Παρασκευή 28 Ιουνίου 2013

Τρεις ¨εργάτες¨ πολιτισμού


Το ¨ Κέντρο Πολιτισμού και Κοινωνικής Παρέμβασης ¨ Ανακασιάς Βόλου , εξέδωσε ένα βιβλίο με τίτλο ¨Πρόσωπα της Ανακασιάς Βόλου ¨ , αφιερωμένο σε τρία άξια τέκνα της περιοχής : Τον Μένιο Μουρτζόπουλο , τον Δημήτρη Λέτσιο και τον Θανάση Κωσταβάρα .

             Τρεις άνθρωποι του πνεύματος μίλησαν στη εκδήλωση

5-6-2013 της παρουσίας του βιβλίου , για τα τιμώμενα πρόσωπα .

             Ο καθηγητής Β.Δ.Αναγνωστόπουλος αναφέρθηκε στην πολυσχιδή προσωπικότητα του πολυτάλαντου και πανεπιστήμηνα Μένιου Μουρτζόπουλου του στοχαστή , φιλόσοφου , φιλολόγου , θεολόγου , νομικού και κορυφαίου μουσικολόγου και συνθέτη . Ήταν ο άνθρωπος που από ιδιόρρυθμη στάση ζωής δεν γνωστοποίησε εν ζωή τον θησαυρό των στοχασμών του , εκτός από τα ελάχιστα δημοσιευμένα δείγματά του . Τα κατάλοιπά του είναι πολλά και ενδιαφέροντα . Από τα αποκαλυπτόμενα χειρόγραφα προσπαθεί ο ερευνητής να ανιχνεύσει την πεμπτουσία του στοχασμού του . Ο φιλόλογος και συγγραφέας Νίκος Μπαζιάνας χαραχτήρισε κάποτε με εύστοχο τρόπο τον Μουρτζόπουλο ¨ άνθρωπο που έπεσε σε λάθος πλανήτη ¨ .

              Η συγγραφέας και φωτογράφος κ Νατάσσα Καρακατσάνη σκιαγράφησε την προσωπικότητα του Βολιώτη καλλιτέχνη φωτογράφου Δημήτρη Λέτσιου τον τελευταίο της Θεσσαλικής τετρανδρίας ¨ Μπαλάφας , Μελετζής , Λέτσιος , Τλούπας ¨ . Η κ Καρακατσάνη ιχνηλάτησε ενδιαφέρουσες πτυχές της ζωής και του έργου του , προσδιορίζοντας ταυτόχρονα και τις αισθητικές παρορμήσεις του . Οι φωτογραφίες του Λέτσιου παρουσίαζαν την αληθινή εικόνα του κόσμου , χωρίς παραμορφώσεις και χωρίς εργαστηριακές επεξεργασίες .

              Τέλος η καθηγήτρια Νεοελληνικής Λογοτεχνίας του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας κ Μαρίτα Παπαρούση αναφέρθηκε στη ζωή αλλά κυρίως στο ποιητικό έργο του Θανάση Κωσταβάρα ενός από τους ποιητικούς εκπροσώπους της ¨Γενιάς της Ήττας¨. Ο ποιητής Κωσταβάρας με το ήθος και τη δεινότητά του είναι ενταγμένος στη χορεία των αγωνιστών ποιητών .

               Η ζωή και το έργο των τριών αυτών προσωπικοτήτων , που κατάγονται από την Ανακασιά – Βόλου αναλύεται εκτενώς στις σελίδες του βιβλίου που εξέδωσε  το ¨Κέντρο Πολιτιστικών και Κοινωνικών παρεμβάσεων Ιωλκός¨ υπό την καθοδήγηση της δραστήριας και γεμάτης οράματα κ Αδαμαντίας Μουτσινά . Στη ίδια και στα μέλη του Κέντρου αξίζουν πολλά συγχαρητήρια .

           Β.Π. – Βόλος 13-6-2013 .

           

 

Όταν το όραμα ¨στεγάζεται¨


               Η προσφυγούπολη γιόρτασε το πρώτο συλλογικό οίκημα . Στη γκρίζα θολούρα των καιρών , με τη μηχανή του κάθε μέρα να κινείται σε ρυθμούς άρνησης και πεσσιμισμού , οι ¨΄Ιωνες¨ κατάφεραν να ξορκίσουν την κακότητα , κατά την τελετή εγκαινίων των ιδιόκτητων γραφείων και να γεμίσει ο αγέρας του δρομίσκου Σίνα – Νέας Ιωνίας Μαγνησίας , με αύρες ελπίδας , αισιοδοξίας και χαράς .

