιαπραγμάτευτες αρχές του. Θα τον θυμόμαστε πάντα.
Σοφία Σ. Τρικούπη
Λένε, ότι πίσω από τον κάθε επιτυχημένο άντρα "κρύβεται" μία γυναίκα. Είτε μητέρα είναι αυτή, είτε σύζυγος. Στην περίπτωση του αειμνήστου πρώην πρωθυπουργού Χαριλάου Τρικούπη δεν ίσχυσαν, ούτε το ένα, ούτε το άλλο. Σε κάθε βήμα της ζωής του, σωστή "σκιά" του, τον ακολουθούσε βέβαια μια γυναίκα, αλλά αυτή δεν ήταν άλλη από την αδελφή του Σοφία Σπ. Τρικούπη. Η Σοφία Τρικούπη έζησε 78 χρόνια (1838-1916). Δεν έκανε οικογένεια. Έζησε "μια ζωή" κοντά στον αδερφό της. Ήταν η οικονόμος, η γραμματέας, ο δικός του άνθρωπος.
Ο ιστορικός της εποχής γράφει: "Σοφία: Θυγατήρ των Σπυρίδωνσι και της Αικατερίνης Τρικούπη και αδελφή του Χαριλάου Τρικούπη. Εγεννήθη εν Λονδίνον το 1838. Διεπλάσθη και εμορφώθη ως νεάνις εν τη αγγλική πρωτευούση, εν μέσω του κοινωνικού κύκλου εκ του οποίου προήλθαν οι επιφανείς πολιτικοί άντρες του παρελθόντος αιώνος. Ευρύτατης μορφώσεως, ισχυρού άμα και σπινθηροβόλου πνεύματος, εγένετο κοινωνός των ιδεών και και των σκέψεων του μεγάλου αδελφού της, προς ον ησθά-νετο αληθή θαυμασμόν, αφοσίωσιν και λατρείαν.
Μετά τον θάνατον των γονέων της, ο βίος αυτής εδόθη αμέριστος εις λατρείαν και την υπηρεσίαν του Χαριλάου Τρικούπη. Ο οίκος αυτής υπήρξεν το κέντρον των ανωτέρων διπλωματικών, πολιτικών και κοινωνικών συγκεντρώσεων, το δε όνομα αυτής περιεβάλλετο δια πανελληνίου φήμης. Αι αίθουσαι της Σοφίας Τρικούπη ήσαν εκείνοι, αϊ οποίοι έφερον εις ε-πικοινωνίαν την Ελλάδα μετά της Ευρώπης. Δεν υπήρχε μέλος ηγεμονικής οικογενείας, δεν υπήρχεν επίσημος ή επιφανής ξένος διερχόμενος εξ Αθηνών, ο οποίος και να μη επεζήτει να επισκεφθή την Σοφίαν Τρικούπη, είτε εις την αρχήν ευρίσκετο ο αδελφός της, είτε εκτός αυτής.
Είναι ίσως μοναδικόντο παράδειγμα εις την ιστορία γυναικός με τοιούτον εξαιρετικόν χαρακτήρα. Αφιέρωσεν ολόκληρον τον βίον της εις την λατρείαν και την αφοσίωσιν του μεγάλου αδελφού της και ιστάμενη παρά το πλευρό των, καθ' όλον αυτού το βίον, προσεπάθησε να τον απαλλάξη όλων των μικροστεναχωριων και ενοχλήσεων των συνυφασμένων με την ζωή ενός πολιτικού. Εξαιρετική φυσιογνωμία της νεωτέρας Ελλάδος, η Σοφία Τρικούπη υπήρξεν, ως εγράφη, "η ιδεώδης κόρη, αλλά και ιδεώδης αδελφή, διανύσασα όλον τον βίον αυτής με μίαν ιδέαν, μίαν πίστιν, ένα αίσθημα προς τον μεγάλο αδελφόν της". Η ζωή της Σοφίας Τρικούπη, αναπόσπαστος από την ύπαρξιν του Χαριλάου Τρικούπη, έληξεν ουσιαστικώς με τον θάνατον του αδελφού της εν Κάνναις (1896). Εκλείσθη έκτοτε εις την οικίαν της ζώσα με την ανάμνησιν εκείνου. Απέθανε κατόπιν βραχείας ασθε-νείαι, το 1916, διατηρήσασα μέχρι τελευταίας στιγμής όληντην διαύγειαν της ισχυρός της διανοίας.
Ο ιστορικός της εποχής γράφει: "Σοφία: Θυγατήρ των Σπυρίδωνσι και της Αικατερίνης Τρικούπη και αδελφή του Χαριλάου Τρικούπη. Εγεννήθη εν Λονδίνον το 1838. Διεπλάσθη και εμορφώθη ως νεάνις εν τη αγγλική πρωτευούση, εν μέσω του κοινωνικού κύκλου εκ του οποίου προήλθαν οι επιφανείς πολιτικοί άντρες του παρελθόντος αιώνος. Ευρύτατης μορφώσεως, ισχυρού άμα και σπινθηροβόλου πνεύματος, εγένετο κοινωνός των ιδεών και και των σκέψεων του μεγάλου αδελφού της, προς ον ησθά-νετο αληθή θαυμασμόν, αφοσίωσιν και λατρείαν.
