Παλιοί χρονογράφοι

Τα γεγονότα που αφορούν πολιτική, οικονομία, πολέμους και γενικά πράγματα ¨σημαντικά¨ , τα σχολιάζουν οι ειδικοί πάνω στα επί μέρους θέματα.
Αλλά για τα γεγονότα της καθημερινότητας, τα μικρά και τα ¨ασήμαντα¨, υπάρχουν άνθρωποι ειδικευμένοι, που ασχολούνται με τον σχολιασμό τους. Αυτοί οι άνθρωποι εμφανίστηκαν στο δέκατο ένατο αιώνα στις γαλλικές εφημερίδες και ήσαν οι λεγόμενοι ¨χρονογράφοι¨. Λίγο καιρό ύστερα εμφανίστηκαν και στην Ελλάδα και σε άλλες βέβαια χώρες οι νέοι αυτοί ¨ιστορικοί¨ της καθημερινότητας.
Ο άνθρωπος που ασχολείται με το χρονογράφημα, πρέπει κατά κύριο λόγο να διαθέτει ένα ειδικό στιλ γραφής, που χαραχτηρίζεται από πνεύμα, χιούμορ, όμορφο λόγο, τέλεια γνώση της γλώσσας και άψογο χειρισμό της. Πρέπει να εμφανίζει τα θέματά του με ζωηρές εικόνες, καλοστημένες φράσεις, σχήματα λόγου παραστατικά. Και πολλά άλλα που δεν μπορώ να τα αναφέρω, για τον πολύ απλό λόγο, ότι δεν τα ξέρω.
Ο άνθρωπος που έφερε το χρονογράφημα στην Ελλάδα, ήταν ο Κωνσταντίνος Πωπ, βιβλιοθηκάριος της Εθνικής Βιβλιοθήκης, κάπου στα μέσα του δεκάτου ενάτου αιώνα. Τον ακολούθησαν μερικά μεγάλα ονόματα της λογοτεχνίας, όπως ο Εμμανουήλ Ροΐδης, ο Δημήτριος Καμπούρογλου, ο Άγγελος Βλάχος και άλλοι.
Μια δεύτερη γενιά χρονογράφων, περιελάμβανε – μεταξύ άλλων- τον Μπάμπη Άννινο, τον Ιωάννη Κονδυλάκη, τον Παύλο Νιρβάνα, τον Κωστή Παλαμά.
Η κατοπινή γενιά είχε τον Σπύρο Μελά, την Ελένη Βλάχου, τον Δημήτρη Ψαθά, τον Παύλο Παλαιολόγο και άλλους. Όλοι τους ήταν σπουδαίοι συγγραφείς, μερικοί μάλιστα από αυτούς έγραψαν και σημαντικά έργα για το θέατρο, κυρίως κωμωδίες.
Όλη αυτή η αναφορά για το χρονογράφημα και τους χρονογράφους, την έφερα εδώ, καθώς μου ήρθε στο νου ένας ιδιότυπος χρονογράφος του δεκάτου ενάτου αιώνα, ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης, στρατιωτικός και συγγραφέας, συνώνυμος και ίσως συγγενής της γενιάς των Κολοκοτρωναίων της Ελληνικής Επανάστασης. Ο άνθρωπος αυτός έγραφε χρονογραφήματα στον Αθηναϊκό Τύπο με το ψευδώνυμο ¨Φαλέζ¨. Κάθε μέρα είχε και ένα χρονογράφημα, το οποίο έκλεινε με ένα τετράστιχο, που είχε τη θέση συμπεράσματος στις σκέψεις που είχε παραθέσει στο χρονογράφημά του. Και ιδού το πιο χαραχτηριστικό από όλα, που το θυμάμαι σαν να ήταν χθες. Μια είδηση της ημέρας εκείνης, ανέφερε ότι ένας κυνηγός που κυνηγούσε κάπου στην Αττική – ίσως στο Λαύριο- είχε δει ένα ζευγάρι πελαργών ακουμπισμένο πάνω σ’ένα τοίχο. Ο κυνηγός σημάδεψε, πυροβόλησε και σκότωσε τον έναν από το ζευγάρι των πελαργών. Ο Φαλέζ λοιπόν, αφού καυτηρίασε με τα κατάλληλα λόγια τον κυνηγό, αυτόν που χτυπούσε λελέκια αντί για κανονικά θηράματα, έκλεισε το χρονογράφημά του, με το παρακάτω τετράστιχο, όπως συνήθιζε :
¨Δυο λελέκια ήταν στον τοίχο καθημένα
και πέρασ’ένας κυνηγός και σκότωσε το ένα.
Ανάθεμά σε κυνηγέ, που σκότωσες το ένα
Και δεν τα σκότωνες τα δυο, να παν’ανταμωμένα.¨
Την επόμενη μέρα σε μια άλλη αθηναϊκή εφημερίδα κάποιος που θέλησε να κάνει πλάκα στον Φαλέζ, ανέφερε ότι κάποιος είχε δυο γελέκια κρεμασμένα σε ένα τοίχο, και κάποιος κλέφτης από εκεί πέρασε και του έκλεψε το ένα γελέκι. Και έκλεινε το κομμάτι με ένα τετράστιχο με τα παρακάτω λόγια :
¨Δυο γελέκια ήταν στον τοίχο κρεμασμένα
και ένας κλέφτης πέρασε και έκλεψε το ένα.
Ευχαριστώ σε κλέφταρε, που έκλεψες το ένα,
Και δεν τα πήρες και τα δυο, να μείνω με κανένα. ¨
Την επόμενη μέρα ο Φαλέζ διάβασε το αθώο μάλλον σατιρικό που είχε γράψει ο άγνωστος στον ίδιο άνθρωπος, θύμωσε με την ¨πλάκα¨ αυτή και ανταπάντησε με τον παρακάτω στίχο :
¨Ένας ζευζέκης είχε δυο γελέκια κρεμασμένα,
και ένας κλέφτης πέρασε και έκλεψε το ένα.
Ανάθεμά σε κλέφταρε, που πήρες το γελέκι,
ενώ θα έκαμνες καλά να δείρεις τον ζευζέκη. ¨
Αυτά από τον παλιό καιρό με τους χρονογράφους και τα χρονογραφήματά τους. Καιροί που πέρασαν, ¨΄εφυγαν¨και δεν θα ξαναγυρίσουν.

Βασίλης Παλαμηδάς, Βόλος.