              Είναι 5 Ιουνίου 2013 απόγευμα .           Η οδός Σίνα , όπισθεν του πρώην Δημαρχείου Ν.Ιωνίας , το αλλοτινο ήσυχο στενορύμι , από νωρίς πήρε ζωή , καθώς εκεί έδρευε στον αριθμό 16 , το ιδιόκτητο οίκημα της Εστίας ¨΄Ιωνες ¨ .

             Ένας χώρος που τον παρέλαβαν γκρέμιο οι ¨ Ίωνες¨ και πέτρα τη πέτρα τον ανέπλασαν από τα ριζοθέμελα με βούληση αψιά και πείσμα , με πολλή δουλειά , κυρίως , όμως με συγκίνηση περίσσια , καθώς η πρώτη αυτή μικρή στέγη θα στέγαζε τα ιερά και τα όσια της αγλαόκαρπης Ιωνίας . Τέρμα η ομηρία και η νεοπροσφυγιά ! Η μικρή Εστία μας θα στεγάσει το πλούσιο συντελεσμένο έργο μας , το πολύτιμο αρχειακό υλικό , τους στόχους και τα οράματά μας . Θα απελευθερώσει τις κινητήριες δυνάμεις και τον τρόπο δουλειάς ¨επί  τα βελτίω ¨ .

               Η πρόεδρος κ Άννα Αϊβαζόγλου , ιδιαίτερα συγκινημένη , στον χαιρετισμό της είπε : ¨ Σ’αυτό το γιορτάσι είναι κοντά μας οι ψυχές και το πνεύμα των πατέρων μας , που χαίρονται και αγάλλονται με τα ¨χαΐρια¨ των παιδιών τους ... ¨

              Η πόρτα της στέγης είναι ανοιχτή και φιλόξενη για όλους . Λίγα τα οικοδομικά τετράγωνα , όμως ευρύχωρα τα αισθήματα των ¨Ίώνων» . Αξίζουν ένα μεγάλο εύγε .

Δευτέρα 24 Ιουνίου 2013

Έδινε και δεν ζητούσε τίποτα


                       Σ’όλη μας τη ζωή

                       βουλιάξαμε πολλά καράβια μέσα μας ...

                       Θα φύγουμε κάποτε ,

                       και ήξερες πως όλα αυτά

                       αργά ή γρήγορα θα τελειώσουν ...¨

                              

                                       Μανώλης Αναγνωστάκης

 

               Εκεί ψηλά στην κορυφή του λόφου των Παλαιών-Βόλου , είχε το σπίτι του ο αείμνηστος καλός φίλος Ανάργυρος Χώτος (1929-2013) , που μας ¨άφησε¨ για πάντα το απόγευμα της Πέμπτης 13-6-2013 .

              Ακμαίος και θαλερός , κατέβαινε κάθε πρωί στο καφενείο του ¨Σίμου¨ στα Παλιά , να δει τους φίλους , να καλημερίσει τους γνωστούς , να ανταλλάξει γνώμες και απόψεις επί της καθημερινής πραγματικότητας .

               Ως φίλος , χαιρόμουν τη συντροφιά του . Πτυχιούχος του Παντείου Πάνεπιστημίου , είχε βαθιές γνώσεις επί παντός επιστητού . Ο λόγος του γλαφυρός και εμπεριστατωμένος , καθήλωνε τους συνομιλητές . Εργάστηκε στη ΔΕΗ τριάντα πέντε χρόνια . Ήταν συνεργάσιμος και αγαπητός με τους συναδέλφους , γι’αυτό και έχαιρε απέραντης εκτίμησης .

               Είχε μόνο φίλους ο Ανάργυρος . Αγαπούσε τη ζωή , τα ταξίδια , το καλό θέατρο , το καλό βιβλίο . Του άρεσε πολύ να διαβάζει πολεμικές αναμετρήσεις των λαών σε παλαιότερς πολεμικές περιόδους .

               Αν και δεν έκανε δική του οικογένεια , βοηθούσε οικονομικά οικογένειες συγγενών και φίλων που είχαν ανάγκη . Πολλές φορές στο τέλος του μηνός , το προσωπικό του ¨ταμείο¨ ήταν μείον και τούτο οφειλόταν στις κοινωνικές του αγαθοεργίες και προσφορές . Συχνά του έλεγα : ¨ Ανάργυρε , επιτέλους , βάλε ένα φρένο στα χρήματα που δίνεις στους οικονομικά αδύνατους ¨ . Η απάντησή του ήταν ένα πλατύ χαμόγελο ικανοποίησης .

               Αυτός ήταν ο Ανάργυρος . Ένας άνθρωπος που ήρθε από άλλον πλανήτη . Έδινε και δεν ζητούσε τίποτα .