Μετά τον θάνατον των γονέων της, ο βίος αυτής εδόθη αμέριστος εις λατρείαν και την υπηρεσίαν του Χαριλάου Τρικούπη. Ο οίκος αυτής υπήρξεν το κέντρον των ανωτέρων διπλωματικών, πολιτικών και κοινωνικών συγκεντρώσεων, το δε όνομα αυτής περιεβάλλετο δια πανελληνίου φήμης. Αι αίθουσαι της Σοφίας Τρικούπη ήσαν εκείνοι, αϊ οποίοι έφερον εις ε-πικοινωνίαν την Ελλάδα μετά της Ευρώπης. Δεν υπήρχε μέλος ηγεμονικής οικογενείας, δεν υπήρχεν επίσημος ή επιφανής ξένος διερχόμενος εξ Αθηνών, ο οποίος και να μη επεζήτει να επισκεφθή την Σοφίαν Τρικούπη, είτε εις την αρχήν ευρίσκετο ο αδελφός της, είτε εκτός αυτής.
Είναι ίσως μοναδικόντο παράδειγμα εις την ιστορία γυναικός με τοιούτον εξαιρετικόν χαρακτήρα. Αφιέρωσεν ολόκληρον τον βίον της εις την λατρείαν και την αφοσίωσιν του μεγάλου αδελφού της και ιστάμενη παρά το πλευρό των, καθ' όλον αυτού το βίον, προσεπάθησε να τον απαλλάξη όλων των μικροστεναχωριων και ενοχλήσεων των συνυφασμένων με την ζωή ενός πολιτικού. Εξαιρετική φυσιογνωμία της νεωτέρας Ελλάδος, η Σοφία Τρικούπη υπήρξεν, ως εγράφη, "η ιδεώδης κόρη, αλλά και ιδεώδης αδελφή, διανύσασα όλον τον βίον αυτής με μίαν ιδέαν, μίαν πίστιν, ένα αίσθημα προς τον μεγάλο αδελφόν της". Η ζωή της Σοφίας Τρικούπη, αναπόσπαστος από την ύπαρξιν του Χαριλάου Τρικούπη, έληξεν ουσιαστικώς με τον θάνατον του αδελφού της εν Κάνναις (1896). Εκλείσθη έκτοτε εις την οικίαν της ζώσα με την ανάμνησιν εκείνου. Απέθανε κατόπιν βραχείας ασθε-νείαι, το 1916, διατηρήσασα μέχρι τελευταίας στιγμής όληντην διαύγειαν της ισχυρός της διανοίας.
Ο στρατηγός Π. Δαγκλής
Παραπλεύρως του υπεραστικού σταθμού λεωφορείων Θεσσαλίας, Κεντρικής, Στερεάς, Πιερίας κ.λπ., στις "Τρεις Γέφυρες" της Αθήνας, ένας δρόμος φέρει το όνομα "Στρατηγού Δαγκλή". Υπήρξε επιτελικός αξιωματικός ο στρατηγός Παναγιώτης Δαγκλής (1853-1924). Η καταγωγή του από την Ήπειρο.
Προερχόμενος από το πυροβολικό υπηρέτησε αλληλοδιαδόχως σε συντάγματα του Όπλου του. Προαχθείς το 1912 στο βαθμό του αντιστράτηγου του ανετέθη η αρχηγία του ΓΕΣ. Από τον Μάιο του 1915 αποστρατευθείς επολιτεύθη εις Ήπειρον. Στις ελεύθερες ώρες του, ο στρατηγός, κρατούσε ημερολόγιο. Μετά το θάνατο του ένα τεράστιο αρχείο περιήλθε στην οικογένεια του. Από αυτό το αρχείο συγκεντρώθηκαν επιλεκτικά χίλιες περίπου σελίδες, οι οποίες εκδόθηκαν σε δύο τόμους και κυκλοφόρησαν με τον τίτλο "Στρατηγού Π.Γ. Δαγκλή: Το Αρχείον του".
Ένας πνευματικός άνθρωπος και κριτικός βιβλίου, ο Αρσένιος Γεροντικός γράφει σχετικά με το θέμα: "Μέσα από τα κείμενα του βιβλίου ανακύπτει μια μορφή, που κύρια χαρακτηριστικά της είναι το ανώτερο ήθος και ο γνήσιος πατριωτισμός. Ο μικρόσωμος αυτός άνθρωπος, που ξεκίνησε από το βαθμό του ανθυπολοχαγού, για να γίνει Αρχηγός του Στρατού και πολιτικός ηγέτης ολκής, άρχισε την περήφανη αυτή σταδιοδρομία με μέτρια υλικά εφόδια. Αν ήταν όμως πενιχρός ο υλικός του εξοπλισμός, τα προσόντα χαρακτήρος και τα πνευματικά του εφόδια ήταν κάτι το σπάνιο. Πλασμένος από σκληρή πάστα ο μακαρίτης Στρατηγός, με ατσαλένια ψυχική αντοχή, όταν επρόκειτο για την εκτέλεση μιας ανώτερης ηθικής προσταγής, δεν είχε κληρονομήσει από τους ορεινούς προγόνους των το ατίθασο του χαρακτήρα και την αχαλίνωτη ενεργητικότητα. Είχε πάντα, για να συντροφεύει τη φυσική του ευφυΐα, έναν νηφάλιο και εφεκτικό στοχασμό και ένα κεφάλαιο νομιμοφροσύνης και συντηρητικότητας, που τον έκανε, που και που υπερβολικά, ίσως, μετρημένο και διστακτικό σε κρίσιμες εποχές της εθνικής μας ζωής. Ήταν κάπως χλιαρή η στάση του κατά το κίνημα στο Γουδί και κατά τη δραματική πε ρίοδο του διχασμού. Είναι αυτί όμως ελαττώματα μέσα σε ένα λαό, όπου τίποτε σχεδόν δεν γίνεται εκ λογισμού και προθέσε ως, και όπου βασιλεύουν τα αιφνίδια ανακλαστικά κίνητρα και μακάρια επιπολαιότητα;
Το βιβλίο, που είναι εξαίρετο απόσταγμα του αρχείου Δαγκλή, πρέπει να μελετηθεί από όσους έχουν κάποιο πάθος για την αλήθεια. Μα κι εκείνοι, που λείπει από το μάτι τους ο νευρικός μηχανισμός, που στήνει ορθές τις εικόνες και γι αυτό τα βλέπουν όλα ανάποδα, θα συγκινηθούν ίσως από την εξαίρετη ανάπλαση του βίου ενός αγνού και τίμιου ανθρώπου. Συντηρητικός, σοβαρός και πάντα νηφάλιος, χαρακτηριστικός τύπος Ηπειρώτη, είναι γνήσιο παιδί του βόρειου αυτού ελληνικού πληθυσμού, που με αυτά ακριβώς τα προσόντα προικισμένος, τόσο πιστά και τόσο αποτελεσματικά υπηρέτησε τα συμφέροντα του ελληνικού Έθνους.
Ο στρατηγός Δαγκλής δεν έκανε φιλολογία, ούτε τέχνη, ούτε συνέγραφε φιλοσοφικές διατριβές. Έγραφε ιστορία, σαν δρων πρόσωπον, όχι σαν θεατής και την έγραψε τίμια και ωραία. Δικαιούται λοιπόν να περιμένει κι αυτός, μαζί με τον άλλον μεγάλο πατριώτη, τον Τσακάλωφ της Φιλικής Εταιρείας, κάποια ειδική αναγνώριση από τους Ηπειρώτες.Ο στρατηγός Δαγκλής στάθηκε ένας από τους καλούς Έλληνες, που κάποια ευνοϊκή μοίρα τον έστησε στο προσκήνιο της ιστορίας, σαν μια αγαθή νύξη, σαν ένα λαμπρό δείγμα ενός ολόκληρου στρατού τιμίων Ελλήνων, που περιμένουν την ώρα τους...".
Προερχόμενος από το πυροβολικό υπηρέτησε αλληλοδιαδόχως σε συντάγματα του Όπλου του. Προαχθείς το 1912 στο βαθμό του αντιστράτηγου του ανετέθη η αρχηγία του ΓΕΣ. Από τον Μάιο του 1915 αποστρατευθείς επολιτεύθη εις Ήπειρον. Στις ελεύθερες ώρες του, ο στρατηγός, κρατούσε ημερολόγιο. Μετά το θάνατο του ένα τεράστιο αρχείο περιήλθε στην οικογένεια του. Από αυτό το αρχείο συγκεντρώθηκαν επιλεκτικά χίλιες περίπου σελίδες, οι οποίες εκδόθηκαν σε δύο τόμους και κυκλοφόρησαν με τον τίτλο "Στρατηγού Π.Γ. Δαγκλή: Το Αρχείον του".