               Με μεγάλη καρδιά , ανεξίκανος , ακέραιος και ανοιχτός στους συγγενείς και φίλους .

               Καλό σου ταξίδι αλησμόνητε φίλε .

               Με παρηγορεί το γεγονός ότι κάποτε θα ξανασυναντηθούμε.

               Έως τότε , λοιπόν , καλή αντάμωση .
               Βασίλειος Παλαμηδάς – Βόλος 23-6-2013 .

Ξυπνά μνήμες


               Ο πολυγραφότατος και ακούραστος θεολόγος Βασίλειος Στεργιούλης με το βιβλίο του ¨Στην πόλη και στην Αγία Σοφιά¨ μας ταξιδεύει στα άγια χώματα των Πατριαρχών και των Βασιλέων , στην Πόλη των πόλεων , την Βασιλεύουσα ,  την Κωνσταντινούπολη και το περιδέραιό της , τα πριγκηπόννησα .

               Είναι ένα οδοιπορικό στο παρελθόν , σε χρόνους δόξας , στέψεων αυτοκρατόρων , αγώνων , δακρύων , πτώσης αλλά και ελπίδας ανάστασης ! Είναι ένα προσκύνημα σε θρησκευτικά και ιστορικά μνημεία , δάσκαλοι αιωνιότητας του Ελληνορθόδοξου πολιτισμού μας , θρόνοι που ελαμπρύνθησαν από Ιουστινιανούς και Παλαιολόγους , άμβωνες του τιμήθηκαν από Χρυσοστόμους και Γρηγορίους και άλλους αγίους Πατέρες και Πατριάρχες της εκκλησίας μας . Ένα προσκύνημα σε άγια χώματα ποτισμένα από αίμα μαρτύρων για τη διατήρηση της πίστης και της ελευθερίας , εκεί όπου η ιστορία συνυφαίνεται με τους θρύλους . Ένα οδοιπορικό στον κήπο των θρύλων με ανάλαφρη περπατησιά σαν σε όνειρο όπου ο καθένας ανταμώνει  με τις δικές του μνήμες , τις δικές του προσδοκίες που ζωγραφίζουν στα χείλη του χαμόγελα χαρμολύπης και στεναγμών αλλά και τόπους όπου σήμερα καίει η θράκα της ψυχής των ζωντανών μαρτύρων της ελληνορθόδοξης πορείας του λαού μας στην ιστορία του χρόνου , αληθινοί πολιτισμικοί ταξιδιώτες και συνεχιστές του πολιτισμού των πατεράδων τους !

              ¨Στην  Πόλη και στην Αγια-Σοφιά¨ . Ένα καλαίσθητο βιβλίο που με το περιεχόμενό του και τις εικόνες του ξυπνά μνήμες , ξεναγεί , διδάσκει και πληροφορεί , ιστορεί και συγκινεί κάνοντας το παρελθόν παρόν προκαλώντας συναισθηματική φόρτιση με στεναγμούς αλλά και προσδοκία ελπίδας .

               Παρακολουθείς στέψεις αυτοκρατόρων  , ακούς θείες λειτουργίες Πατριαρχών και σήμαντρα να σημαίνουν , άμβωνες να διαλαλούν μηνύματα ζωής , ύμνους να ανεβαίνουν σε ουράνιους διαδρόμους αγγέλων και μετέχεις στη ζωή της κάποτε βασιλεύουσας Πόλης .

               Αναβαπτίζεσαι στην κολυμπήθρα της Ελληνορθόδοξης παράδοσης και ανασταίνονται μέσα σου γεγονότα και εικόνες , μύθοι και διηγήσεις που πρωτακούσαμε από τη γιαγιά και το σχολείο . 

               Να η Πύλη της αγχόνης του Πατριάρχη Γρηγορίου , να η μεγάλη του Γένους Σχολή , με τους μύθους και τους θρύλους και χαμογελάς με ικανοποίηση σαν θυμάσαι και μονολογείς πως ¨Πάλι με χρόνους , με καιρούς , πάλι δικά μας θάναι ! .  Όπως συνέβη κάποτε , όπως γράφει ο Ν.Πλαστήρας στο έργο του ¨Αναμνήσεις από την εκστρατεία στην Ουκρανία το 1919¨ : ¨ Περί το μεσημέρι πλησιάζαμε με το σύνταγμα στην Πόλη ¨, γράφει ο στρατηγός και κυβερνήτης Ν.Πλαστήρας : ¨ Δυόμισι χιλιάδες καρδιές χτυπούν με λαχτάρα ν’αντικρίσουν την ξακουσμένη Πόλη . Και όταν είπα στους σαλπιγκτές να σημάνουν το εμβατήριο της ημέρας , δεν έμεινε μάτι αδάκρυτο ... Όλοι κλαίουν , κανείς δεν ανασαίνει ,όλοι κατελήφθησαν από κατάνυξη στον αντίκρυσμα της θρυλικής πόλης και σαν να θέλουν να γονατίσουν μπροστά στην Άγια-Σοφιά για να ευχαριστήσουν την Θεία Πρόνοια που ύστερα από πέντε αιώνες έκανε το θαύμα και επαλήθευσε το ¨ πάλι με χρόνια , με καιρούς , πάλι δικά μας θάναι ¨ .

               Το οδοιπορικό στο χρόνο και στην Πόλη τελειώνει . Επιστρέφεις νοερά στο σπίτι σου , έχοντας συντροφιά το ωραίο βιβλίο , που υπενθυμίζει πως ο Ελληνισμός της Πόλης στέλνει μηνύματα πολιτισμού μέσα από το κάστρο φωτός , το Πατριαρχείο , σε όλο τον κόσμο . Μηνύματα που έχει ανάγκη η ανθρωπότητα για να ζήσει έναν καλύτερο κόσμο .

               Είναι σημαντικό γεγονός το να θυμάσαι . Οι μνήμες φωτίζουν την πορεία σου στο μέλλον .

 

 

Δημ. Νταφούλης – Λάρισα 19-6-2013 . 

O καφενές του Δημητρού


                Το Καφενείο με την έννοια , που το ζούμε στην Ελλάδα , δεν υπάρχει στον ευρωπαϊκό χώρο . Μπορεί εκεί να υπάρχουν οι καφετέριες , τα Μπαρ , τα φουαγιέ και οι μπυραρίες , όμως σαν το δικό μας , όχι . Στην Ελλάδα έχουμε λέξεις που αντίστοιχες είναι ανύπαρκτες σε άλλες χώρες . Το ¨φιλότιμο¨  η ¨εστία ¨ κ.ά. Σαν τέτοιο είναι και το καφενείο . Ο χώρος και η λειτουργία του καφενείου , χαραχτηρίζονται από μια ιδιομορφία .

               Είναι τόπος ιδιότυπος . Εκφράζει ένα συνονθύλευμα ασυναρτησιών , που συνεχώς ανανεώνονται . Και για τούτο το κάνει ελκυστικό . Λέμε ¨τι το πέρασες εδώ καφενείο ;¨. Και δίνουμε στον χώρο την έννοια της αταξίας , της οχλαγωγίας . Του χώρου όπου οποιοσδήποτε και οποτεδήποτε μπαινοβγαίνει . Η ¨Δεν έχω μούτρα να βγω στο καφενείο¨ . Το κάνουμε μέτρο κοινωνικης αναγνώρισης .

               Ο Έλληνας το θεωρεί σπίτι του . Στέκι και καταφυγή του

Η πατρότητα του καφενείου ανήκει στους Πέρσες , στους Τούρκους και τελευταία στη Ρωμιοσύνη . Στην εποχή του Όθωνα φύτρωσαν τα πρώτα καφενεία . ¨Η ΩΡΑΙΑ ΕΛΛΑΣ¨ (BELLA GRECIA) στην Αθήνα . Θαμώνες τους η ελίτ των Αθηνών . Οπλοστάσιό τους , το μπιλιάρδο , το σκάκι , η τράπουλα και φυσικά το τάβλι . Το καφενείο πέρασε μέρες δόξας και μεγαλείου . Κάποτε φύτρωναν σαν τα μανιτάρια . Τόσα καφενεία όσα και υπεριπτάμενες μύγες , που τις παγίδευαν , κρεμαστές από το ταβάνι κολλητικές ουσίες . Ο αστισμός κα η αστυφιλία , τα πολλαπλασίασαν . 

              Ήταν το στέκι , όπου θα συναντούσε κανείς το πατριωτάκι , το συνάφι , το φίλο , με συνοδεία το ηδύγευστο καφεδάκι . Ακόμα και κέντρα διακίνησης ιδεών των νέων . Αποκλειστικοί θαμώνες οι άνδρες . Εκάς οι βέβηλοι . Καμιά γυναίκα δεν παραβίαζε το άβατό του . 

              Όταν κάποια γυναίκα τολμούσε να περάσει έξω από  το καφενείο , οι θαμώνες την έτρωγαν με τα μάτια τους . Έπεφταν σπόντες και σφυρίγματα θαυμασμού . Πολλές όμως γυναίκες έβγαζαν το άχτι τους . ¨ Πάλι στο καφενείο ανεπρόκοπε , βρωμάς τσιγάρο και ρακί ¨ . Το βράδυ όμως κανείς δεν έπιανε πιρούνι , αν δεν επέστρεφε ο Κύρης από τον καφενέ .