Ένας πνευματικός άνθρωπος και κριτικός βιβλίου, ο Αρσένιος Γεροντικός γράφει σχετικά με το θέμα: "Μέσα από τα κείμενα του βιβλίου ανακύπτει μια μορφή, που κύρια χαρακτηριστικά της είναι το ανώτερο ήθος και ο γνήσιος πατριωτισμός. Ο μικρόσωμος αυτός άνθρωπος, που ξεκίνησε από το βαθμό του ανθυπολοχαγού, για να γίνει Αρχηγός του Στρατού και πολιτικός ηγέτης ολκής, άρχισε την περήφανη αυτή σταδιοδρομία με μέτρια υλικά εφόδια. Αν ήταν όμως πενιχρός ο υλικός του εξοπλισμός, τα προσόντα χαρακτήρος και τα πνευματικά του εφόδια ήταν κάτι το σπάνιο. Πλασμένος από σκληρή πάστα ο μακαρίτης Στρατηγός, με ατσαλένια ψυχική αντοχή, όταν επρόκειτο για την εκτέλεση μιας ανώτερης ηθικής προσταγής, δεν είχε κληρονομήσει από τους ορεινούς προγόνους των το ατίθασο του χαρακτήρα και την αχαλίνωτη ενεργητικότητα. Είχε πάντα, για να συντροφεύει τη φυσική του ευφυΐα, έναν νηφάλιο και εφεκτικό στοχασμό και ένα κεφάλαιο νομιμοφροσύνης και συντηρητικότητας, που τον έκανε, που και που υπερβολικά, ίσως, μετρημένο και διστακτικό σε κρίσιμες εποχές της εθνικής μας ζωής. Ήταν κάπως χλιαρή η στάση του κατά το κίνημα στο Γουδί και κατά τη δραματική πε ρίοδο του διχασμού. Είναι αυτί όμως ελαττώματα μέσα σε ένα λαό, όπου τίποτε σχεδόν δεν γίνεται εκ λογισμού και προθέσε ως, και όπου βασιλεύουν τα αιφνίδια ανακλαστικά κίνητρα και μακάρια επιπολαιότητα;
Το βιβλίο, που είναι εξαίρετο απόσταγμα του αρχείου Δαγκλή, πρέπει να μελετηθεί από όσους έχουν κάποιο πάθος για την αλήθεια. Μα κι εκείνοι, που λείπει από το μάτι τους ο νευρικός μηχανισμός, που στήνει ορθές τις εικόνες και γι αυτό τα βλέπουν όλα ανάποδα, θα συγκινηθούν ίσως από την εξαίρετη ανάπλαση του βίου ενός αγνού και τίμιου ανθρώπου. Συντηρητικός, σοβαρός και πάντα νηφάλιος, χαρακτηριστικός τύπος Ηπειρώτη, είναι γνήσιο παιδί του βόρειου αυτού ελληνικού πληθυσμού, που με αυτά ακριβώς τα προσόντα προικισμένος, τόσο πιστά και τόσο αποτελεσματικά υπηρέτησε τα συμφέροντα του ελληνικού Έθνους.
Ο στρατηγός Δαγκλής δεν έκανε φιλολογία, ούτε τέχνη, ούτε συνέγραφε φιλοσοφικές διατριβές. Έγραφε ιστορία, σαν δρων πρόσωπον, όχι σαν θεατής και την έγραψε τίμια και ωραία. Δικαιούται λοιπόν να περιμένει κι αυτός, μαζί με τον άλλον μεγάλο πατριώτη, τον Τσακάλωφ της Φιλικής Εταιρείας, κάποια ειδική αναγνώριση από τους Ηπειρώτες.Ο στρατηγός Δαγκλής στάθηκε ένας από τους καλούς Έλληνες, που κάποια ευνοϊκή μοίρα τον έστησε στο προσκήνιο της ιστορίας, σαν μια αγαθή νύξη, σαν ένα λαμπρό δείγμα ενός ολόκληρου στρατού τιμίων Ελλήνων, που περιμένουν την ώρα τους...".
Ο πρώτος Έλληνας αεροπόρος
Η ιστορία της πολεμικής αεροπορίας ένδοξη και μεγάλη. Στο σημείωμα θα αναφερθούμε στον πρώτο Έλληνα αεροπόρο, τον Αριστείδη Μωραϊτίνη, όπως τον περιγράφει ο λογοτέχνης και δημοσιογράφος Θεόδωρος Βελλιανίτης (1863-1934) με τον τίτλο "Ο αεροπόρος" στην εφημερίδα "Αθήναι",19-12-1921:
Την 22α του μηνός τελείται εν μνημόσυνον εις τον Όλυμπον, εις μνήμην ενός ήρωος. Προ τριών ακριβώς ετών ο πλωτάρχης αεροπόρος Αριστείδης Μωραϊτίνης, μεταβαίνουν από τον Φαλήρον εις την Θεοσαλονίκην απωλεσθη. Ουδείς έμαθε, ουδέποτε το πτώμα του ευρέθη, ουδέ ίχνος του αεροπλάνου του. Η γενική φήμη μόνον φέρει ως βέβαιον, ότι διερχόμενος τον χιονοσκεπή Όλυμπον, μετά πάθησιν τινά του αεροπλάνου του, έπεσε και εύρε τάφον εντός των ασπίλων χιονών, του ποιητικού όρους. Όλοι εθρηνήσαμεν τον παράτολμον αεροπόρον, όστις μεθυων εκ της αισθήσεως της πτήσεως, διέσχιζε τον αιθέρα με το ακαταμάχητον πάθος του αετού, του διανύοντας τας απείρους εκτάσεις.