              Προσωπικά , ποτέ δεν υπήρξα καφενόβιος . Όμως συχνά επισκέπτομαι το καφενεδάκι στη στοά της Κούμα , όπου ο καφές του Δημητρού , με ελκύει . Όταν μπαίνω κανείς δεν με αντιλαμβάνεται . Μόνο ο Δημητρός με εντοπίζει . Λιγομίλητος , αλλά μαέστρος στον καφέ .

             Στο κάλεσμα κάθε πελάτη δεν ρωτά . Ξέρει απ’έξω το μεράκι του . Γλυκύ βραστός , σκέτος , με ολίγη , πολύ βαρύς και όχι , με καϊμάκι , με φουσκάλες . Ανεκτικός και ευπροσήγορος με όλους .

             Εδώ συνοφρυωμένοι οι παίκτες της πρέφας . Πιο κει οι τζογαδόροι στο καρέ . Μεγάλη προσήλωση . Μια παρέα φωνασκεί , καθώς η πολιτική συζήτηση άναψε και οι κομματικές κορώνες ξεφάντωσαν . Δυο-τρεις συνταξιούχοι παππάδες στο βάθος παίρνουν το καφεδάκι τους , συγκροτούν την Ιερά Σύνοδο και σότο βότσε , πιάνουν κάποιο απολυτίκιο . Όμως το τάβλι πρυτανεύει . Ο βασιλιάς των παιγνιδιών .

               Ρίγη συγκινήσεως και ακουστικής πανδαισίας διεγείρουν τον ταβλαδόρο . Οι δύο διάστικτοι κύβοι καθώς κατρακυλούν στο τερέν του τάβλι επισύρουν τέσσερα εναγώνια μάτια . Προσδοκούν τον ποθητό αποτέλεσμα . Και τότε προκαλείται ανακούφιση ή εκνευρισμός . Παίκτες και ταβλοθεατές εκρήγνυνται σε αντικρουόμενα ξεφωνητά .

              Όσοι αρέσκονται σε ψυχοδιαγνώσεις , εδώ θα βρουν τη χαρά τους . Ο τρόπος , που ρίχνουν τα ζάρια  ή κτυπούν τα πούλια , το νευρικό κάπνισμα . Τα αθυρόστομα μαργαριτάρια ή οι έντονες αντεγκλήσεις και το βίαιο κλείσιμο του τάβλι , αποκαλύπτουν χαραχτήρες . Όσοι διάβασαν τον ¨ Παίκτη ¨ του Ντοστογιέφσκι , θ’απολαύσουν χαραχτηρολογικές διαπιστώσεις .

               Το καφενείο αποτελεί χώρο κοινωνικής διαστρωμάτωσης . Του ¨Ζαχαράτου¨ λ.χ. στην Αθήνα , ήταν , το στέκι των πολιτικών , των πνευματικών και των καλλιτεχνών . Στο Πανεπιστήμιο είχαμε το δικό μας καφενείο . Το φοιτητικό στη Σόλωνος . Ομηρικές ταβλομαχίες , νεανικές εξάρσεις και κανονιέρηδες της μελέτης . Στα χωριά πάλι ο καφενές , υποδεχόταν συχνά περιοδεύοντα μπουλούκια του θεάτρου , με έργα ¨κλασικά¨. ¨Ο Τάσος και η Γκόλφω¨, ¨Ο αγαπητικός της βοσκοπούλας¨ κ.ά. Γινόταν επίσης και προεκλογικό κέντρο . Οι κομματάρχες , που κερνούσαν τσίπουρα και καφέδες , προς άγραν ψήφων . Στους τοίχους των φάνταζαν οι σταρ της εποχής

Οι άσσοι του ποδοσφαίρου , οι ήρωες του 21 , βασιλιάδες ή σκηνές μαχών του στρατού μας . Το μπακιρένιο μπρίκι στη χόβολη προετοίμαζε τον πολλά βαρύ και όχι . Ήταν ο θεμελιώδης λίθος , της καφενειακής λειτουργίας . Ο κρίκος καφετζή και θαμώνων.

               Η πολιτική , το ποδόσφαιρο , η πλάκα και οι φάρσες , για πολλά χρόνια συνυφαίνονταν , με τις φουσκάλες του καφέ . Σήμερα κάθε παλιό χάνεται στο βασίλειο της λήθης . Το καφενείο περνά κρίση . Το αντιμάχεται η καφετέρια , τα ψηλά σκαμνάκια και οι ¨μπόμπες¨ .

               Που είναι εκείνο , το παλιό καφενείο , που έβγαζε έξω τις καρέκλες , με τα στρογγυλά τραπεζάκια ντυμένα μ’ολόασπρο μάρμαρο . Υπαίθριο κουβεντολόϊ . Λακριντί . Και ο νεαρός με τον αρειμάνιο μύστακα και το γλυμένο μαλλί , να περιμένει εναγώνια τον ξυπόλυτο γαβριά να του φέρει το ραβασάκι της καλής του .

 
Κ . Παπακωνσταντίνου-Λάρισα-10-6-2013

Παρασκευή 7 Ιουνίου 2013

Χαμένη γενιά


               Για όλα φταίει ο Στελάρας  ο Καζαντζίδης . Και ο Νίκος Ξανθόπουλος . Πραγματικά πρέπει να τους καταγγείλει κανείς σαν υπονομευτές του σύγχρονου έθνους των Ελλήνων , σαν διαστρεβλωτές της νοοτροπίας μας .

               Ο πρώτος στο μεταίχμιο των δεκαετιών του 50 και του 60 πιάνει και λέει ένα τραγούδι που κάνει την Ελλάδα να κλαίει :

              ¨Πικρό σαν δηλητήριο , είναι το διαβατήριο που πήρα για τα ξένα . Μα τι να κάνω ο φτωχός , μπροστά μου βρίσκεται γκρεμός και πίσω μαύρο ρέμα ¨.

              Έφευγε ο κόσμος . Για τη Γερμανία και τότε . Και τι να έκανε ; Οι δουλειές που προσφέρονταν δεν έφταναν για ένα κομμάτι ψωμί . Τα χωριά άδειαζαν . Γεμάτα τα τρένα Αθηνών-Μονάχου . Πίκρες και καημός την ώρα του αποχωρισμού ... Δεν ήταν και εύκολη η επικοινωνία , να σηκώσεις ας πούμε το κινητό και να μιλήσεις με το παιδί που έφυγε .

             Όλοι αυτοί άφηναν μια Ελλάδα πεινασμένων , στην οποία ωστόσο η ¨άρχουσα τάξη¨ έθετε τις βάσεις για το σημερινό σαθρό πελατειακό σύστημα που χρεοκόπησε όταν στην Ευρώπη άλλοι λαοί και άλλοι πολιτικοί είχαν τη προνοητικότητα να ξαναφτιάξουν τα κατεστραμμένα από τον πόλεμο κράτη τους σε στέρεες βάσεις .

             Σε εκείνη την Ελλάδα , κάτι φτωχόπαιδα σαν τον Ξανθόπουλο , δούλευαν λούστροι και χαμάληδες , για να μπορέσουν να σπουδάσουν γιατροί . Τέτοιες εμπειρίες έπιανε και έφτιαχνε τότε το ελληνικό σινεμά και το δάκρυ έτρεχε κορόμηλο στους θερινούς κινηματογράφους . Και κάπως έτσι δημιουργήθηκε ένας ακόμη ¨ εθνικός ύμνος ¨ που θα έλεγε και η Ρεπούση . Ο μύθος του ¨γιατρού¨,του μηχανικού , του δικηγόρου , του καθηγητή . Με δυο λόγια ο μύθος του ¨σπουδαγμένου ¨.

              Με ένα τέτοιο ¨μυθολογικό¨ απόθεμα , πως να μην δημιουργηθεί στη νοοτροπία μας ένα ισχυρό κόμπλεξ ; Τα παιδιά μας έπρεπε να σπουδάσουν . Υποχρεωτικά . Για κοινωνική καταξίωση , για οικονομική άνοδο , για να βρουν μια καλή δουλειά και να μην χρειαστεί ποτέ να φύγουν για τα ξένα . Άλλωστε , σε μια Ελλάδα αγροτών και εργατών , οι σπουδαγμένοι ξεχώριζαν και είχαν άλλες , καλύτερες δυνατότητες .

              Τα ίδια έπαθαν πολλές άλλες φτωχές περιοχές της Ευρώπης . Η Νότια Ιταλία ας πούμε , άλλη μεγάλη δεξαμενή μεταναστών κι αυτή , είναι γνωστή για την υπέρπαραγωγή πτυχιούχων , όταν τα παιδιά του αναπτυγμένου ιταλικού βορρά εύρισκαν άλλες ενδιάμεσες επαγγελματικές διεξόδους . Όταν υπάρχει ισχυρή οικονομία , βιομηχανία και υπηρεσίες , τα παιδιά δεν εξαρτούν το μέλλον τους

 από τις σπουδές . Βρίσκουν μια καλά αμειβόμενη δουλειά αμέσως μετά το Λύκειο και η πίεση της οικογένειας να διαβάσουν δεν αγγίζει τα όρια του μελοδράματος .