Ο Αριστείδης Μωραϊτίνης ήτο εκ των πρώτων, αν μη ο πρώτος Έλλην αεροπόρος. Αξιωματικός του ναυτικού, γλυκύτατος και ωραιότατος ανθυποπλοίαρχος, ως η Ελλάς ηθέλησε ν' απόκτηση αεροπορικήν υπηρεσίαν, έσπευσε να καταταχθή εις τον κλάδον τούτον. Είχεν εις την ψυχήν του το πάθος του κινδύνου και την ικανοποίησιν του πάθους αυτού, την εζήτησεν εις το αεροπλάνον. Εντός μικρών απέβη απαράμιλλος χειριστής αυτού, καθ' όλην δε την διάρκειαν του συμμαχικού πολέμου ανέπτυξεν εν Μακεδονία τοιαύτην τόλμην και τοιαύτην δραστηριότητα, ώστε εξέπληττε τους Αγγλους ναυάρχους, εις την υπηρεσίαν των οποίων είχε ταχθή. Εξετέλει όχι μόνον παρατολμοτέρας πτήσεις, αλλ' ανελάμβανε και τας επικινδυνωδεστέρας των επιχειρήσεων. Αν διεξέλθη τις τας εκθέσεις των Άγγλων στρατηγών και ναυάρχων των λαβόντων μέρος εις το μακεδονικόν μέτωπον, βλέπει ότι δεν φείδονται ουδενός επαίνου, όπως εκδηλώσωσι τον θαυμασμόν των δια την ανδρείαν και την δεξιότητα του Έλληνος αεροπόρου, Κατά την επιδρομήν, ην εξετέλεσεν εις την Δράμαν και εις ταςΣέρρας μετά την κατάληψιν της Ανατολικής Μακεδονίας υπό των Βουλγάρων, ηγούμενος μικρού στολίσκου αεροπλάνων, κατέστρεψε τας βουλγαρικός αποθήκας και τους σιδηροδρομικούς σταθμούς και επέστρεψεν, αφού ενέσπειρε τον τρόμον εις τους εχθρούς. Άλλοτε πάλιν επάλαισε μόνος κατά δώδεκα εχθρικών αεροπλάνων και κατέρριψε δύο ^ξ αυτών. Εις άλλην τινά περίστασιν μετέβη εις την Σμύρνην και διενυκτεύρεσε πλησίον ελληνικού πλοίου, το οποίον είχον κρατήσει οι τούρκοι. Αφού εξεπλήρωσε την αποστολήν του και έλαβε τας πληροφορίας ας είχον ανάγκην εν Θεσσαλονίκη, την πρωΐαν εβομβάρδισε τουρκικήν τινά κατασκήνωσιν κα ετάνυσε τα πτερά του προς την πρωτεύουσαν της Μακεδονίας.
Αναρίθμητοι είναι αϊ επιδρομαί του Έλληνος αεροπόρου κατά την πολεμικήν ταύτην περίοδον. Η ηρωϊκήν του τόλμη, το ακαταπόνητον αυτού και η λεπτότης και μετριοφροσύνην του, είχον ελκύσει μετά του θαυμασμού και την συμπάθειαν των Άγγλων αξιωματικών. Όταν δε εμελετήθη η επίθεσις του Γκαίμπεν και του Ορεσλάου, των ελλιμενισμένων εις τα Δαρδανέλια, εις τον Μωραϊτίνην ανετέθη η επιχείρησις. Επί κεφαλής του μικρού του στολίσκου απήλθεν εις Δαρδανέλια και επετέθη κατά των δύο θωρηκτών. Το αεροπλάνον των είχε κατέλθει εις ελαχίστων απόστασιν από του σκάφους του Γκαίμπεν. Το εβομβάρδισε δε κατά τοιούτον τρόπον, ώστε επί μακρόν χρόνον το κατέστησε άχρηοτον. Αλλά κατά την μάχην ταύτην τα τηλεβόλα από ξηράς και θαλάσσης είχον στραφή κατ' αυτού. Τα πτερά του αεροπλάνου του είχον διατρυθεί πανταχόθεν. Εις τοιαύτην κατάστασιν εκινδύνευσε να καταπέση, αλλά δεν απεμακρύνθη παρά όταν έρριψε και την τελευταίαν βόμβαν των κατά του εχθρικού σκάφους. Ούτω διάτρυτον και τραυματισμένον επέστρεψε ένδοξον εις το αεροδρόμιόν του το αεροπλάνον, κομίζον και τον νεαρόν νικητήν. Οι Άγγλοι αξιωματικοί, εις ένδειξιν υπερτάτις τιμής προς το κατόρθωμα του, προοέφερον εις αυτόν εν θαυμάσιον αεροπλάνον με τα αφιερωματικής πλακός. Το αεροπλάνον αυτόν, μετά τον θάνατον του, παρέλαβε το κράτος, άγνωστον δε κατά τινά τρόπον συ-νετρι'βη και δεν απέμεινε παρά μόνον η αναμνηστική χάλκινη πλαξ, σταλείσα προς ανάμνηοιν εις την μητέρα αυτού. Ο πόλεμος είχε ήδη λήξει. Βουλγαρία και Τουρκία είχον συντριβή.