               Ελλάδα 2013 . Μετά από δεκαετίες ψευδεπίγραφης ανάπτυξης βασισμένης περισσότερο στα κονδύλια της Ε.Ε. παρά στη παραγωγή εθνικού πλούτου , τα παιδιά μας , αυτή η μεγάλη ¨στρατιά¨ των πτυχιούχων ξεσκονίζουν και πάλι τα διαβατήρια . Τώρα δεν μεταναστεύουν οι υποψήφιοι εργάτες . Μεταναστεύουν οι σπουδαγμένοι , οι γιατροί . Μόνο από τη Λάρισα – λέει ο τοπικός ιατρικός σύλλογος – έφυγαν 84 νέοι γιατροί τα τελευταία δύο χρόνια . Απίστευτος αριθμός για τα δικά μας πληθυσμιακά δεδομένα .

               Και το παράδοξο είναι πως , αντί η κοινωνία να στρέψει τα παιδιά της σε άλλες επαγγελματικές διεξόδους , δεν βλέπει άλλο δρόμο από αυτόν του πτυχίου . Κανείς δεν είναι διατεθειμένος να υποδείξει στο παιδί τη δύσκολη και επώδυνη οδό της επιχειρηματικότητας και της παραγωγής σ’αυτό το οικονομικά άνυδρο περιβάλλον . Πτυχίο και μόνο πτυχίο . Για τη διεκδίκηση μιας θέσης όχι στη Ελλάδα πια , αλλά σαν ένα πρώτο στάδιο μετάβασης στο εξωτερικό με καλές προϋποθέσεις .

               Αναπόφευκτος λοιπόν και απολύτως ερμηνεύσιμος ο πανικός που επικράτησε στις φετινές Πανελλαδικές εξετάσεις . Όπου η πίεση και ο ανταγωνισμός έχουν αγριέψει τόσο πολύ , ώστε άρκεσε μια ατυχής διατύπωση σε ένα θέμα μαθηματικών για να δημιουργηθεί μείζον εθνικό ζήτημα .

               Σε λίγα χρόνια μάλιστα δεν αποκλείεται να δούμε και γονείς να ¨μπουκάρουν¨ κυριολεκτικά στο Υπουργείο Παιδείας για να λιντσάρουν τα μέλη της Επιτροπής των Εξετάσεων που θέτουν ... προσκόμματα στην πορεία των παιδιών για μια καριέρα στο εξωτερικό . Εκεί που καταφεύγει πια όλος ο υπόλοιπος ευρωπαϊκός Νότος με τις κατεστραμμένες οικονομίες .

              ¨Και τι νομίζεις ; Τα πράγματα είναι εύκολα στον εξωτερικό ;¨ μου έλεγε τις προάλλες φίλος καθηγητής , ο γιος του οποίου δουλεύει ως αρχιτέκτονας στο Μόναχο εδώ και χρόνια . ¨Ξέρεις πόσοι μηχανικοί πάνε πια στο Μόναχο από παντού ; Συρρέουν εκεί , και με τόσο μεγάλο διαθέσιμο επιστημονικό δυναμικό ρίχνουν ακόμη χαμηλότερα τις αμοιβές ¨ . Η μετανάστευση έχει περάσει πια σε άλλη φάση .

               Τα πράγματα είναι δύσκολα , δεν είναι σχήμα λόγου . Βρισκόμαστε σε πραγματικό αδιέξοδο που δεν θα αρθεί βέβαια σε χαζοχαρούμενα ¨σάξες στόρι ¨ που λανσάρουν οι εγχώριοι πολιτικοί . Ούτε φυσικά με επιδοτούμενα προγράμματα για πενταμηνίτες των 300 Ευρώ που απλώς αναβάλλουν την έκρηξη . Η ¨χαμένη γενιά¨, όπως αποκαλεί ήδη ο ευρωπαϊκός Τύπος τα 20 εκατομμύρια των ανέργων νέων , τρομάζει όλη την Ευρώπη , μια ήπειρο με δυσσίωνο πια μέλλον . Έχεις την αίσθηση ότι οι ευρωπαϊκές πολιτικές ηγεσίες δεν έχουν αντιληφθεί καν τι διακυβεύεται . Κάποιοι , όπως στη Γερμανία , για την ώρα βολεύονται με την απομύζηση του φθηνού επιστημονικού δυναμικού των Νοτίων . Κοντόφθαλμη λογική . Όταν σε λίγα χρόνια η κρίση χτυπήσει και τη δική τους πόρτα , όλοι θα αναρωτιούνται – όπως και μεις – τι τελικά έφταιξε ...

 

Αλέξης Καλέσης-Λάρισα 3-6-2013 .           