Ο Μωραϊτίνης επανήλθεν εις Φάληρον. Μίαν όμως χειμερινήν ημέραν απήλθε δια Θεσσαλονίκην. Αλλά δεν έφθασε μέχρι της πόλεως ταύτης. Του νέου Ικάρου τα πτερά εκόπησαν εις τον Όλυμπον, το αεροπλάνον έγινε το φέρετρόν του και η χιών του Ολύμπου ο τάφος του. Δεν δύνομαι να φαντασθώ ποιητικώτερον θάνατον, από τον θάνατον του ήρωος αυτού του αιθέρος. Δεν αφήκε τίποτε εκ του φθαρτού αυτού σώματος εις την γην. Νομίζει κανείς ότι, πέτων προς το κενόν, ανελήφθη και εχάθη, ως θεός τις της αρχαίας μυθολογίας, εις τον τόπον αυτόν, όπου ο Όμηρος ετοποθέτησε τους θεούς της Ελλάδος".
Προφήται και μάντεις
Ο θόρυβος που γίνεται τούτες τις μέρες, σχετικά με το ανευρεθέν ανέπαφον σκήνωμα του μοναχού Βησσαρίωνος, δεν είναι σημερινό φαινόμενο. Αν κοιτάξουμε προς τα πίσω, στα χρόνια που πέρασαν, θα δούμε παρόμοιες καταστάσεις να απασχολούν την κοινή γνώμη, να γίνονται πρωτοσέλιδα των εφημερίδων και μετά να ξεθυμαίνουν, να χάνονται (π.χ. το νερό του Καματερού, η Αγία του Αιγάλεω κ.λπ.).
Ένα σχετικό περιστατικό συνέβη, πριν πολλά χρόνια, στα Χανιά της Κρήτης. Το περιγράφει ο ποιητής και λογοτέχνης Στέφανος Δάφνης (1882 -1947) στην "Εφημερίδα" της Αθήνας, 29-8-1914, με τον τίτλον Ό χρησμός της ωμοπλάτης":
"Καθώς φαίνεται εις τα Χανιά της Κρήτης συμβαίνουν σημεία και τέρατα. Από τα γύρω χωρά ενέσκηψαν εις την Κρητικήν πρωτεύουσαν διάφοροι προφήται και μάντεις κακών, αγγέλοντες, ότι "ήγγικεν η τρομερά ημέρα της κρίσεως". Ένας καλόγηρος, ακούων εις το ήκιστα ήμερον όνομα Λεόντιος, λαλεί και προφητεύει, ότι μετ' ολίγον δεν θα μείνη εις την γην ούτε κουνούπι, ένας άλλος, τούρκος αυτός, ο Αλή Μπατιέρας, ανακαλύπτει στο κοράνιον πολύ δυσάρεστους προφητείας δια την ασφάλειαν του ανθρωπίνου γένους.
Εγχώριος δημοσιογράφος "υψώνει φωνήν" αγανακτήσεως εναντίον της επιδρομής των νεοφώτιστων Αγαθαγγέλων και με μίαν χαριτωμένην αφέλειαν ζητεί την επέμβασιν των αρμοδίων. Γράφει λοιπόν:
Ό Χωριάτης, ο οποίος έκανε άνω κάτω την κοινωνίαν των Χανίων με την προφητείαν του, την οποίαν εδιάβασε εις την ωμοπλάτην του προβάτου του, ότι δηλαδή θα καταστραφώμεν εις τας 17 Αυγούστου, και χάριτος εία άπαντες υγιαίνομεν, η προφητεία του απεδείχθη ψευδής. Αρα πρέπει να φάει ξύλον, προς ανακούφισιν του εγχωρίου δημοσιογράφου και παραδειγματισμόν των άλλων. Διότι, όπως παρατηρεί ο ίδιος, "η αναίδεια των ανήθικων αυτών προφητών έχειφθάσει εις τέτοιο σημείο αδιάντροπης, ώστε να είναι πρόθυμοι να εκφωνήσουν λόγους στη μέση του Συντριβανιού, αφού ευρίσκουν άλλωστε τόσους προχείρους θιασώτας και θαυμαστάς, χάσκονται εις τα λόγια των" . Φοβούμαι όμως ότι ο αγανακτήσας δημοσιογράφος παρεξήγησε τας διαθέσεις των συμπολιτών του. Εις εποχήν που όλος ο κόσμος διατελεί εις νευρικήν υπερδιέγερσιν και οι άνθρωποι σφάζονται σαν τα κοτόπουλα, τι το παράδοξον αν βρίσκονται μερικοί και προσέχουν τους αυτοσχεδίους προφήτας. Είναι το καλύτερον που έχουν να κάμουν, δια να διασκεδάσουν οι άνθρωποι.
Τέλος ο χωρικός που έφερεν εις τα Χανιά την τρομεράν απειλήν γραμμένην εις την ωμοπλάτην του προβάτου από το χέρι της Μοίρας, ας μην απογοητευθεί δια τας επικρίσεις της επαρχιακής εφημερίδος. "Ουδείς γαρ προφήτης δεκτός εν τη πατρίδι αυτού".
Ένα σχετικό περιστατικό συνέβη, πριν πολλά χρόνια, στα Χανιά της Κρήτης. Το περιγράφει ο ποιητής και λογοτέχνης Στέφανος Δάφνης (1882 -1947) στην "Εφημερίδα" της Αθήνας, 29-8-1914, με τον τίτλον Ό χρησμός της ωμοπλάτης":
"Καθώς φαίνεται εις τα Χανιά της Κρήτης συμβαίνουν σημεία και τέρατα. Από τα γύρω χωρά ενέσκηψαν εις την Κρητικήν πρωτεύουσαν διάφοροι προφήται και μάντεις κακών, αγγέλοντες, ότι "ήγγικεν η τρομερά ημέρα της κρίσεως". Ένας καλόγηρος, ακούων εις το ήκιστα ήμερον όνομα Λεόντιος, λαλεί και προφητεύει, ότι μετ' ολίγον δεν θα μείνη εις την γην ούτε κουνούπι, ένας άλλος, τούρκος αυτός, ο Αλή Μπατιέρας, ανακαλύπτει στο κοράνιον πολύ δυσάρεστους προφητείας δια την ασφάλειαν του ανθρωπίνου γένους.
Εγχώριος δημοσιογράφος "υψώνει φωνήν" αγανακτήσεως εναντίον της επιδρομής των νεοφώτιστων Αγαθαγγέλων και με μίαν χαριτωμένην αφέλειαν ζητεί την επέμβασιν των αρμοδίων. Γράφει λοιπόν:
Ό Χωριάτης, ο οποίος έκανε άνω κάτω την κοινωνίαν των Χανίων με την προφητείαν του, την οποίαν εδιάβασε εις την ωμοπλάτην του προβάτου του, ότι δηλαδή θα καταστραφώμεν εις τας 17 Αυγούστου, και χάριτος εία άπαντες υγιαίνομεν, η προφητεία του απεδείχθη ψευδής. Αρα πρέπει να φάει ξύλον, προς ανακούφισιν του εγχωρίου δημοσιογράφου και παραδειγματισμόν των άλλων. Διότι, όπως παρατηρεί ο ίδιος, "η αναίδεια των ανήθικων αυτών προφητών έχειφθάσει εις τέτοιο σημείο αδιάντροπης, ώστε να είναι πρόθυμοι να εκφωνήσουν λόγους στη μέση του Συντριβανιού, αφού ευρίσκουν άλλωστε τόσους προχείρους θιασώτας και θαυμαστάς, χάσκονται εις τα λόγια των" . Φοβούμαι όμως ότι ο αγανακτήσας δημοσιογράφος παρεξήγησε τας διαθέσεις των συμπολιτών του. Εις εποχήν που όλος ο κόσμος διατελεί εις νευρικήν υπερδιέγερσιν και οι άνθρωποι σφάζονται σαν τα κοτόπουλα, τι το παράδοξον αν βρίσκονται μερικοί και προσέχουν τους αυτοσχεδίους προφήτας. Είναι το καλύτερον που έχουν να κάμουν, δια να διασκεδάσουν οι άνθρωποι.
Τέλος ο χωρικός που έφερεν εις τα Χανιά την τρομεράν απειλήν γραμμένην εις την ωμοπλάτην του προβάτου από το χέρι της Μοίρας, ας μην απογοητευθεί δια τας επικρίσεις της επαρχιακής εφημερίδος. "Ουδείς γαρ προφήτης δεκτός εν τη πατρίδι αυτού".
Το φρούριο τον Βόλου
Με αφορμή την επέτειο της 25ης Μαρτίου 1821, άνοιξα το βιβλίο της τοπικής μας ιστορίας, όπου έλληνες αγωνιστές, δίνουν τον "υπέρ πάντων" αγώνα τους, για την ανεξαρτησία της πατρίδος.