Ήταν ο μέντορας της Μελίνας


               Ο Ζυλ Ντασσέν (1911-2008) ήταν Αμερικανός σκηνοθέτης , ηθοποιός και σεναριογράφος του θεάτρου και του κινηματογράφου . Μετά τον γάμο του με τη Μελίνα Μερκούρη συνέδεσε τη ζωή του με την Ελλάδα και θεωρούσε τον εαυτό του Έλληνα . Έλεγε χαραχτηριστικά : ¨ Ήμουν Έλληνας , πριν γνωρίσω την Μελίνα .

               Μετά τον θάνατό του , το 2008 , ο Λευτέρης Παπαδόπουλος έγραψε στις ¨Ματιές¨ στα ¨ΝΕΑ¨ ένα κείμενο με τίτλο ¨ Η απελπισία και το τάβλι ¨ :

             ¨Πέθανε και ο Ζύλ Ντασσέν . Και βάλθηκα να σκέφτομαι , όσο γινόταν , τις τελευταίες μέρες , αυτόν τον σπουδαίο άνθρωπο . Όχι τον καλλιτέχνη , τον δημιουργό . Μα τον άνθρωπο . Έναν άνθρωπο τρυφερό , ευαίσθητο , που , όμως , όποτε χρειαζόταν – και χρειάστηκε πολλές φορές , ιδίως στην Αμερική – γινόταν σκληρός σαν ατσάλι .

              Έζησα πολλά χρόνια στο σπίτι του Ντασσέν , που ήταν , όμως , σχεδόν απόλυτα το σπίτι της Μελίνας . Ήμουν εκεί , τα περισσότερα μεσημέρια , τα περισσότερα βράδια .

               Η Μελίνα ήταν εκείνη που κουμαντάριζε τα πάντα . Η ξυπόλητη Μελίνα με το τσιγάρο , μονίμως , στο χέρι και το σκληρό πακέτο , που έγραφε στο πίσω μέρος του , με μολύβι , το όνομά της . Οι δικοί της φίλοι μπαινόβγαιναν στο σπίτι της οδού Αναγνωστοπούλου . Η δική της αύρα αιχμαλώτιζε τους πάντες . Ο Ντασσέν καθόταν , συνήθως , στο γραφειάκι του , έναν ημιώροφο πιο κάτω . Και έγραφε . Με τις ώρες . Ναι , η αστραπή και η βροντή ήταν η Μελίνα . Αλλά πίσω από την Μελίνα , σε κάθε βήμα , σε κάθε απόφαση , βρισκόταν ο Ντασσέν . Δεν μιλούσε πολύ . Παρενέβαινε . Με χαμηλή φωνή , πάντοτε . Αλλ’αυτή η χαμηλή φωνή ¨ακουγόταν¨ απ’όλους . Και ιδίως από την Μελίνα . Που μπορεί να φώναζε , να θύμωνε , να τηλεφωνούσε συχνά βρίζοντας , αλλά ήξερε να σέβεται ,να αγαπάει , να λογαργιάζει . Υπέροχη γυναίκα ! Ολοκληρωτικά αφοσιωμένη σ’έναν άνδρα που της έμαθε την αλφαβήτα της πολιτικής και το μυαλό του έκοβε σαν ξυράφι . Αν δεν έμπαινε ο Ντασσέν στη ζωή της , η Μελίνα θα ήταν ένα εξαίσιο έργο της φύσης , μια δύναμη της φύσης , αλλά δεν θα ήταν η Μελίνα η λέαινα , των αγώνων , του πείσματος , της διεκδίκησης . Ο Ντασσέν ήταν εκείνος που τοποθέτησε σωστά , κατά τη διάρκεια του παιχνιδιού , τα πούλια στο τάβλι . Που πρόσθεσε , στην αναμφισβήτητη ευφυΐα της , στη μαγική ελληνική πονηριά της , στην καπατσοσύνη της , στην ακατανίκητη γοητεία της , τη θετική σκέψη . Ήταν ο μέντοράς της . Διά βίου . Ένας βαθιά ερωτευμένος μέντορας , ένας διανοούμενος , που το βλέμμα του ήταν στραμμένο συνεχώς προς τ’αριστερά , συνεχώς προς το μέλλον .

               Όποτε τον έπιανε η απελπισία , απ’όσα θλιβερά και φοβερά γίνονταν στη Ελλάδα , που , σημειωτέον , τη λάτρευε , μου έλεγε να κάνουμε μια ταινία . Το θέμα της : δυο γέροι που θα ταξιδεύουν , επί μήνες ,επί χρόνια , με το τρένο και θα παίζουν χαρτιά ,  χωρίς να ανταλλάσσουν ούτε λέξη ! Αμίλητοι , ως την ώρα του θανάτου τους .