Ήταν η 17η Μαΐου 1821 όταν ο υδραίος πλοίαρχος Α. Τσαμαδός, που είχε πληροφορηθεί ότι όλα τα χωριά του Πηλίου ήταν έτοιμα προς εξέγερση, καταπλέει με τη μοίρα του, που την αποτελούσαν τρία πλοία, στον Παγασητικό και επικοινωνεί με τον κληρικό και λόγιο Ανθιμο Γαζή (1764-1828), ο οποίος είχε διατελέσει κ 11 διευθυντής του "Λογίου Ερμού" στην Βιέννη, και του οπλαρχηγούς Κυριάκο Μπασδέκη, Χατζή Ρήγα, Πιπίνον και άλλους.
Στις 18 Μαΐου 1821 σε όλα το χωριά του Πηλίου γίνονται συγκεντρώσεις πολεμιστών και κηρύσσεται η Επανάσταση. Τα σώματα που συγκροτήθηκαν, με επί κεφαλής τους Ανθιμο Γαζή και Κ. Μπασδέκη, ξεκινούν για το Βόλο, όπου συναντώνται με τον Τσαμαδό και τους άλλους πλοιάρχους.
Στις 19 Μαΐου 1821, οι επαναστάτες του Πηλίου και τα πλοία του Τσαμαδού πολιορκούν το φρούριο του Βόλου και στέλνουν τελεσίγραφο προς τους Τούρκους, τους οποίους προσκαλούν να παραδοθούν εντός μισής ώρας. Οι Τούρκοι απαντούν με κανιοβολισμούς και η μάχη αρχίζει. Το φρούριο κανονιοβολείται από τα πλοία του Τσαμαδού, ενώ από την ξηρά δέχεται επίθεση των Πηλιορειτών. Η πολιορκία του φρουρίου κράτησε αρκετές μέρες. Στο μεταξύ, όμως ισχυρές δυνάμεις τούρκων, υπό τον Μελέκ Πασά ξεκίνησαν από τη Λάρισα, για να καταστείλουν την εξέγερση των Πηλιορειτών. Και όμως ήταν φυσικό, ο όγκος του τουρκικού στρατού και ο βαρύς οπλισμός του, εξανάγκασε τους επαναστάτες να λύσουν την πολιορκία και να αποσυρθούν στο Πήλιο. Οι Τούρκοι, κύριοι της καταστάσεως διέπραξαν όργια. Έκαψαν χωριά, έσφαξαν άντρες, γυναίκες και παιδιά και ελεηλάτησαν τα πάντα.
Στον άγνωστο
Έναν άγνωστο φωτισμένο ηγήτορα, που να πραγματώνει τους Εθνικούς Οραματισμούς, ζητούσε με το εμπνευσμένο και προφητικό ποίημα του, που το δημοσίευσε στην "Εστία" της 25ης Μαρτίου 1906, ο ποιητής Γεώργιος Στρατήγης.
Και ήρθε ο μεγάλος άνδρας: Ήταν ο Ελευθέριος Βενιζέλος, που τον έφεραν οι επαναστάτες στο Γουδί, το 1909. Από το 1910 άλλαζε η μοίρα της νεωτέρας Ελλάδος:
Στον άγνωστο...Όλοι γυρίζουν σήμερα σε χρόνια περασμένα, Κι' απ' τους νεκρούς οι ζωντανοί γυρεύουν λίγο φως.Μόνος εγώ στου μέλλοντος ζητώ τα σκότη Εσένα, Σ' εσέ, παράκλητε, πετά ο πόθος μου ο κρυφός!...Ήρθες; Θάρθης; Γεννήθηκες; θα γεννηθείς μια μέρα, Για να σε προσκυνήσουμε σαν άγνωστο θεό, Και μια του λόγου σου αστραπή στον μαύρο μας αιθέρα, Να φέρη μεσ' στο δρόμο του τον έρμο αυτό λαό. Ποια, Δυνατέ, την κούνια σου πόλη ή χωριό σου κρύβει; Και ποιος κομήτης, πάνω σου γέρνει χρυσά μαλλιά; Μήπως παλάτι σε γεννά; Μη Λάμπης σε καλύβι; Μη ζης σε δάσος, σε βουνό ή στην ακρογιαλιά;.... Θάρθης !... Με μυστικούς παλμούς, Νυμφίε, σε προσμένη, Νύχτα και μέρα, μια θεά: του Γένους η ψυχή. Κι' η λύρα μου, που φλόγα της προφητική θερμαίνει, Σε προμαντεύει, ελπίδα μου και μόνη παντοχή! Έλα τρανέ κι' ηρθ' η στιγμή! Στον ουρανό μας πάνω, Κάποιο τραγούδι καρτερώ, και μαντική φωνή. Μέσα απ' το στήθος μου βαθειά μου λέει - δε θα πεθάνω πριν ο προφήτης - αρχηγός του Γένους μου φανή...
Εγγραφή σε:
Αναρτήσεις (Atom)